Nowe oblicze SDł

Do jednostek Państwowej Straży Pożarnej trafiają nowe samochody dowodzenia i łączności. Jaka jest koncepcja wyposażenia tych pojazdów i możliwości ich wykorzystania podczas działań ratowniczych i ćwiczeń?

Liczbę takich pojazdów oraz ich podział ze względu na zastosowanie określono w rozporządzeniu ministra spraw wewnętrznych z 21 listopada 2014 r. w sprawie szczegółowych zasad wyposażania jednostek organizacyjnych Państwowej Straży Pożarnej (DzU z 2014 r., poz. 1793).

Zgodnie z nim na potrzeby działań ratowniczych w każdym województwie stworzono krajową bazę sprzętu specjalistycznego i środków gaśniczych. Zostały w niej ujęte pojazdy ratowniczo-gaśnicze i specjalne oraz sprzęt i środki techniczne stanowiące wyposażenie komend powiatowych (miejskich) i komendy wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej. Wśród nich znalazły się samochody dowodzenia i łączności, których rodzaj i liczbę opisano w załączniku nr 6 do rozporządzenia „Norma minimalnego wyposażenia bazy sprzętu specjalistycznego i środków gaśniczych”. Minister spraw wewnętrznych określił następujący podział SDł:

• samochód dowodzenia i łączności (kompanijne stanowisko dowodzenia) - w liczbie umożliwiającej dojazd w czasie do 60 min w każde miejsce województwa, zakładając wykorzystanie zasobów sąsiedniego województwa,
• samochód lub kontener dowodzenia i łączności (batalionowe stanowisko dowodzenia) - jeden na województwo.

Rozporządzenie nałożyło na komendantów poszczególnych szczebli obowiązek opracowania zestawienia należnych pojazdów ratowniczo-gaśniczych i specjalnych oraz sprzętu i środków technicznych na obszarze powiatu i województwa wraz z ich rozmieszczeniem, zwanego „tabelą wyposażenia”. Tabele ustalali:

• na obszarze powiatu - komendant powiatowy (miejski) Państwowej Straży Pożarnej w uzgodnieniu z komendantem wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej,
• na obszarze województwa - komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej w uzgodnieniu z komendantem głównym Państwowej Straży Pożarnej,
• w szkołach Państwowej Straży Pożarnej - komendanci szkół w uzgodnieniu z komendantem głównym Państwowej Straży Pożarnej,

W czerwcu 2015 r. komendant główny PSP uzgodnił tabele ze wszystkimi komendantami wojewódzkimi PSP oraz komendantami szkół. Wyniki tych uzgodnień w zakresie SDł uwzględniają założenia rozporządzenia oraz dwa kryteria. Pierwsze mówi o tym, że czas dojazdu dla kompanijnego stanowiska dowodzenia można zapewnić, wykorzystując zasoby sąsiedniego województwa. Drugie zakłada, że samochód lub kontener dowodzenia i łączności poziomu batalionowego, przewidziany ze względu na swoje walory techniczne i taktyczne do zabezpieczenia kierowania poziomu strategicznego, może również pełnić funkcję węzła łączności samochodu dowodzenia i łączności kompanijnego stanowiska dowodzenia, przewidzianego do zabezpieczenia kierowania poziomu taktycznego. 

Droga do SDł

Komendant główny uznał za zasadne powołanie zespołu ds. opracowania dokumentacji w zakresie zakupu samochodów dowodzenia i łączności kompanijnych i batalionowych. Miał na uwadze zarówno przepisy rozporządzenia, jak i proponowaną we wnioskach poszczególnych komend ilość sprzętu. Jego finansowanie miało odbywać się w ramach projektu „Wsparcie techniczne ratownictwa ekologicznego i chemicznego” - Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko - Działanie 3.2.

