Defibrylator Philips HeartStart FRx

HeartStart FRx to jeden z najbardziej znanych półautomatycznych zautomatyzowanych defibrylatorów zewnętrznych wyprodukowanych przez firmę Philips Healthcare.

Jest małym i lekkim urządzeniem, ma wymiary 6 x 18 x 22 cm, wraz baterią i zainstalowanymi elektrodami waży zaledwie 1,6 kg. Obudowa wykonana jest z odpornego na pęknięcia plastiku, a producent zapewnia, że defibrylator wytrzyma upadek z wysokości 1 m na betonową nawierzchnię oraz nacisk ciężaru o wadze 225 kg. Dodatkowo spełnia wymagania IEC 529 dla urządzeń klasy IP55, a więc jest zabezpieczony przed wnikaniem kurzu i działaniem wody pod ciśnieniem . Producent gwarantuje sprawne działanie w zakresie temperatur od 0 do 50°C, na wysokości od 0 do 4572 m n.p.m. oraz przy wilgotności względnej od 10 do 75%.

Priorytet prostoty

Głównym założeniem jego twórców było stworzenie niezawodnego, bezobsługowego i prostego w użyciu defibrylatora, który będzie mógł być stosowany przez osoby bez przeszkolenia medycznego. Patrząc na urządzenie z perspektywy użytkownika, widzimy prosty, czytelny układ przycisków i ikon oparty na schemacie 1-2-3. Pozwala to przeprowadzić defibrylację w trzech etapach: 1 – włączenie urządzenia, 2 – naklejenie elektrod, 3 – wciśnięcie przycisku defibrylacji.

AED jest uruchamiany zielonym przyciskiem włącz/wyłącz, umieszczonym w prawym górnym rogu. Po jego naciśnięciu urządzenie zacznie wydawać polecenia głosowe dotyczące dalszego postępowania. W centralnej części defibrylatora, na schemacie rozmieszczenia elektrod zaczną migać kontrolki wskazujące właściwe miejsca do ich naklejenia. Po umieszczeniu elektrod na klatce piersiowej defibrylator rozpocznie analizę rytmu serca, poinformuje, aby nikt nie dotykał pacjenta, a na panelu zacznie migać kontrolka ostrzegawcza przedstawiająca graficzny znak zakazu dotykania (przekreślona dłoń). Gdy system analizy EKG rozpozna zaburzenia rytmu, które są wskazaniem do defibrylacji (migotanie komór, częstoskurcz komorowy), urządzenie zaleci operatorowi przeprowadzenie defibrylacji. Kontrolka ostrzegawcza zacznie świecić światłem ciągłym, a w tym samym czasie uaktywni się i zacznie migać umieszczony w prawym dolnym rogu pomarańczowy przycisk defibrylacji. AED poleci, by go nacisnąć, co spowoduje wyładowanie energii elektrycznej. Następnie poinformuje, że można już dotykać pacjenta i rozpocząć resuscytację. Po tym komunikacie, w centralnej części panelu zacznie migać na niebiesko przycisk informacji (i-button). Aby uzyskać krótki instruktaż dotyczący prowadzenia resuscytacji, wystarczy go wcisnąć w ciągu pierwszych 30 s. Defibrylator podpowie, jak ułożyć dłonie na klatce piersiowej, jaka powinna być częstotliwość i głębokość uciśnięć oraz uruchomi metronom. W innych sytuacjach naciśnięcie i przytrzymanie przycisku informacji do czasu emisji pojedynczego sygnału spowoduje uzyskanie podsumowania przebiegu ostatniej resuscytacji (liczba defibrylacji, czas jaki upłynął od włączenia AED). Przycisk ten można wykorzystać także do uzyskania wskazówek pomocy technicznej w razie wykrycia niesprawności urządzenia.

Podczas używania HeartStart FRx należy pamiętać, iż naładowany i gotowy do defibrylacji AED rozbroi się samoczynnie wówczas, gdy: rytm serca ulegnie zmianie na taki, który nie wymaga defibrylacji, przycisk defibrylacji nie zostanie wciśnięty w ciągu 30 s od wydania polecenia jego wciśnięcia, wprowadzono lub wyciągnięto klucz pediatryczny czy wyłączono defibrylator.

