Igrzyska nad Wisłą

Od 21 czerwca do 2 lipca Polska była organizatorem III edycji Igrzysk Europejskich. To wielonarodowa impreza sportowa o globalnym zasięgu, przeznaczona dla najlepszych zawodników Europy i promująca najcenniejsze wartości sportu i ruchu olimpijskiego. W igrzyskach w Krakowie oraz regionie Małopolski wzięło udział ok. 7 tys. zawodników z 48 krajów. Zadaniem funkcjonariuszy PSP było zadbanie o bezpieczeństwo zarówno ich, jak i widzów.

Większość konkurencji igrzysk została rozegrana w województwie małopolskim, pozostałe - w śląskim, podkarpackim i dolnośląskim. Organizowane były w randze mistrzostw Europy, a w przypadku niektórych dyscyplin stanowiły kwalifikacje do Igrzysk Olimpijskich w Paryżu w 2024 r.

Na terenie województwa małopolskiego rywalizacja odbywała się w 25 dyscyplinach sportowych. Wśród nich znalazły się zarówno te popularne i znane niemal każdemu, np. szermierka czy boks, jak i bardziej egzotyczne dla przeciętnego kibica - teqball czy padel.

W Małopolsce konkurencje rozgrywane były w dziewięciu miejscowościach w siedmiu powiatach:

• Kraków - 11 dyscyplin (kajakarstwo górskie, 3x3 koszykówka, tenis stołowy, łucznictwo, szermierka, pięciobój nowoczesny, rugby 7, teqball, triathlon, padel, kajaki sprint),
• Krzeszowice - jedna dyscyplina (rowery BMX freestyle),
• Nowy Sącz - jedna dyscyplina (breaking),
• Krynica Zdrój - trzy dyscypliny (rowerowy wyścig górski MTB, judo, taekwondo)
• Tarnów - cztery dyscypliny (badminton, plażowa piłka ręczna, plażowa piłka ręczna, wspinaczka sportowa),
• Myślenice - dwie dyscypliny (muay thai, kickboxing),
• Nowy Targ - jedna dyscyplina (boks),
• Oświęcim - jedna dyscyplina (pływanie artystyczne),
• Zakopane - jedna dyscyplina (skoki narciarskie).

Czynności kontrolno-rozpoznawcze

Wydarzenie to poprzedzało zaplanowanie i przeprowadzenie czynności kontrolno-rozpoznawczych - rozpoczęły się one już w styczniu 2022 r. i trwały aż do zakończenia przedsięwzięcia. Weryfikowano możliwość wykorzystania wytypowanych obiektów na potrzeby Igrzysk, sprawdzając ich stan pod kątem spełniania wymagań ochrony przeciwpożarowej. Czynności kontrolno-rozpoznawcze były prowadzone również w związku z oceną zgodności wykonania z projektem budowlanym obiektów nowo powstających lub modernizowanych, a także tymczasowych, objętych postanowieniami małopolskiego komendanta wojewódzkiego PSP w Krakowie.

Czynności kontrolno-rozpoznawcze przeprowadzone zostały w obiektach: hotelarskich, noclegowych - przeznaczonych dla zawodników oraz wolontariuszy, widowiskowo-sportowych, tymczasowych oraz innych obiektach towarzyszących. Ponadto rozpatrywano wnioski o wydanie opinii w sprawie organizacji imprez masowych, weryfikując poprawność rozwiązań zawartych w dokumentacji i jej kompletność, co kończyło się wydaniem opinii.

Funkcjonariusze PSP prowadzili również czynności kontrolno-rozpoznawcze mające zweryfikować zgodność sposobu organizacji imprez masowych z warunkami określonymi w opiniach wydanych przed ich rozpoczęciem. Ponadto uzgadniali sposób zabezpieczenia imprez odbywających się na zasadzie wykorzystania dróg w sposób szczególny oraz wydawali opinie dotyczące wymagań w obszarze ochrony przeciwpożarowej, by ustalić lokalizację przedsięwzięcia dla obiektów tymczasowych. Podjęte zostały również zintensyfikowane działania mające na celu wyegzekwowanie od właścicieli poszczególnych obiektów obowiązków wskazanych w decyzjach właściwych komendantów powiatowych lub miejskich.

