Otwarty system informacji geoprzestrzennej na potrzeby zarządzania pożarnictwem zgodny z INSPIRE

An INSPIRE-compliant open-source GIS for fire-fighting management, N. Gasso, Ch.A.M. Lingua, M.A. Musci, F. Noardo, M. Piras, Natural Hazards 90 (2018), s. 623-637.

W artykule poruszono problematykę spójnego budowania potencjału systemów informacji geoprzestrzennej (z ang. Geospatial Information Systems, GIS) w odniesieniu do działań gaśniczych podczas pożarów lasów. Nawiązano do INSPIRE - dyrektywy unijnej opracowanej i wdrożonej w celu ujednolicenia infrastruktury danych przestrzennych oraz częściowej unifikacji sposobów ich wykorzystania na potrzeby bezpieczeństwa (m.in. zarządzania kryzysowego i ochrony ludności, w tym ratownictwa). Szczególną wagę przypisano zapewnieniu otwartości tego rodzaju systemów, aby potencjalni użytkownicy (np. strażacy) mogli korzystać z ich funkcjonalności nieodpłatnie.

Autorzy podkreślili, że jednym z najbardziej charakterystycznych współczesnych zagrożeń bezpieczeństwa powszechnego (dotykających wszystkich ludzi, bez względu na ich pochodzenie, narodowość, rasę, status społeczny itp.) są pożary lasów. Zarządzanie działaniami gaśniczymi w ich obliczu wymaga szeroko zakrojonego współdziałania, a także zbierania i analiz danych mapowych. Stworzyło to wyjątkową okazję do opracowania koncepcji otwartego GIS, wpisującego się we wszystkie trzy zasadnicze kroki postępowania w związku z działaniami gaśniczymi przy pożarach lasów. Mowa o prewencji (monitoringu i przewidywaniu ryzyka pożarowego na danym terenie, a także organizowaniu działań interwencyjnych i zasobów), zarządzaniu kryzysowym (planowaniu działań podczas ich prowadzenia oraz wspieraniu działań operacyjnych) i odbudowie (szacowaniu zasięgu spalonych terenów, klasyfikacji pożaru i analizach działań gaśniczych). Te fazy zarządzania przedstawiono w zmodyfikowanym świetle, by na tej podstawie opracować nową koncepcję GIS. Rozumienie prewencji sprowadzono do analizy ryzyka pożarowego, oceny priorytetów działań, planowania ćwiczeń i wizualizacji. Fazę przygotowania powiązano z monitoringiem i symulacją zagrożeń. W zarządzaniu reagowaniem na pożar, czyli w głównej fazie operacyjnej, założono, że GIS można wykorzystać bezpośrednio do działań ratowniczych, ale także w celu gromadzenia danych w czasie rzeczywistym. W fazie odbudowy można natomiast wykorzystać system w ocenie skutków pożaru oraz koncepcyjnym planowaniu odbudowy obszaru po pożarze. W artykule zamieszczono liczne rysunki ukazujące kwintesencję problemu związanego z gromadzeniem zróżnicowanych informacji na potrzeby działań gaśniczych. Zaprezentowano fragmenty kodu źródłowego systemu teleinformatycznego. Omówiono przy tym ogólną koncepcję systemu, mechanizmy jego funkcjonowania oraz ciekawe możliwości. Za przykład niech posłuży funkcja informowania o zagrożeniu przy dostępie do darmowych rozwiązań GIS, czyli przeważnie wyłącznie do Internetu.

st. bryg. w st. sp. dr inż. Waldemar Jaskólski, kpt. dr inż. Paweł Gromek i kpt. dr inż. Szymon Ptak są pracownikami Szkoły Głównej Służby Pożarniczej

maj 2018