W trakcie użytkowania HeartStart FRx automatycznie rejestruje w pamięci wewnętrznej dane dotyczące przebiegu resuscytacji pacjenta, m.in. 15 min zapis EKG. Będą one dostępne przez 30 dni, po czym zostaną automatycznie skasowane. Informacje te można zabezpieczyć i przesłać do komputera z zainstalowanym programem HeartStart Event Review za pomocą portu na podczerwień (IrDA). Ten sam program umożliwia również wprowadzenie zmian w fabrycznych ustawieniach protokołu defibrylacji, tak aby dostosować go do standardów postępowania obowiązujących daną grupę użytkowników (np. strażaków, personel medyczny czy osoby bez wiedzy medycznej).

Energia dla serca

Podstawowym zadaniem defibrylatora jest dostarczenie do serca energii elektrycznej o odpowiednich parametrach. HeartStart FRx wykorzystuje opatentowany i wprowadzony w 1996 r. przez firmę Philips impuls dwufazowy typu SMART (fot. 1) oparty na fali dwufazowej obciętej wykładniczej (biphasic truncated exponential – BTE).

Jej cechą charakterystyczną jest dostarczanie za każdym razem prądu o stałej, niskiej energii 150 J. Nie wzrasta ona podczas kolejnych defibrylacji. Skutecznie przerywa ona zaburzenia rytmu serca, a jednocześnie zmniejsza prawdopodobieństwo jego uszkodzenia. Kolejną ważną cechą jest możliwość ciągłej kompensacji strat energii spowodowanych impedancją klatki piersiowej podczas dostarczania energii do serca. AED dostosowuje czas trwania impulsu i jego natężenie do aktualnego oporu klatki piersiowej w zakresie od 25 do 180 Ω. Dzięki temu prąd elektryczny dociera do serca, zachowując swoje parametry terapeutyczne. Zwiększenie skuteczności defibrylacji i poprawa przeżywalności osób, u których wystąpiło nagłe zatrzymanie akcji serca, są ściśle związane również z długością przerw w uciskaniu klatki piersiowej potrzebnych AED na wykonanie analizy rytmu serca i dostarczenie energii. Twórcy HeartStart FRx zastosowali technologię Quick Shock, która przy w pełni naładowanej baterii umożliwia skrócenie tego okresu do 8 s.

Elektrody

Elektrody defibrylacyjne SMART Pads II (fot. 2) znajdują się w zamkniętym, płaskim plastikowym pudełku. Po jego otwarciu odklejamy je od wewnętrznej ścianki pudełka i naklejamy na klatkę piersiową pacjenta. Na każdej elektrodzie znajduje się prosty rysunek postaci z zaznaczonym miejscem jej umieszczenia. Zaletą jednorazowych elektrod SMART Pad II jest możliwość ich użycia zarówno u osób dorosłych, jak i u dzieci. W tym drugim przypadku elektrody naklejamy na klatkę piersiową, stosując układ przednio-tylny, a w odpowiednie gniazdo defibrylatora wsuwamy specjalny klucz pediatryczny. Elektrody należy przechowywać w zamkniętym pudełku, połączone ze znajdującym się w lewym górnym rogu gniazdem defibrylatora przewodem o długości 122 cm. Okres przechowywania elektrod nie powinien przekraczać daty wydrukowanej na opakowaniu (min. 2 lata). Jeśli z jakichś przyczyn elektrody nie będą prawidłowo przylegały do skóry pacjenta, system detekcji defibrylatora poinformuje o tym użytkownika.

Klucz pediatryczny

Klucz niemowlęcia/dziecka jest dodatkowym elementem wyposażenia defibrylatora, które umożliwia przeprowadzenie bezpiecznej defibrylacji u dzieci w wieku poniżej 8 roku życia lub o wadze poniżej 25 kg. Eliminuje on konieczność posiadania dodatkowych elektrod dziecięcych. Ten niewielki plastikowy element (16 x 6 x 0,5 cm) należy umieścić w specjalnym gnieździe defibrylatora, znajdującym się na przednim panelu urządzenia, zanim na klatce piersiowej naklejone zostaną elektrody defibrylacyjne. Klucz ma dołączony brelok, na którym znajduje się rysunek rozmieszczenia elektrod w układzie przednio-tylnym. Urządzenie automatycznie zmniejszy energię defibrylacji do 50 J i udzieli wskazówek zgodnych z protokołem resuscytacji dzieci.

Uwaga! Wyciągnięcie klucza pediatrycznego w trakcie użytkowania defibrylatora spowoduje powrót do trybu pracy dla osób dorosłych.