Z prośbą o wyznaczenie specjalistów w zakresie informatyki i łączności do prac w zespole zwrócił się do lubuskiego, łódzkiego, pomorskiego, śląskiego oraz wielkopolskiego komendanta wojewódzkiego PSP. Skład zespołu nie był przypadkowy. KW PSP w Gdańsku zakupiła SDł dla województwa pomorskiego (powierzono jej przygotowanie procedury przetargowej na zakup SDł kompanijnego), KW PSP w Poznaniu dokonała zakup SDł dla województwa wielkopolskiego (uczyniono ją odpowiedzialną za przygotowanie przetargu na zakup SDł batalionowego), komendy wojewódzkie PSP w Katowicach i Gorzowie Wlkp. prowadziły właśnie proces zakupu SDł batalionowego i SDł kompanijnego, KW PSP w Łodzi zakończyła zaś procedurę zakupu SDł batalionowego dla woj. łódzkiego.

Kierownikiem zespołu został zastępca naczelnika Wydziału Planowania i Rozwoju Systemów Teleinformatycznych Biura Informatyki i Łączności KG PSP, a jego zastępcami: naczelnik Wydziału Informatyki i Łączności KW PSP w Poznaniu (ds. pojazdów batalionowych) oraz kierownik Sekcji ds. Informatyki i Łączności KW PSP w Gdańsku (ds. pojazdów kompanijnych) - współautorzy tego artykułu.Ponadto w składzie zespołu znaleźli się specjaliści w zakresie wymagań operacyjnych z Krajowego Centrum Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności oraz specjaliści w zakresie wymagań technicznych - eksperci wydziałów logistycznych z pomorskiej i wielkopolskiej KW PSP, a także Biura Logistyki KG PSP.

Prace zespołu odbywały się w formie cyklicznych wideokonferencji, na których poszczególnym członkom lub grupom członków wyznaczano zadania do wykonania i rozliczano wykonanie prac wcześniej zleconych, syntezując ich wyniki w formie założeń do opisu przedmiotu zamówienia. Na spotkaniach podsumowywano zaś poszczególne etapy prac.

Działania zespołu można podzielić na dwie fazy. W pierwszej przeanalizowano dokumentację zabudowanych wcześniej samochodów, również podczas wizji lokalnych. Zapadła decyzja, że w swoich pracach zespół będzie się wzorował na już wdrożonych pomysłach, które sprawdziły się w praktyce oraz na najnowocześniejszych rozwiązaniach technicznych w łączności, które mogą wspomagać kierującego działaniem ratowniczym w organizowaniu łączności w relacjach: miejsce prowadzonych działań - stanowisko kierowania - sztab. W drugiej fazie rozpoczęto opracowanie stosownej dokumentacji. Podstawowym założeniem, którym kierował się zespół, było stworzenie dwóch typów samochodów dowodzenia i łączności:

1. kompanijnych - zgodnie z normatywem przewidzianych dla komend powiatowych/miejskich PSP, a więc sprawianych i obsługiwanych przez pracowników tych jednostek,
2. batalionowych - których obsługą, z racji zastosowanych rozwiązań teleinformatycznych i narzędzi łącznościowych, w tym systemów satelitarnych, będzie mogła zająć się wykwalifikowana kadra informatyków i łącznościowców komend wojewódzkich PSP.

Założono również, że producent tych samochodów przeprowadzi tygodniowe szkolenie dla wytypowanej kadry PSP, zaznajamiające ze sprzętem zamontowanym w pojazdach.

Prace zespołu rozpoczęły się 19 maja 2014 r. i trwały do 21 kwietnia 2015 r. Tego dnia komendant główny PSP zaakceptował specyfikację istotnych warunków zamówień obydwu grup pojazdów.

