Dotacje dla ochotniczych straży pożarnych

Majątek i fundusze OSP pochodzą z różnych źródeł - ze składek członkowskich, darowizn, spadków i zapisów, z dochodów z majątku i imprez, z ofiarności publicznej oraz z wpływów z działalności gospodarczej. Bardzo istotnym elementem zasilającym budżet OSP są dotacje z budżetu państwa.

Na przestrzeni lat 2015-2017 jednostki ochotniczych straży pożarnych uzyskały w ramach dotacji z budżetu państwa ponad 338,6 mln złotych. Znalazły się w tym gronie zarówno jednostki włączone do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, jak i będące poza nim. Warto odnotować, że w ciągu ostatnich dwóch lat finansowe wsparcie dla obu grup OSP znacząco wzrosło. Gdzie trafiły te pieniądze i na co zostały spożytkowane?

Wsparcie dla OSP w KSRG

W latach 2015-2017 komendant główny Państwowej Straży Pożarnej przekazywał dotacje dla jednostek ochotniczych straży pożarnych na realizację zadania publicznego „Zapewnienie gotowości bojowej jednostki ochrony przeciwpożarowej włączonej do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego”, znane pod bardziej potoczną nazwą jako „dotacje KSRG”. Zgodnie z art. 33 ustawy z 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej z tej formy dofinansowania mogą korzystać te jednostki, które działają w ramach krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego. W latach 2015-2017 otrzymały one w sumie 227 110 000 zł - po 73 000 000 zł w latach 2015 i 2016 oraz 81 110 000 zł w 2017 r. W 2017 r. środki te zostały ujęte w ramach ustawy z 15 grudnia 2016 r. o ustanowieniu Programu modernizacji Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Biura Ochrony Rządu w latach 2017-2020 (DzU z 2016 r. poz. 2140).

Dotacje KSRG zostały przeznaczone na zakupy inwestycyjne sprzętu transportowego i specjalistycznego, w tym pojazdów pożarniczych, a także na zapewnienie bieżącego wyposażenia i sprzętu, w tym odzieży ochronnej i wyekwipowania osobistego strażaków. W latach 2015-2016 dofinansowano ponadto naprawy wyposażenia i sprzętu (w tym pojazdów), a w 2017 r. remonty strażnic. 

Dotacje MSWiA

Druga pula dotacji budżetowych dla OSP na realizację zadania publicznego pt. „Przygotowanie jednostek ochotniczych straży pożarnych do działań ratowniczo-gaśniczych” (zwana jako „dotacje MSWiA”) do 2015 r. była przekazywana bezpośrednio przez ministra spraw wewnętrznych i administracji.  Od 2016 r. na mocy upoważnienia ministra to komendant główny PSP przekazuje te środki poszczególnym ochotniczym strażom pożarnym na zasadach określonych w ustawie z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (tj. Dz.U. z 2016 r. poz. 1817, z późn. zm.). Środki dotacji były przekazywane dla ochotniczych straży pożarnych i Związku OSP RP. W latach 2015-2017 z tego tytułu OSP otrzymały łącznie 111 500 000 zł: w 2015 r. - 32 500 000 zł, w 2016 r. - 36 000 000 zł, a w 2017 r. - 43 000 000 (kwota 40 000 000 zł została ujęta w tzw. ustawie modernizacyjnej). Warto odnotować, że w 2017 r. z tej puli wsparcie otrzymały tylko jednostki OSP niewłączone do KSRG.

Środki te trafiły m.in. na: zakupy inwestycyjne sprzętu transportowego i specjalistycznego, w tym pojazdów pożarniczych, bieżące wyposażenie, sprzęt, odzież ochronną i osobiste wyekwipowanie strażaków. Ponadto w 2016 r. dofinansowano w kwocie 2 000 000 zł organizację: finału Ogólnopolskiego Turnieju Wiedzy Pożarniczej, Ogólnopolskich Zawodów Sportowo-Pożarniczych Młodzieżowych Drużyn Pożarniczych według regulaminu CTIF w Wiśle i Ogólnopolskich Zawodów Sportowo-Pożarniczych OSP według regulaminu CTIF w Polanicy-Zdroju oraz obozów młodzieżowych drużyn pożarniczych. Pieniądze na ten cel zostały przekazane do Zarządu Głównego Związku OSP RP. W 2017 r. sumą 2 000 000 zł dofinansowano organizację obozów młodzieżowych drużyn pożarniczych. Kwota ta trafiła bezpośrednio do organizatorów obozów - ochotniczych straży pożarnych i oddziałów powiatowych Związku OSP RP.