Organizacja dużego przedsięwzięcia wiąże się z wieloma zmianami pierwotnie przyjętego planu - powoduje to utrudnienia w określeniu jej ostatecznego kształtu. Z tego względu konieczne jest przeprowadzenie dużej liczby kontroli w krótkim czasie.

Zabezpieczenie operacyjne

Od 18 czerwca do 4 lipca funkcjonariusze PSP realizowali operację wojewódzką pod kryptonimem IGRZYSKA 2023. Opierali się na opracowanym i zatwierdzonym przez małopolskiego komendanta wojewódzkiego PSP „Planie zabezpieczenia operacyjnego III Igrzysk Europejskich”.

Dokonana została analiza zagrożeń mogących mieć znaczenie dla bezpiecznego przebiegu rozgrywek, zagrozić życiu lub zdrowiu dużej liczby osób oraz doprowadzić do sytuacji kryzysowej. Przeprowadzono także rozpoznanie operacyjne obiektów pod kątem możliwości prowadzenia działań ratowniczo-gaśniczych. Na tej podstawie opracowana została analiza zagrożeń i ocena ryzyka oraz karty charakterystyki obiektów i terenów.

Aby zapewnić właściwy poziom zabezpieczenia operacyjnego wydarzenia, ze szczególnym uwzględnieniem wymaganego czasu wejścia do działań ratowniczo-gaśniczych pierwszych zastępów, zorganizowano:

• 29 posterunków czasowych,
• trzy posterunki w siedzibie JRG,
• trzy posterunki specjalistyczne,
• patrole (łącznie w okresie zabezpieczenia funkcjonowało ich 105).

Zabezpieczeniem operacyjnym w ramach operacji wojewódzkiej IGRZYSKA 2023 zostały objęte:

• Obiekty główne - wszystkie budynki i tereny (łącznie 22), na których rozegrano konkurencje oraz zorganizowano ceremonię otwarcia i zamknięcia igrzysk. Zabezpieczenie realizowały siły i środki PSP i OSP dyslokowane do utworzonych w ramach podoperacji posterunków czasowych i specjalistycznych.
• Wioski zawodnicze, w tym:
• główna wioska zawodnicza w Krakowie, na terenie miasteczka studenckiego AGH, dla zawodników startujących w konkurencjach zorganizowanych w Krakowie, Tarnowie oraz Myślenicach - na jej terenie funkcjonował tymczasowy obiekt gastronomiczny; wioskę zabezpieczały dodatkowo wyznaczone siły i środki PSP - znajdował się tam posterunek czasowy oraz działał patrol pieszy;
• wioski zawodnicze wspomagające - zorganizowane na terenie obiektów hotelowych w Krynicy-Zdroju, Zakopanem oraz Oświęcimiu; jako że dla obiektów wiosek wspomagających czas wejścia do działań pierwszych zastępów wynosił maksymalnie 8 min, były one zabezpieczane przez wyznaczony zastęp ratowniczo-gaśniczy w ramach podoperacji „Hotele”, stacjonujący w siedzibie JRG.
• Trasy przejazdu - zabezpieczenie tras prowadzących do miejsc rozgrywek sportowych (głównych wydarzeń) realizowane było przez zastępy z właściwych jednostek ratowniczo-gaśniczych oraz wyznaczonych wzdłuż głównych szlaków komunikacyjnych jednostek OSP KSRG, które w okresie zabezpieczenia wydarzenia utrzymywały zwiększoną gotowość operacyjną.
• Dworce kolejowe oraz autobusowe - te obiekty zabezpieczane były przez JRG PSP w ramach bieżącego zabezpieczenia obszaru chronionego powiatu. Kryterium czasowe wejścia do działań pierwszych sił i środków wynoszące 8 min zostało zapewnione.
• Międzynarodowy Port Lotniczy Kraków-Balice - zabezpieczenie realizowały siły i środki na zasadach i zgodnie z procedurami określonymi w „Planie działań w sytuacji zagrożenia dla MPL Kraków-Balice”.

