Lubelska przygoda
18 Lipca 2024Powszechnie wiadomo, że zawód strażaka cieszy się społecznym uznaniem. Wiele dziewczynek i chłopców marzy, by zostać w przyszłości zawodowymi strażakami. Po wycieczce w lubelskim Interaktywnym Centrum Edukacji Przeciwpożarowej (ICEP) grono ochotników i przyszłych funkcjonariuszy PSP z pewnością urośnie.
Pomysł na stworzenie centrum narodził się przy planowaniu rewitalizacji Komendy Miejskiej PSP w Lublinie. Uroczyste otwarcie ICEP miało miejsce w styczniu 2023 r. Adaptacja pomieszczeń przeznaczonych na ten cel wymagała nie lada wysiłku i niemałych nakładów finansowych. Centrum podzielone zostało na sektory tematyczne, w których poznajemy konkretne zagrożenia zdrowia i życia, z jakimi na co dzień możemy się spotkać. Jest to pierwszy tego typu obiekt na terenie województwa lubelskiego. Na tle innych obiektów edukacyjnych o tematyce pożarniczej wyróżnia się powierzchnią oraz innowacyjnością.
ICEP również dla starszych pasjonatów
Początkowo zajęcia w ICEP planowane były głównie z myślą o grupie wiekowej w przedziale 6-10 lat. Jednak z perspektywy przeprowadzonych już zajęć z osobami w różnym wieku widać, że poruszane treści interesują również młodzież, a nawet dorosłych. Centrum nie zamyka się więc na żadną grupę. Ze względu na długość zajęć, które zwykle trwają około 2 godz., oraz przedstawiany materiał sugerowany wiek najmłodszych odwiedzających wynosi 5 lat. Nie ma jednak górnej granicy wieku. Centrum odwiedzały już liczne grupy uczniów z liceów, a nawet członkowie klubów seniora. Zajęcia w ICEP są dopasowywane do danej grupy indywidualnie. Osoby starsze mogą zapoznać się dokładniej z tematami dotyczącymi pierwszej pomocy, zaś młodsi uczestnicy z pewnością docenią wprowadzenie elementów zabawy.
Przebieg warsztatów
Zajęcia w ICEP rozpoczynają się od wizyty w specjalnie przygotowanej szatni, gdzie każdy może założyć mundur strażacki. Budzi to wiele pozytywnych emocji, bo daje możliwość wcielenia się w rolę strażaka. Mundury dostępne są w rozmiarach od 104 do 164, więc większość gości może bez problemu skorzystać z tej atrakcji. Następnie kierujemy się do piwnic KM PSP w Lublinie, gdzie znajduje się główna część ICEP.
Na wstępie uczestnicy zajęć zostają zaznajomieni z codzienną pracą strażaka oraz podstawowym umundurowaniem specjalnym. Oglądają też film ukazujący historię i rozwój lubelskiej straży pożarnej oraz współczesną akcję ratowniczo-gaśniczą.
Ponieważ piwnice KM PSP Lublin pełniły pierwotnie rolę schronu, na starsze grupy czeka krótki film o tym, jak powinien wyglądać taki schron, by spełniał swoje zadanie.
Tematy omawiane podczas zajęć
Pierwszym z poruszanych tematów dotyczących zagrożeń są niebezpieczne incydenty na akwenach. Omawiamy takie zagadnienia, jak podtopienia, utonięcia czy specyfika bezpośrednich zagrożeń wiążących się z korzystaniem z różnego rodzaju zbiorników wodnych, zarówno w okresie letnim, jak i zimowym.
Następnie przechodzimy do pomieszczenia, które zostało zaaranżowane w taki sposób, by przypominało las. Ukazywane tam są zagrożenia wynikające z nieodpowiednich zachowań ludzi w trakcie obcowania z przyrodą. Można poznać konsekwencje m.in. rozpalania ognisk w miejscach niedozwolonych, zostawiania szklanych butelek czy rzucania niedopałków papierosów na trawę.
Kolejne z omawianych zagadnień wiążą się z poruszaniem się po drodze. Na tym etapie goście ICEP dowiedzą się, jak uniknąć sytuacji niebezpiecznych, będąc uczestnikiem ruchu drogowego, czyli inaczej mówiąc, jak w odpowiedzialny sposób poruszać się po drodze jako pieszy, ale również jako osoba kierująca rowerem czy hulajnogą.
Po krótkiej pogadance na temat zagrożeń, jakie niesie za sobą niewłaściwe użytkowanie instalacji gazowych, przechodzimy do sali, gdzie wyświetlany jest film przedstawiający ulatnianie się gazu w zamkniętym pomieszczeniu oraz w konsekwencji jego wybuch.