Kryteria

Ochotnicze straże pożarne działają na podstawie ustawy z 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (tj. DzU z 2017 r. poz. 210) oraz ustawy z 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (tj. DzU.z 2017 r. poz. 736, z późn. zm.). Zgodnie z zapisem ustawowym ochotnicza straż pożarna jest jednostką ochrony przeciwpożarowej. Dotacje na realizację zadań publicznych „Zapewnienie gotowości bojowej jednostki ochrony przeciwpożarowej włączonej do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego” oraz „Przygotowanie jednostek ochotniczych straży pożarnych do działań ratowniczo-gaśniczych” przekazywane były na podstawie wspomnianych ustaw i wydanych do nich aktów wykonawczych oraz na podstawie przyjętych procedur wewnętrznych.

Przy podziale środków dla poszczególnych województw stosowano jednolite dla wszystkich kryteria. W odniesieniu do dotacji KSRG były to:

• liczba jednostek włączonych do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego według stanu na 31 grudnia roku poprzedniego,
• liczba wyjazdów do pożarów i miejscowych zagrożeń oraz udział w zabezpieczeniu operacyjnym obszaru chronionego w poprzednim roku,
• liczba ludności w danym województwie,
• liczba powiatów w danym województwie (od 2017 r.).

Przy podziale tzw. dotacji MSWiA brano zaś pod uwagę liczbę powiatów w województwie oraz liczbę jednostek OSP w województwie. 

* W 2015 r. ujęte zostały tylko dotacje dla jednostek włączonych do KSRG z uwagi na brak danych dotyczących dotacji MSWiA

** suma łącznie z kwotą 32 500 000 przekazaną bezpośredenio przez MSWiA

Zakupy 2017

W 2017 r. komendant główny Państwowej Straży Pożarnej przekazał dotacje na dofinansowanie realizacji zadań publicznych przez jednostki OSP w łącznej kwocie 124 110 000 zł.  W ramach zadania publicznego „Zapewnienie gotowości bojowej jednostki ochrony przeciwpożarowej włączonej do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego” OSP włączone do KSRG otrzymały 81 110 000 zł. Pozostałe OSP  na realizację zadania publicznego „Przygotowanie jednostek ochotniczych straży pożarnych do działań ratowniczo-gaśniczych” otrzymały 43 000 000 zł.

Pełna kwota dotacji dla OSP w KSRG oraz kwota 40 000 000 zł dotacji MSWiA były w 2017 r. realizowane w ramach „Programu modernizacji Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Biura Ochrony Rządu w latach 2017-2020”. Zakres rzeczowy programu modernizacji dla OSP obejmuje realizację  następujących przedsięwzięć: remonty strażnic, zakupy sprzętu transportowego, zakupy sprzętu uzbrojenia i techniki specjalnej, zakupy sprzętu informatyki i łączności, zakupy wyposażenia osobistego i ochronnego strażaków.

Dotacje KSRG

W ramach pierwszego zadania zostało podpisanych 4151 umów. Największa pula pieniędzy - 48 330 000 zł trafiła na dofinansowanie zakupu 257 jednostek sprzętu transportowego:

• 30 ciężkich samochodów ratowniczo-gaśniczych,
• 172 średnich samochodów ratowniczo-gaśniczych,
• 33 przyczepek do transportu sprzętu,
• 22 łodzi ratowniczych min. sześcioosobowych wraz z przyczepą.

Dotacje w wysokości 18 708 000 zł przekazano na remonty 1738 strażnic. Kolejna kwota - 8 292 000 zł - zasiliła zakupy wyposażenia osobistego i ochronnego strażaków. Dzięki niej dofinansowano zakup 18 115 jednostek wyposażenia, w tym: m.in. 2608 kompletów ubrań specjalnych i 173 kompletów lekkich ubrań ochrony przeciwchemicznej, a ponadto sprzęt OUO, obuwie, rękawice specjalne hełmy itp.

