Ergonomia katastrof: podejście oparte na czynniku ludzkim jako odpowiedź na rosnące wyzwania związane z katastrofami

Ergonomia katastrof: podejście oparte na czynniku ludzkim jako odpowiedź na rosnące wyzwania związane z katastrofami, Disaster Ergonomics: a Human Factors approach to address escalating challenges from disasters, Changwon Son, Cognition, Technology and Work 2023, 25

Jaki związek z katastrofami, tymi naturalnymi i tymi spowodowanymi działalnością człowieka, ma ergonomia? Okazuje się, że wdrożenie ergonomii działań już po wystąpieniu zdarzenia kryzysowego, np. silnych wiatrów czy powodzi, pozwala zminimalizować ryzyka wtórne oraz uratować ludzkie życie, zdrowie i dobytek.

Ergonomia katastrof obejmuje trzy podstawowe elementy: wymagania związane z występującym zdarzeniem kryzysowym, strategie służb ratowniczych oraz organizacji, opracowywane i wdrażane w celu ograniczenia skutków katastrofy, a także narzędzia i technologie wykorzystywane do zwalczenia zagrożenia. Jeśli chodzi o ramy systemu zarządzania katastrofami, możemy wyróżnić trzy filary: zarządzanie zasobami, dowodzenie i koordynację oraz informację i komunikację.

Autor tekstu, analizując ergonomię katastrof, skupił się na systemie zarządzania katastrofami (ang. DMS – Disaster Management System). Budowany jest on dzięki wysiłkom badawczym, jednak nadal zasoby wiedzy nie są na tyle duże, by móc z niego w pełni korzystać.

Analiza obrażeń spowodowanych wdychaniem dymu/toksycznych oparów powstałych podczas pożarów mieszkań, An analysis of domestic fire smoke/toxic fumes inhalation injuries, Mark Taylor, Hulya Francis, John Filding, Fire Technology 2023, 59

Dotychczasowe badania wykazały, że wdychanie trującego dymu, w tym toksycznych oparów, jest najczęstszą przyczyną obrażeń występujących w czasie pożarów mieszkań. W artykule autorzy opisali wykonane przez siebie badania: społeczno-demograficzne, przyczynowe oraz związane z działaniami podejmowanymi przez strażaków w czasie tego typu zdarzeń. Badali poszkodowanych z uwzględnieniem wieku, płci, spożycia alkoholu, narkotyków, deprywacji społecznej, podejmowanej bądź nie próby gaszenia pożaru. Badania dotyczyły obszaru północno-zachodniej Anglii, hrabstwa Merseyside.

W badaniach wzięli udział strażacy z Merseyside Fire and Rescue Service, a analizowany okres obejmował lata 2011-2022. Okazało się, że częściej zatruciom wziewnym ulegają osoby, które podczas pożaru przebywają same. Spożycie alkoholu lub narkotyków występowało w 14% wszystkich przypadków zatruć związanych z pożarami mieszkań, w których przebywali poszkodowani. W sytuacji, gdy mieszkańcy podejmowali samodzielnie próbę gaszenia pożaru, dymem oraz toksycznymi oparami zatruło się 12% z nich.

Warto zauważyć, że artykuł jest znakomitym źródłem wiedzy statystycznej oraz może stanowić ważny element informacyjny w kampaniach na rzecz bezpieczeństwa pożarowego, które mają na celu zmniejszenie liczby poszkodowanych w pożarach.

Badania pożarów pojazdów elektrycznych parkowanych pod otwartym zadaszeniem, Fire extinguishment tests of electric vehicles in an open sided enclosure, Elena Funk, Konrad Wilkens Flecknoe-Brown, Thushadh Wijesekere, Bjarne P. Husted, Blanca Andres, Applied Ergonomics 2023, 114

Szwedzi i Duńczycy wykonali pełnoskalowe testy pożarów pojazdów elektrycznych znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie pojazdów spalinowych. Testowane samochody zostały umieszczone pod zadaszeniem, którego dwa przeciwległe boki tworzyły zabudowę otwartą – miało to imitować układ spotykany na pokładach statków transportujących pojazdy w różne zakątki świata. W ostatnim czasie na ich pokładzie dochodzi bowiem coraz częściej do pożarów.

Osiem z dziewięciu pożarów testowych inicjowano przez spowodowanie zwarcia w baterii trakcyjnej pojazdu, a w jednym przypadku – przez przeładowanie jego baterii trakcyjnej. W badaniach sprawdzano umiejscowienie baterii w pojeździe oraz dokładną lokalizację inicjacji pożaru.

Podczas testów wzięto pod lupę również różne podejścia do gaszenia pojazdu elektrycznego. Jedynym innym niż użycie wody było zastosowanie płachty gaśniczej. Metody „wodne” opierały się na bezpośrednim kierowaniu strumienia wody na baterię przy użyciu lancy oraz innych urządzeń umożliwiających przebicie obudowy baterii. Sprawdzane były także tzw. metody defensywne, mające na celu chłodzenie otoczenia oraz stosowanie kurtyn wodnych, oraz metody kombinowane, łączące omawiane wyżej sposoby gaszenia pożaru pojazdów elektrycznych.

W artykule znajdziemy wiele ciekawych wniosków oraz rozwiązań gaśniczych. Zastosowanie ich może spowodować skrócenie czasu trwania pożaru pojazdu z napędem elektrycznym i bardziej efektywnego wykorzystania środków gaśniczych.