Nowa legitymacja

Zgodnie z rozporządzeniem ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 28 września 2021 r. w sprawie legitymacji służbowej strażaka Państwowej Straży Pożarnej (DzU 2021 poz. 1776), które 1 października weszło w życie, wprowadzono do porządku prawnego wzór nowej legitymacji.

Konieczność zmiany rozporządzenia w tym zakresie wynikała zasadniczo z dwóch przyczyn. Po pierwsze ustawa z dnia 14 sierpnia 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach dotyczących wsparcia służb mundurowych nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw (DzU 2020 poz. 1610) zmieniła zakres upoważnienia ustawowego do wydania rozporządzenia (art. 4 pkt 7 ww. ustawy), uchylając jednocześnie dotychczas obowiązujące rozporządzenie, ale z odroczonym maksymalnie o 12 miesięcy terminem (art. 39  pkt 5 ww. ustawy). Termin ten upłynął dokładnie 1 października 2021 r. Po drugie dotychczasowa legitymacja papierowa nie spełniała wymogów zawartych w ustawie z dnia 22 listopada 2018 r. o dokumentach publicznych (DzU 2021 poz. 1660) w zakresie zabezpieczeń przed fałszerstwem.

Taki stan rzeczy należało jak najszybciej zmienić. Komendant główny PSP powołał zatem Zespół roboczy do opracowania projektu zmiany rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 25 listopada 1997 r. w sprawie rodzajów i wzorów dokumentów osobistych strażaków Państwowej Straży Pożarnej, organów właściwych do ich wydawania oraz szczegółowych zasad dokonywania wpisów w tych dokumentach, ustanawiając odpowiedzialnym za rezultat jego prac autora tekstu, st. bryg. Piotra Strawę.

Zgłoszenie i działanie

Zespół roboczy niezwłocznie przystąpił do działania. Już pierwszego dnia jego funkcjonowania wysłane zostało do Komisji ds. dokumentów publicznych przy MSWiA formalne „Zgłoszenie potrzeby określenia wzoru dokumentu” w celu uzyskania rekomendacji do opracowania projektu wzoru nowej legitymacji strażaka wraz z określeniem zabezpieczeń przed fałszerstwem oraz wymagań dotyczących sposobu personalizacji. Po uzyskaniu rekomendacji rozpoczęły się prace projektowe nad wzorem legitymacji. Równolegle trwały prace nad treścią normatywną projektu rozporządzenia. Efektem tych wielomiesięcznych działań jest obowiązujące już teraz rozporządzenie, które określa wzór nowej legitymacji strażaka.

Wzór ten, podobnie jak wzory legitymacji funkcjonariuszy innych służb resortu spraw wewnętrznych, przybrał postać karty z tworzywa sztucznego w formacie ID-1. Nowa legitymacja ma wymiary 85,60 × 53,98 mm (3,37 × 2,125 cala), a przedstawia się jak na poniższych grafikach.

Nowsze znaczy lepsze

Jak widać na awersie, nowa legitymacja nie zawiera pola przeznaczonego na stopień strażaka, co zauważyło wielu zainteresowanych. Gwoli wyjaśnienia, brak stosownego pola nie wynika z przeoczenia kogokolwiek zaangażowanego w prace nad nowym wzorem. Ustawodawca bowiem a priori w art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz.U. 2020 poz. 1123) przewidział, że stopień strażaka w nowej legitymacji nie będzie umieszczany.

Wybór podłoża z tworzywa sztucznego w miejsce dotychczasowego podłoża papierowego był natomiast de facto realizacją postulatów środowiska pożarniczego, które zgłaszało, że legitymacje papierowe ulegają deformacji lub zniszczeniu w wyniku zamoczenia w trakcie prowadzonych działań ratowniczo-gaśniczych. Nowa legitymacja będzie odporna na zamoczenie.

Dodatkowo w jej strukturę wbudowany zostanie układ elektroniczny (chip) w technologii zdalnej identyfikacji radiowej RFID (Radio-Frequency Identification). Pozwoli on również w przyszłości zredukować liczbę różnego rodzaju nośników wykorzystywanych w jednostkach organizacyjnych PSP, np. na potrzeby systemów kontroli dostępu, rejestracji czasu służby, autoryzacji w systemach depozytorów kluczy czy dostępu do systemów informatycznych. Takie rozszerzenie technicznych możliwości obecnego wykorzystywania legitymacji służbowej wpłynie także na jej poczucie bezpieczeństwa, przyspieszając proces reagowania na jej ewentualną utratę.

Na podkreślenie zasługuje zmiana podmiotu uprawnionego do wydania legitymacji. Do tej pory był to kierownik jednostki organizacyjnej PSP, w której strażak pełni służbę. Nową legitymację wszystkim strażakom wydawał będzie komendant główny PSP, dzięki czemu komendy powiatowe (miejskie), komendy wojewódzkie i szkoły PSP będą mogły zmniejszyć liczbę dokumentów, a tym samym liczbę procedur związanych z zakupem blankietów, wydawaniem legitymacji oraz zrezygnować z prowadzenia ewidencji wydanych legitymacji, a tym samym zaoszczędzić środki finansowe i czas swoich pracowników. W Komendzie Głównej PSP rozpoczęto już prace studyjne zmierzające do uruchomienia dedykowanego systemu informatycznego. Do czasu jego uruchomienia, legitymacja papierowa, na mocy przepisów przejściowych, nadal będzie wydawana, jednak nie dłużej niż do 12 lipca 2024 r.

st. bryg. Piotr Strawa był przewodniczącym zespołu roboczego ds. projektu legitymacji służbowej strażaka
PSP i opiekunem merytorycznym projektu rozporządzenia dotyczącego jego wprowadzenia