Na zakupy sprzętu uzbrojenia i techniki specjalnej przeznaczono dotacje w wysokości 5 370 000 zł. OSP nabyły za nie 4753 jednostek sprzętu, a na długiej liście zakupów znalazły się m.in: zestawy hydraulicznych narzędzi ratowniczych, agregaty prądotwórcze, wentylatory oddymiające, motopompy pożarnicze, pompy do wody zanieczyszczonej, zestawy ratownictwa medycznego R1, defibrylatory AED, pilarki do drewna, piły do cięcia stali i betonu, detektory wielogazowe z możliwością wykrycia CO, węże, armatura wodna itp.

Wyposażenie OSP w KSRG zostało też wzbogacone o sprzęt informatyki i łączności.  Kwotą 410 000 zł dofinansowano zakup 324 jednostek sprzętu, w tym 311 radiotelefonów i 13 zestawów podhełmowych do radiotelefonu.

Dotacje MSWiA

Dotacje w ramach zadania publicznego „Przygotowanie jednostek ochotniczych straży pożarnych do działań ratowniczo-gaśniczych” zaowocowały podpisaniem 3990 umów na łączną kwotę 40 000 000 zł..

W ramach sprzętu transportowego dofinansowano zakup 98 jednostek sprzętu za kwotę 16 480 000 zł, w tym:

• 2 ciężkie samochody ratowniczo-gaśnicze,
• 28 średnich samochodów ratowniczo-gaśniczych,
• 48 lekkich samochodów ratowniczo-gaśniczych,
• 7 przyczepek do transportu sprzętu,
• 13 łodzi ratowniczych m.in. sześcioosobowych wraz z przyczepą.

10 000 000 zł dotacji trafiło na dofinansowanie remontów 1287 obiektów. Kolejna pula pieniędzy - dotacje na zakupy sprzętu uzbrojenia i techniki specjalnej - wyniosła 9 480 000 zł i umożliwiła dofinansowanie zakupu 11 278 jednostek sprzętu.

Dotacja w wysokości 3 670 000 zł zasiliła zakupy wyposażenia osobistego i ochronnego strażaków. Dzięki niej zostało zakupionych 9730 jednostek wyposażenia, w tym m.in. 1 403 komplety ubrań specjalnych, hełmy, obuwie, aparaty powietrzne itp.

W kategorii zakupy sprzętu informatyki i łączności dotacja wyniosła 370 000 zł i została przeznaczona na dofinansowanie zakupu 333 jednostek sprzętu, w tym: 14 systemów selektywnego alarmowania, 317 radiotelefonów i dwóch zestawów podhełmowych do radiotelefonu.

Poza przedsięwzięciami realizowanymi w ramach „Programu modernizacji” zostały również przekazane dotacje w kwocie 1 000 000 zł na zakup niezbędnych materiałów i usług wynikających z sytuacji nieprzewidzianych, związanych z przygotowaniem OSP do działań ratowniczo-gaśniczych. Zawarto 485 umów, na podstawie których zostały przekazane środki na dofinansowanie m.in.: napraw i przeglądów pojazdów pożarniczych i innego sprzętu ratowniczego, zakup sprzętu oraz odzieży ochronnej i przedmiotów ekwipunku osobistego, zakup środków gaśniczych, sorbentów, neutralizatorów i dyspergentów, szkolenia strażaków w zakresie kwalifikowanej pierwszej pomocy.

Pozostałe 2 000 000 zł zostały przeznaczone na organizację obozów młodzieżowych drużyn pożarniczych. Zawarto 61 umów, w tym 58 z jednostkami OSP i trzy z oddziałami powiatowymi Związku OSP RP. Dzięki temu zorganizowano 65 obozów MDP, w których udział wzięło 3 224 uczestników.

st. bryg. Zbigniew Krzemień jest zastępcą dyrektora w Biurze Finansów KG PSP

styczeń 2018