Wyniki prac

Na jej podstawie opracowanej przez zespół specyfikacji istotnych warunków zamówień dla pojazdów batalionowych i kompanijnych przeprowadzono postępowania przetargowe na dostawę trzech samochodów dowodzenia i łączności - batalionowych stanowisk kierowania oraz trzech samochodów dowodzenia i łączności - kompanijnych stanowisk kierowania. Obydwa zakończyły się w drugiej połowie 2015 r. Później odbyły się spotkania przedstawicieli zespołu z wykonawcami pojazdów służące zaopiniowaniu projektów zabudowy, przeprowadzaniu inspekcji produkcyjnych i uczestnictwie w odbiorach samochodów.

W listopadzie 2015 r., na odprawie przedstawicieli Komendy Głównej PSP, komend wojewódzkich oraz szkół PSP odpowiedzialnych za kwestie informatyki i łączności, przedstawiono informacje dotyczące odbiorów produkcyjnych, procesów szkoleniowych, testów funkcjonalnych oraz odbiorów techniczno-jakościowych i faktycznych SDŁ.  Wskazano, jakie możliwości techniczno-praktyczne mają obydwa pojazdy, w jaki sposób mogą ze sobą współpracować i współdziałać ze stanowiskiem kierowania PSP. Uwzględniono przy tym potrzeby KDR. Na naradę zaproszono wykonawców. Na warsztatach szkoleniowych przedstawiono możliwości taktyczno-operacyjne gotowych produktów oraz pokazano, jak w praktyce wykorzystać rozwiązania techniczne pojazdów, m.in. umożliwiające prowadzenie wideokonferencji.

Różnice między wyposażeniem pojazdów z początku lat 80. i pojazdów świeżo zakupionych pokazują zdjęcia. Widać na nich skok technologiczny.

Plany na przyszłość

Obecnie zakupione pojazdy biorą udział w szczegółowych testach - nie tylko w trakcie ćwiczeń, lecz także podczas realnych zdarzeń. Zostaną również wykorzystane do zabezpieczania pracy sztabów podczas Światowych Dni Młodzieży. Zebrane po tym wydarzeniu wnioski i ewentualne uwagi posłużą zespołowi do opracowania „Standardu wyposażenia samochodów dowodzenia i łączności (kompanijnych i batalionowych stanowisk dowodzenia)” - jako specyfikacji do przeprowadzania postępowań o udzielanie zamówień publicznych .

Zdajemy sobie sprawę, że znaczna część kierujących działaniami ratowniczymi traktuje samochody dowodzenia i łączności jako ostateczność podczas działań. Cyklem artykułów nt. ich wyposażenia, zabudowy, sprawiania sprzętu, a przede wszystkim wykorzystania podczas samych akcji czy ćwiczeń chcemy  pokazać, że nie taki diabeł straszny, jak go malują.

Możliwości samochodów prezentują funkcjonariusze z jednostek, którzy używają tego sprzętu na co dzień. Chcemy pokazać, jak zalety pojazdów można wykorzystywać lokalnie z punktu widzenia powiatu oraz globalnie - z punktu widzenia województwa czy kraju. Mamy nadzieję, że nasz cykl stanie się cenną pomocą szkoleniową. Na początek w dziale „Pojazd miesiąca” opisujemy samochód dowodzenia i łączności (kompanijne stanowisko dowodzenia). W następnym numerze przedstawimy pojazd batalionowy.

bryg. Marcin Kucharski
jest zastępcą naczelnika Wydziału Planowania i Rozwoju Systemów Teleinformatycznych w Biurze Informatyki i Łączności KG PSP

bryg. Paweł Pohl
jest naczelnikiem Wydziału Informatyki i Łączności KW PSP w Poznaniu

bryg. Andrzej Ciesielski
jest kierownikiem Sekcji ds. Informatyki i Łączności KW PSP w Gdańsku

asp. Wojciech Skrent
jest starszym inspektorem w Sekcjids. Informatyki i Łączności KW PSP w Gdańsku

fot. arch. KP PSP Gołdapia, arch. WISS (2)
czerwiec 2016