Zasilanie

Defibrylator zasilany jest baterią 9 V o pojemności 4,2 Ah,  wykorzystującą ogniwa zawierające lit i dwutlenek manganu (LiMnO2), zainstalowaną w gnieździe na tylnej ścianie urządzenia. Pojemność nowej baterii wystarcza na wykonanie minimum 200 defibrylacji, 4 godz. pracy w temperaturze 25°C albo utrzymanie urządzenia w gotowości do użycia przez 4 lata. Zastosowane ogniwo nie jest akumulatorem i nie można podejmować prób jego ponownego naładowania. Wykorzystanie przez producenta jednorazowej baterii zamiast akumulatora eliminuje ciągłą potrzebę kontroli i okresowego ładowania urządzenia, zwiększając jego niezawodność.

W gotowości

Utrzymywanie defibrylatora HeartStart FRx w gotowości do użycia ogranicza się do sprawdzenia terminu przydatności materiałów eksploatacyjnych oraz kontrolki gotowości znajdującej się na przednim panelu urządzenia. Jeśli emituje ona migające zielone światło, oznacza to, że defibrylator przeszedł ostatni okresowy autotest i jest sprawny. Testy sprawdzają m.in pojemność baterii, układów elektronicznych, stanu elektrod terapeutycznych i przeprowadzane są codziennie, co tydzień oraz co miesiąc (różny jest zakres tych testów). Po włączeniu urządzenia lub w trakcie przeprowadzania testu kontrolka będzie świeciła światłem ciągłym. Jeśli urządzenie z jakichś przyczyn nie jest gotowe do użycia, zielona kontrolka gotowości pozostanie wyłączona, defibrylator zacznie emitować ostrzegawczy sygnał dźwiękowy, a przycisk informacji (i-button) będzie świecił na niebiesko. W takiej sytuacji należy nacisnąć przycisk informacji i – postępując zgodnie ze wskazówkami przekazywanymi przez defibrylator – podjąć próbę znalezienia i usunięcia niesprawności. Jeśli zielona kontrolka gotowości i przycisk informacji nie świecą się, a urządzenie nie emituje żadnych dźwięków, może to oznaczać poważną awarię urządzenia lub całkowite rozładowanie baterii. Szczegółowe informacje dotyczące rozwiązywania problemów technicznych znajdują się również w instrukcji obsługi dołączonej do urządzenia.

Po każdym użyciu defibrylatora należy skontrolować obudowę urządzenia, poszukać śladów ewentualnych uszkodzeń czy zabrudzeń oraz podłączyć nowe jednorazowe elektrody terapeutyczne i ewentualnie nową baterię. Jeśli decydujemy się na pozostawienie dotychczasowej baterii, aby wywołać test sprawdzający gotowość do ponownego użycia, należy ją wyciągnąć z gniazda na minimum 5 s i ponownie zainstalować.

Defibrylator wraz z elektrodami terapeutycznymi przechowywany jest w specjalnej czerwonej torbie transportowej (24,1 x 20,3 x 12,7 cm), wyposażonej w pasek do noszenia, zamykanej za pomocą taśmy Velcro, z otworem umożliwiającym obserwowanie kontrolki gotowości. Chroni urządzenie przed uszkodzeniem, umożliwia przechowywanie w jednym miejscu zapasowej baterii, zapasowych elektrod, klucza dziecięcego i skróconej instrukcji obsługi.

Ciekawym rozwiązaniem technicznym w defibrylatorach HeartStart FRx jest możliwość aktywacji trybu szkoleniowego. W tym celu zamiast terapeutycznych elektrod do defibrylacji należy podłączyć elektrody szkoleniowe Training Pads II – te same, które wykorzystywane są w urządzeniach treningowych HeartStart FRx Trainer. AED rozpozna je i zablokuje możliwość wykonania prawdziwej defibrylacji. Pojemność baterii defibrylatora pozwala na 10 godz. pracy w trybie szkoleniowym.

Przemysław Osiński
jest ratownikiem medycznym, magistrem zdrowia publicznego w specjalności medycyna ratunkowa, instruktorem kpp

Fotografie i tekst - Przemysław Osiński

1. Przycisk włącz/wyłącz

2. Schemat rozmieszczenia elektrod

3. Przycisk defibrylacji

4. Przycisk informacji (i-button)

5. Kontrolka ostrzegawcza „nie dotykać”

6. Kontrolka gotowości

7. Gniazdo elektrod defibrylacyjnych

8. Gniazdo klucza niemowlęcia/dziecka

9. Klucz niemowlęcia/dziecka

Styczeń 2016