Przeniesienie służbowe

Jest kilka spraw, które zaprzątają myśli strażaków. Wśród nich kwestia przeniesienia służbowego. Piszą do nas o tym czytelnicy, ale też dzwonią z prośbą, by temat poruszyć, bo bardzo chcą się dowiedzieć, jak przebiega ten proces, na jakich zasadach i co mogą zrobić w tej kwestii sami. Na te wątpliwości odpowie Robert Żurawski z Biura Prawnego w KG PSP.

Przeniesienie strażaka związane jest ze zmianą miejsca pełnienia służby bądź zmianą stanowiska służbowego. Kwestię pierwszą reguluje przepis art. 37c ustawy o Państwowej Straży Pożarnej, a drugą - art. 38.

Zmiana miejsca pełnienia służby

Strażak może zostać przeniesiony do pełnienia służby w innej miejscowości na własny wniosek lub za jego zgodą (art. 37c ust. 1). Może też otrzymać przeniesienie z urzędu do pełnienia służby w innej jednostce organizacyjnej w tej samej miejscowości (art. 37c ust. 2). W tej drugiej sytuacji wniosek strażaka lub jego zgoda nie są wymagane.

Nie określono powodów, dla których właściwy organ może skorzystać z uprawnienia do przeniesienia strażaka z urzędu do pełnienia służby w innej jednostce organizacyjnej (art. 37c ust. 3). Wystarcza spełnienie określonej przesłanki, np. posiadanie lokalu mieszkalnego w miejscowości, w której strażak ma pełnić służbę lub w miejscowości pobliskiej. Możliwości przeniesienia strażaka mają charakter fakultatywny, czyli organ może, ale nie musi zastosować przesłanek danego przepisu.

Organami właściwymi do przenoszenia do innej jednostki organizacyjnej PSP są: komendant główny - na obszarze kraju oraz komendant wojewódzki - na obszarze województwa (art. 37d ust. 1). Od decyzji komendanta wojewódzkiego PSP strażakowi służy odwołanie do komendanta głównego PSP, natomiast od decyzji komendanta głównego PSP - do ministra właściwego do spraw wewnętrznych.

Jeżeli z przeniesieniem wiąże się zmiana miejsca zamieszkania, organ może udzielić strażakowi płatnego urlopu okolicznościowego w wymiarze od 4 do 6 dni (art. 71c). Przeniesionemu strażakowi, któremu w poprzednim miejscu pełnienia służby przydzielono na podstawie decyzji administracyjnej lokal mieszkalny albo przyznano pomoc finansową, przydziela się lokal mieszkalny na podstawie decyzji administracyjnej w nowym miejscu pełnienia służby, jeżeli zwolni zajmowany lokal mieszkalny albo zwróci pomoc finansową (art. 82 ust. 1). Z kolei przeniesionemu strażakowi, który w poprzednim miejscu pełnienia służby nie zwolnił zajmowanego lokalu mieszkalnego lub domu (ust. 1), można przydzielić tymczasową kwaterę według przysługujących norm bez uwzględnienia zamieszkałych z nim członków.

Przeniesionemu strażakowi przysługuje zwrot kosztów przeniesienia i podróży oraz inne świadczenia (art. 97a ust. 2). Zgodnie z § 2 rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 25 sierpnia 1997 r. w sprawie zakresu, wysokości i warunków otrzymywania należności z tytułu przeniesienia służbowego strażaków Państwowej Straży Pożarnej (DzU poz. 658) są to:

1. zwrot kosztów przeniesienia, w postaci kosztów przewozu urządzenia domowego,
2. zwrot kosztów podróży, do których należą: koszty przejazdu strażaka, koszty przejazdu małżonka, dzieci oraz innych osób pozostających ze strażakiem we wspólnym gospodarstwie domowym, jeżeli przeprowadzają się wraz ze strażakiem,
3. inne świadczenia, do których należą: należności za czas podróży strażaka i za pierwszą dobę pobytu w nowym miejscu pełnienia służby, w wysokości odpowiadającej diecie (art. 97a ust. 1), należności za czas podróży małżonka, dzieci oraz innych osób pozostających ze strażakiem we wspólnym gospodarstwie domowym, jeżeli przeprowadzają się wraz z nim i za pierwszą dobę pobytu w nowym miejscu pełnienia służby strażaka oraz ryczałt z tytułu przeniesienia.

Zmiana stanowiska służbowego

W przypadku przeniesienia strażaka na niższe stanowisko służbowe przepis art. 38 ust. 1 zakłada obligatoryjność przeniesienia, zaś ust. 2 dopuszcza uznaniowość w określonych przypadkach. Strażaka przenosi się (organ jest zobowiązany tego dokonać) na niższe stanowisko służbowe w razie:

1. wymierzenia kary dyscyplinarnej wyznaczenia na niższe stanowisko służbowe;
2. zawinionej utraty uprawnień koniecznych do wykonywania czynności na zajmowanym stanowisku.

Strażaka można natomiast przenieść (organ może tego dokonać, ale nie musi) na niższe stanowisko służbowe w przypadkach:

1. orzeczenia całkowitej niezdolności do pełnienia służby na zajmowanym stanowisku przez komisję lekarską, jeżeli nie ma możliwości przeniesienia go na stanowisko równorzędne,
2. nieprzydatności na zajmowanym stanowisku, stwierdzonej w opinii służbowej,
3. niewywiązywania się z obowiązków służbowych na zajmowanym stanowisku,
4. likwidacji zajmowanego stanowiska, jeżeli nie ma możliwości przeniesienia strażaka na równorzędne stanowisko.

Wymienione przypadki nie obligują organu do przeniesienia strażaka na niższe stanowisko służbowe. Niemniej jednak strażak, który nie wyraził zgody na to przeniesienie z przyczyn określonych w ust. 2, może zostać zwolniony ze służby. Sytuację, kiedy strażaka można przenieść na niższe stanowisko służbowe na jego prośbę, reguluje ust. 3.

Konsekwencje od strony finansowej reguluje w powyższych przypadkach przepis art. 89. Strażak zachowuje wtedy prawo do stawki z poprzednio zajmowanego stanowiska do czasu uzyskania wyższej stawki uposażenia według stanowiska służbowego (ust. 1). Przepisu tego nie stosuje się jednak do strażaka przeniesionego na niższe stanowisko służbowe w sytuacji wymierzenia kary dyscyplinarnej bądź w sytuacji zawinionej utraty uprawnień koniecznych do wykonywania czynności na zajmowanym stanowisku (art. 38 ust. 1), przeniesienia w przypadku nieprzydatności stwierdzonej w opinii służbowej (ust. 2 pkt 2) i w przypadku niewywiązywania się z obowiązków służbowych (pkt 3) oraz na własną prośbę (ust. 3).

Istnieje wyjątek (89 ust. 2), który daje komendantowi głównemu PSP szczególne uprawnienie do zezwolenia na zachowanie przez strażaka prawa do zaszeregowania należnego na poprzednio zajmowanym stanowisku.

Robert Żurawski