Aby zapewnić wsparcie sił i środków realizujących zabezpieczenie operacyjne III Igrzysk Europejskich, w czasie trwania operacji wojewódzkiej IGRZYSKA 2023 działał odwód operacyjny w składzie:

• Pluton Ratowniczo-Gaśniczy „Oświęcim” w wariancie przemysłowym oraz ratowniczo-gaśniczym,
• Pluton Ratowniczo-Gaśniczy „Bochnia” w wariancie przemysłowym oraz ratowniczo-gaśniczym,
• Pluton Ratowniczo-Gaśniczy „Miechów” w wariancie przemysłowym oraz ratowniczo-gaśniczym,
• specjalistyczne grupy ratownicze w najwyższym deklarowanym poziomie gotowości operacyjnej,
• Kompania Logistyczna „Watra”.

Podczas realizacji zabezpieczenia nie korzystano z sił i środków wyznaczonego odwodu operacyjnego.

W okresie trwania operacji wojewódzkiej IGRZYSKA 2023 działały sztaby operacji powiatowych oraz sztab małopolskiego komendanta wojewódzkiego PSP, koordynujące i nadzorujące przebieg zabezpieczenia. Sztab małopolskiego komendanta wojewódzkiego PSP funkcjonował od 18 czerwca, godz. 7.30 do 4 lipca, godz. 14.00, kiedy zakończyła się operacja IGRZYSKA 2023. Od 21 czerwca (otwarcie turnieju) do 2 lipca (zamknięcie zawodów) realizował on zadania całodobowo w systemie dwuzmianowym 24/24.

Modyfikacje planu zabezpieczenia operacyjnego

Podczas operacji zabezpieczającej III Igrzyska Europejskie Kraków-Małopolska sztab małopolskiego komendanta wojewódzkiego PSP monitorował sytuację na miejscu podoperacji oraz poddawał analizie informacje otrzymywane z miejsca zabezpieczenia. Grupy operacyjne Komendy Wojewódzkiej PSP w Krakowie dysponowane przez sztab MKW PSP przeprowadziły łącznie kilkadziesiąt inspekcji realizowanych podoperacji. Dowódca operacji wojewódzkiej analizował informacje dotyczące poziomu zabezpieczenia medycznego, liczby osób przebywających na miejscu prowadzonej podoperacji oraz oceny istniejących tam zagrożeń zebrane od dowódców podoperacji, sztabów powiatowych i grup operacyjnych Komendy Wojewódzkiej PSP. W niektórych przypadkach zdecydował o ograniczeniu sił i środków JOP zaangażowanych w daną podoperację, dostosowując poziom zabezpieczenia do sytuacji panującej na miejscu. Jednak w każdym przypadku podczas zabezpieczania głównych obiektów na miejscu podoperacji został zapewniony co najmniej jeden zastęp ratowniczo-gaśniczy PSP w obsadzie nie mniejszej niż pięć osób. Zmiany w zakresie poziomu zabezpieczenia dotyczyły głównie ograniczenia liczby zastępów OSP zaangażowanych w zabezpieczenie, patroli pieszych oraz zmniejszenia wielkości patrolu z czteroosobowego do dwuosobowego. Modyfikacje były wprowadzane stopniowo w całym okresie zabezpieczenia.

