Składowanie odpadów na działce

Tym, co spędza sen z powiek naszym czytelnikom, nie zawsze jest konkretne specjalistyczne pytanie. Czasem chodzi o trudne sytuacje, które generują wiele wątpliwości. Do takich problemów można zaliczyć składowisko odpadów masy drzewnej usytuowane po sąsiedzku z domami mieszkalnymi. Oznacza ono nieprzyjemny zapach, uporczywy kurz, ale i zagrożenie pożarowe. Z jakimi niebezpieczeństwami mierzą się mieszkańcy okolicznych domów, jak mogą zainterweniować i co może zrobić straż pożarna? Jak postępować w zależności od tego, na czyim terenie znajduje się składowisko - prywatnym, należącym do firmy lub instytucji państwowej? Odpowiedzi szuka specjalista w dziedzinie działań kontrolno-rozpoznawczych, st. kpt. Kamil Wleciał, pracujący w Biurze Przeciwdziałania Zagrożeniom KG PSP.
Składowanie na działce różnego rodzaju materiałów, w tym odpadów, może powodować uciążliwości dla osób zamieszkujących sąsiednie działki, wpływając na ich komfort życia. Nieprawidłowo składowane materiały mogą też stwarzać zagrożenie pożarowe dla sąsiednich obiektów oraz przyległych terenów.
Na podstawie użytego przez czytelnika sformułowania „składowisko odpadów masy drzewnej” nie można jednoznacznie stwierdzić, czy mamy do czynienia z odpadami w rozumieniu ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (DzU z 2022 r. poz. 699 ze zm.). Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 6 tej ustawy przez odpady rozumie się każdą substancję lub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do których pozbycia się jest obowiązany. Nie jest zatem możliwe określenie, czy w opisywanym przypadku mają zastosowanie przepisy ustawy o odpadach i aktów wykonawczych tej ustawy, w tym przepisy określone w rozporządzeniu MSWiA z dnia 19 lutego 2020 r. w sprawie wymagań w zakresie ochrony przeciwpożarowej, jakie mają spełniać obiekty budowlane lub ich części oraz inne miejsca przeznaczone do zbierania, magazynowania lub przetwarzania odpadów (DzU poz. 296).

Składowanie materiałów palnych

Kwestie dotyczące czynności zabronionych z punktu widzenia ochrony przeciwpożarowej regulują przepisy rozporządzenia MSWiA z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (DzU z 2023 r. poz. 822). W § 4 ust. 1 pkt 6 tego rozporządzenia wśród czynności zabronionych, które mogą spowodować pożar, jego rozprzestrzenianie się, utrudnienie prowadzenia działania ratowniczego lub ewakuacji wyszczególniono składowanie poza budynkami w odległości mniejszej niż 4 m od granicy działki sąsiedniej materiałów palnych, w tym pozostałości roślinnych, gałęzi i chrustu. Przepis ten ma na celu przede wszystkim ograniczenie możliwości rozprzestrzeniania się ewentualnego pożaru tych materiałów na obiekty znajdujące się na sąsiedniej działce oraz tereny przyległe.
Do składowisk materiałów palnych mogą mieć zastosowanie również przepisy rozporządzenia ministra infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU z 2022 r. poz. 1225), w tym wymagania § 271 ust. 13, który stanowi, że otwarte składowisko, ze względu na usytuowanie z uwagi na bezpieczeństwo pożarowe, należy traktować jak budynek produkcyjno-magazynowy (PM).

Przestrzeganie przepisów przeciwpożarowych

Zgodnie z art. 13 ust. 6 pkt 11 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (DzU z 2022 r. poz. 1969 ze zm.) nadzorowanie przestrzegania przepisów przeciwpożarowych należy do zadań komendanta powiatowego (miejskiego) PSP. Wobec tego w przypadku stwierdzenia naruszeń tych przepisów lub wystąpienia wątpliwości co do stanu bezpieczeństwa pożarowego w konkretnym obiekcie lub na określonym terenie można zwrócić się do właściwego miejscowo komendanta powiatowego lub miejskiego PSP z prośbą o podjęcie działań w ramach nadzoru sprawowanego nad przestrzeganiem przepisów przeciwpożarowych.
Po otrzymaniu informacji dotyczących wystąpienia istotnych nowych okoliczności w zakresie stanu bezpieczeństwa na terenie działania komendy powiatowej lub miejskiej PSP wyznaczeni funkcjonariusze na podstawie art. 23 ustawy o PSP mogą przeprowadzić czynności kontrolno-rozpoznawcze. W razie stwierdzenia naruszenia przepisów przeciwpożarowych komendant powiatowy (miejski) PSP uprawniony jest m.in. do nakazania w drodze decyzji administracyjnej usunięcia stwierdzonych uchybień w ustalonym terminie.

Kodeks cywilny

W sprawach dotyczących czynności wpływających na komfort życia osób zamieszkujących sąsiednie działki (np. z uwagi na powstający pył lub nieprzyjemny zapach) zastosowanie mogą mieć przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2022 r. poz. 1360 ze zm.), regulujące m.in. relacje międzysąsiedzkie. Zgodnie z art. 144 tej ustawy właściciel nieruchomości powinien przy wykonywaniu swego prawa powstrzymywać się od działań, które zakłócałyby korzystanie z sąsiednich nieruchomości ponad przeciętną miarę, wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych. W przypadku uniemożliwiania przez sąsiada swobodnego korzystania z nieruchomości w opisany powyżej sposób skutecznym rozwiązaniem może okazać się wystąpienie do Straży Miejskiej lub Policji z prośbą o podjęcie interwencji. Spory w tym zakresie rozstrzygane są również w drodze postępowania sądowego.