Zawalczyć o odporność

Czym jest odporność? Do tej pory kojarzyliśmy ją głównie z biologicznymi aspektami funkcjonowania człowieka - zdolnością organizmu do obrony przed patogenami. Czas jednak, by w świadomości ogółu obywateli zagościło także inne rozumienie tego pojęcia - odnoszące się do bezpieczeństwa krajowego i międzynarodowego. Skłania nas do tego doświadczenie ostatnich trudnych lat, które wystawiły na próbę możliwości społeczeństw - tak polskiego, jak i wielu innych - radzenia sobie z kryzysami. Mierzyliśmy się z pandemią COVID-19, mierzymy nadal z konsekwencjami trwającej wojny w Ukrainie.

Jaka jest więc nasza odporność w rozumieniu potencjału obywateli do radzenia sobie z nieprzyjaznymi działaniami sił zewnętrznych i skutkami zagrożeń różnego typu? Niestety mamy wiele do nadrobienia. Wskazują na to badania przeprowadzone przez IBRiS dla InfoSecurity24.pl.

Alarmujące wyniki badań

Aż 81,4% ankietowanych nie miało wiedzy, gdzie w miejscu ich zamieszkania znajduje się schron. Kolejna niepokojąca liczba: 65,2% nie było w stanie wskazać schronienia, do którego mogliby się udać w razie klęski żywiołowej lub ataku militarnego. Łyżką słodyczy w tej beczce dziegciu okazało się zdecydowane poparcie Polaków dla podejmowania wspólnych działań w sytuacji zagrożenia i edukacji młodzieży w kwestiach bezpieczeństwa. Prawie 70% respondentów uważa, że w razie klęski żywiołowej lub innego niebezpieczeństwa każdy w pełni sprawny obywatel powinien mieć przydzielone zadania wykonywane na rzecz ogółu. Ankietowani niemal jednogłośnie (96,7%) poparli pomysł prowadzenia zajęć praktycznych z pierwszej pomocy w ramach zajęć szkolnych dla uczniów szkół ponadpodstawowych i ostatnich klas szkół podstawowych.

Szukanie rozwiązań

Badania IBRiS pokazują, że Polacy potrzebują informacji o tym, jak działać w sytuacji zagrożenia, a przed polskimi władzami, administracją i służbami stoi ważne zadanie zbudowania sprawnego systemu ochrony ludności i obrony cywilnej. Wielu aspektom tego zagadnienia poświęcony był I Kongres Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej „Odporność 2023” - pierwsza w Polsce konferencja poświęcona kwestiom kompleksowego działania w tym obszarze struktur państwa i obywateli. Wzięli w niej udział specjaliści, przedstawiciele władz państwowych i samorządowych, świata polityki, nauki, służb mundurowych i wojska. Odbywały się panele dyskusyjne pozwalające na wymianę doświadczeń i argumentów przedstawicieli tych środowisk.

Wśród tematów przewijały się takie zagadnienia, jak: odporność państwa i społeczeństwa, obrona cywilna, której potrzebuje Polska, skuteczny system schronień, systemy świadomości sytuacyjnej, systemy łączności i ostrzeganie przed zagrożeniem, ochrona społeczności wsi i miasta, edukacja ich mieszkańców, ochrona infrastruktury krytycznej.

PSP o schronieniach

Podczas panelu „Gdzie się schronić, czyli jak zbudować skuteczny system w XXI wieku?” wystąpił również zastępca komendanta głównego PSP nadbryg. dr inż. Adam Konieczny. Przedstawił on wstępne wyniki inwentaryzacji obiektów ochronnych i osłonowych, przeprowadzonej przez funkcjonariuszy PSP w 2022 r. w całym kraju na polecenie ministra spraw wewnętrznych i administracji. Jak zaznaczył nadbryg. Adam Konieczny, nie było to łatwe zadanie ze względu na niepełną dokumentację lub jej brak. Funkcjonariuszom udało się jednak zinwentaryzować ponad 230 tys. obiektów.

Zarejestrowano 10,5 tys. ukryć i schronów, w których miejsca starczyłoby dla 1,5 mln obywateli, czyli 4% populacji Polski. W sytuacji krótkotrwałych ekstremalnych zagrożeń tymczasowo w miejscach doraźnego schronienia mogłoby zatrzymać się 49 mln mieszkańców.

To oczywiście nie wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo Polakom w razie potężnego zagrożenia. Dlatego niezbędny jest wzmożony wysiłek rządzących, różnego typu organizacji i społeczeństwa, który pozwoli wytworzyć odporność na zagrożenie płynące zarówno ze strony sił natury, jak i wrogo nastawionych państw. Rozmowa, wspólny namysł nad dalszymi krokami to dobry pierwszy etap pracy - dlatego fakt, że portale InfoSecurity24.pl oraz Defence24.pl zorganizowały kongres „Odporność 2023” stanowi pierwszy sukces na długiej drodze do celu.