Numer ratujący życie
Kolejny sektor to symulator stanowiska kierowania komendanta miejskiego PSP. Jest ono wyposażone w aparaty telefoniczne – można wysłuchać zgłoszeń, które wpływały w poprzednich latach do tutejszej komendy. Uczestnicy zajęć mogą sami się przekonać, jak dużą rolę odgrywa prawidłowe zgłoszenie zdarzenia na numer alarmowy. Warto jest sobie uświadomić, że w obliczu zagrożenia prawidłowo wykonany telefon na numer alarmowy stanowi czyn bohaterski i że jest on pierwszym z elementów ratowania mienia, a nawet życia.
Praktyczne zajęcia w ICEP
Gdy warunki atmosferyczne na to pozwalają, na gości czeka ekspozycja zewnętrzna – model domu z aneksem kuchennym oraz łazienką, w której znajduje się piecyk gazowy. Można tam doświadczyć zagrożeń występujących na co dzień w domach. Szczególną uwagę zwrócono na to, jak się zachować, gdy zapali się rozgrzany olej w kuchni, czy też jak zadbać o własne bezpieczeństwo, jeśli w łazience mamy piecyk gazowy.
Jednym z najbardziej entuzjastycznie przyjmowanych elementów ścieżki edukacyjnej z pewnością jest symulacja wyjazdu do akcji gaśniczej. Po ugaszeniu pożaru przechodzimy do udzielania pierwszej pomocy osobie poszkodowanej. Do tego celu zostały przygotowane fantomy dorosłego i dziecka (gdy centrum odwiedzają grupy starsze, również niemowlaka) oraz szkoleniowy defibrylator AED. Często przy udzieleniu pomocy osobie poszkodowanej czynnikiem blokującym jest strach wynikający z braku doświadczenia. Nawet na zajęciach przy rozpoczęciu masażu serca na fantomach można dostrzec wahanie osób przystępujących do zadania. Jednak już po krótkich ćwiczeniach zyskują większą pewność siebie oraz wiarę w swoje możliwości i umiejętności.
Obecnie w wielu miejscach pojawiają się defibrylatory AED. Niestety brakuje świadomości, jak proste są one w obsłudze. Dzięki zajęciom w centrum i możliwości przetestowania urządzeń oraz swoich umiejętności w bezpiecznych, bezstresowych warunkach wiele osób przestaje mieć obawy przed użyciem ich w razie konieczności.
Powszechne zainteresowanie centrum i jego dalszy rozwój
Obecnie zajęcia odbywają się trzy, cztery razy w tygodniu. Zainteresowanie jest jednak znacznie większe i gdy tylko na profilu społecznościowym KM PSP w Lublinie pojawia się informacja o zapisach, w ciągu godziny nie ma już wolnych terminów. Centrum pragnie wychodzić naprzeciw oczekiwaniom osób korzystających z oferowanych zajęć i zwiększać ich dostępność. Tym bardziej że dotychczasowe komentarze są niezwykle pozytywne. Dzięki temu wiadomo, że centrum jest potrzebne i daje dużo radości odwiedzającym je mieszkańcom Lublina i okolic. To motywuje pracowników do jego rozwoju oraz wprowadzania ulepszeń, by pobyt w centrum owocował dobrze spędzonym czasem, ale również by jak najlepiej spełniało ono swoje prewencyjne zadanie. Celem jest zmniejszanie się liczby zagrożeń, a ponieważ ich uniknięcie nie zawsze jest możliwe – wyposażenie uczestników zajęć w narzędzia i wiedzę pozwalające im na odpowiednie zareagowanie na te zdarzenia i zapobiegnięcie negatywnym skutkom ich wystąpienia lub ich zmniejszenie.
Z życia funkcjonariuszki PSP
Na co dzień pracuję w Wydziale Kontrolno-Rozpoznawczym KM PSP w Lublinie i do moich głównych obowiązków należy koordynowanie pracy ICEP. Jestem czynnym strażakiem z rocznym doświadczeniem pracy w podziale JRG 1. Należę też do prężnie działającej jednostki OSP KSRG Wilczopole. Wiedza zdobyta w podziale, praca w OSP i zamiłowanie do straży pożarnej na pewno ułatwia mi prowadzenie zajęć w ICEP. Bardzo często padają pytania o akcje, w których uczestniczyłam, więc cieszę się, że zawsze mam o czym opowiadać.
Na początku zajęć pytam, szczególnie grupy młodsze, kto myśli o zostaniu strażakiem zawodowym. Zwykle zgłaszają się pojedyncze osoby. Pod koniec zajęć powtórnie zadaję to pytanie i rąk w górze jest już znacznie więcej (bywa często, że podnoszą je wszyscy, łącznie z opiekunami). Pozytywnie odbierany jest też fakt, że zajęcia prowadzi kobieta. To szczególnie istotne dla dziewczynek. Sama od dziecka marzyłam o byciu strażakiem, ale wydawało mi się, że kobieta nie może nim zostać. Skończyłam studia niezwiązane z pożarnictwem, pracowałam w innym zawodzie. Gdybym w wieku szkolnym trafiła do takiego miejsca jak centrum, z pewnością moja ścieżka kariery potoczyłaby się zupełnie inaczej. Jednak cieszę się, że swoje marzenia zrealizowałam i choć późno, to jednak wstąpiłam w szeregi PSP i teraz mogę dawać wskazówki innym, jak zrealizować podobne marzenia. Rozmowy z dziećmi, ale i z dorosłymi, podczas których mogę przytaczać własne doświadczenia czy to z akcji, czy z pobytu w Szkole Aspirantów PSP w Krakowie na kursie podstawowym, budują relacje, stąd zajęcia czasem przeciągają się nam nawet o godzinę.