Zaangażowane siły i środki

Od 18 czerwca do 4 lipca w siedmiu powiatach na obszarze województwa małopolskiego przeprowadzono łącznie 157 podoperacji. W operację wojewódzką zaangażowanych było łącznie 275 zastępów i 1532 jednostek ochrony przeciwpożarowej, w tym:

• 191 zastępów (1045 strażaków PSP),
• 84 zastępy (479 strażaków OSP),
• 105 patroli pieszych tworzonych przez 233 ratowników.

W operację powiatową „Kraków” za zgodą komendanta głównego PSP oraz w porozumieniu z komendantem Szkoły Aspirantów PSP w Krakowie zaangażowanych zostało również 28 kadetów SA PSP w Krakowie, pracujących w systemie dwuzmianowym 24/24. Stanowili oni istotne wsparcie w realizacji zabezpieczenia na terenie Krakowa oraz powiatu krakowskiego - zniwelowało ono duże obciążenie kadrowe Komendy Miejskiej PSP w Krakowie.

Podjęte interwencje

Podczas operacji IGRZYSKA 2023 odnotowano 10 interwencji jednostek ochrony ppoż. biorących udział w zabezpieczeniu. Dotyczyły m.in. usunięcia gniazda owadów, przewróconego drzewa, wypompowania wody, poprawy banera zaczepionego przez wiatr na bramce do rugby, usunięcia zadymienia z urządzeń kuchennych i oświetleniowych, a także interwencji po alarmach z monitoringu pożarowego.

Rozwiązania cyfrowe

Całość planu zabezpieczenia operacyjnego, wraz z kartami operacji i podoperacji w wersji edytowalnej, została umieszczona w chmurze danych Komendy Wojewódzkiej PSP w Krakowie, co pozwalało na bieżąco aktualizować informacje o zmieniających się siłach i środkach. Dzięki temu dane mogły być natychmiastowo przekazywane do wszystkich zainteresowanych.

W trakcie wydarzenia testowano możliwość wykorzystania systemu ArcGIS Mission Manager i ArcGIS Mission Responder. Systemy GIS (Geographic Information Systems) stają się niezbędnym narzędziem w planowaniu i zarządzaniu różnymi typami operacji - ratowniczymi wojskowymi, logistycznymi i szeroko pojętymi operacjami bezpieczeństwa. Właśnie tak podczas operacji wojewódzkiej wykorzystano system ArcGIS Mission Manager i ArcGIS Mission Responder.

Użytkownicy systemu zostali podzieleni na trzy kategorie, zgodnie z uprawnieniami i możliwościami. Użytkownicy kategorii I (Mission Responder) działali jako mobilni użytkownicy terenowi, zbierający dane i realizujący zadania. Użytkownicy kategorii II (Mission Manager) pełnili rolę koordynatorów, przekazując zadania użytkownikom kategorii I i weryfikując przesyłane dane. Użytkownicy kategorii III, analitycy GIS tworzyli mapy, prognozy i analizy dla użytkowników kategorii I i II.

Użytkownicy poziomu I (dowódcy podoperacji) po rozpoczęciu zabezpieczenia wypełniali raport w aplikacji mobilnej, który stawał się natychmiast widoczny dla użytkowników poziomu II (wybrane sztaby komend powiatowych i sztab komendy wojewódzkiej). W przypadku podejmowania interwencji wypełniali krótki raport (czas sporządzenia - około minuty), dołączając zdjęcie z zaistniałego zdarzenia. Z raportów tworzona była syntetyczna informacja, tabelaryczna i mapowa, przedstawiająca aktualne zaangażowanie sił i środków we wszystkie podoperacje na terenie województwa.

Wykorzystanie systemu ArcGIS Mission Manager i ArcGIS Mission Responder stanowiło przełom w stosowaniu tego rodzaju narzędzi w operacjach bezpieczeństwa na taką skalę. Dzięki niemu zabezpieczenie III Igrzysk Europejskich w Małopolsce przebiegło sprawnie i skutecznie, a doświadczenia zdobyte podczas tej operacji będą służyły jako model dla przyszłych operacji tego typu.