Pełnienie służby w Wydziale Kontrolno-Rozpoznawczy stawia jednak przede mną wiele innych zadań, takich jak przeprowadzanie czynności kontrolno-rozpoznawczych czy opiniowanie imprez masowych. Są one czasochłonne, dlatego też mam ograniczone możliwości organizowania zajęć na taką skalę, która odpowiadałaby zapotrzebowaniu. Do pomocy zostali oddelegowani funkcjonariusze z JRG 1 w Lublinie, ponieważ jednak jest to jednostka z największa liczbą interwencji, mają oni też dużo swoich własnych podstawowych obowiązków.
Przyszłościowe plany na działalność centrum
Zarówno kierownictwu KM PSP w Lublinie, jak i wszystkim korzystającym z centrum zależy na jego prężnym rozwoju – zwłaszcza dziś, gdy na rynku ciągle pojawiają się nowoczesne narzędzia do nauki związanej z pożarnictwem oraz szeroko rozumianym bezpieczeństwem. Pozostają jednak kwestie finansowe, które często spowalniają proces modernizacji i tym samym ograniczają możliwości odpowiadania na rosnące zainteresowanie centrum. Jednak z pewnością będziemy dokładali wszelkich starań, aby ICEP stawało się coraz bardziej nowoczesne i by pobyt w nim był dla każdego ciekawym i owocnym doświadczeniem.
Myślę, że prewencja społeczna jest bardzo ważnym elementem we współczesnym świecie. Wychodząc z zajęć, ich uczestnicy są zawsze wdzięczni za zdobytą lub przypomnianą wiedzę. Sądzę, że forma aktywności, jaką przyjęliśmy w centrum, może być ciekawa i interesująca dla każdego, bez względu na wiek czy zainteresowania. W każdym sektorze znajdują się elementy multimedialne: filmy, iluminacje, efekty specjalne. To wszystko urozmaica naukę i sprawia, że staje się ona zabawą, a przyswajanie treści jest dużo łatwiejsze.
Zaangażowanie ICEP w liczne projekty
ICEP jest teraz swego rodzaju centrum prewencji społecznej lubelskiej Państwowej Straży Pożarnej. Różne instytucje zwracają się z prośbą o włączenie się w ich projekty z ofertą zajęć. W ubiegłym roku były to m.in. przedsięwzięcia Urzędu Miasta Lublin: „Razem Bezpieczniej – łączymy pokolenia w Lublinie” czy „Przedsiębiorcze Dzieciaki 2023”. Centrum angażuje się również w działalność innych podmiotów i instytucji, np. przeprowadziliśmy zajęcia w ramach Dni Otwartych Funduszy Europejskich 2023. Na ten rok poza kontynuacją współpracy w ramach kolejnych edycji wymienionych projektów zaplanowane zostały działania m.in. w projekcie Urzędu Miasta Lublin „Rodzina trzy plus”.
Lubelskie ICEP odwiedzają nie tylko przedszkola i szkoły, często przyjeżdżają do nas dziecięce i młodzieżowe drużyny OSP, gościmy też kluby seniora. Jesteśmy otwarci na współpracę z każdą chętną grupą.
Lubelska Państwowa Straż Pożarna chętnie włącza się ponadto w różnego rodzaju pikniki i festyny na terenie miasta, gdzie prezentujemy sprzęt czy organizujemy pokazy dla mieszkańców. Wszystkie działania prewencji społecznej KM PSP w Lublinie nastawione są na podniesienie poziomu bezpieczeństwa mieszkańców miasta i powiatu lubelskiego.
Nowe doświadczenie
Interaktywne Centrum Edukacji Przeciwpożarowej postrzegamy jako bazę szerszego projektu, ale przede wszystkim jako docelowe centrum doskonalenia w obszarze bezpieczeństwa, oferujące kompleksowy program nauki skierowany do wszystkich grup społecznych narażonych w codziennym funkcjonowaniu na wystąpienie zagrożeń.
Zapraszamy do odwiedzenia ICEP. Warunkiem uczestniczenia w zajęciach jest dokonanie zgłoszenia przez formularz znajdujący się na stronie internetowej KM PSP w Lublinie, w zakładce Informacje → Interaktywne Centrum Edukacji Przeciwpożarowej. Informacje na temat uruchamianych zapisów można znaleźć również w mediach społecznościowych KM PSP w Lublinie. Zachęcam do śledzenia aktualności na tym profilu.
Magdalena Gorzel pełni służbę w Komendzie Miejskiej PSP w Lublinie
