Wykuwanie kadr

Wraz z powołaniem PSP rozpoczęły się się zmiany w systemie kształcenia pożarniczego. Były one ściśle związane z sytuacją kadrową nowo tworzonej formacji. A ta u progu PSP nie była łatwa.

Pod koniec 1991 r. wykształcenie wyższe miało 5,7% zatrudnionych w pożarnictwie (w tym w jednostkach terenowych 3,9%), średnie 31,1% (jednostki terenowe 22,1%), a tylko szkołę podstawową ukończyło 24,9% (jednostki terenowe 14,6%). W systemie zmianowym pracowało zaledwie 156 oficerów (6,1%), wśród nich zaledwie 23 oficerów dyżurnych stanowisk kierowania, a w jednostkach ratowniczych, co stanowiło 0,9% zatrudnionych oficerów. Korzystniej stan ten przedstawiał się w grupie chorążych – 1713 strażaków w tym korpusie pełniło służbę zmianową (37,9%). Zgodnie z obowiązującym wówczas stanem prawnym można było przejść na emeryturę po ukończeniu 60 lat. Takie prawo tuż przed utworzeniem Państwowej Straży Pożarnej miało zaledwie 128 funkcjonariuszy. Sytuacja zmieniła się diametralnie po powstaniu PSP – nowe przepisy pozwalały na przejście w stan spoczynku już po 15 latach służby. Z takiej możliwości skorzystało ponad 8 tys. funkcjonariuszy. Na emeryturę odeszło wielu doświadczonych strażaków. W grupie oficerów braki szacowano nawet na ok. 2 tys. osób, a w grupie podoficerów – na ok. 6,5 tys.

Kształcenie na nowo

Okres transformacji to zatem bardzo trudny czas dla tworzonego systemu kształcenia pożarniczego. W szybkim tempie należało przygotować nowe kadry ratowników. W korpusie szeregowych i podoficerów, liczącym 21 492 funkcjonariuszy, do przeszkolenia na kursie podoficerskim pozostawało 8000 funkcjonariuszy. Działania były ukierunkowane na zmianę struktury zatrudnienia (proporcji poszczególnych korpusów) oraz na zwiększenie liczebności formacji do 31 tys. strażaków.

To także czas intensywnego opracowania i wdrożenia programów kształcenia zawodowego dla podejmujących służbę w PSP, programów szkoleń uzupełniających dla kadry będącej już w służbie, a także programów szkoleń specjalistycznych, w związku z przyjęciem przez PSP dodatkowych zadań.

Rozwój formacji nie byłby możliwy bez sprawnie działającej sieci szkół i ośrodków szkolenia. Należały wówczas do niej trzy szkoły podoficerskie PSP: w Supraślu, Opolu i Bydgoszczy, dwie szkoły aspirantów PSP: w Krakowie i Poznaniu, Centralna Szkoła PSP w Częstochowie, Szkoła Główna Służby Pożarniczej oraz 22 wojewódzkie ośrodki szkolenia pożarniczego.

Funkcjonujące do 1992 r. w Krakowie i Poznaniu Szkoły Chorążych Pożarnictwa przekształcone zostały w Szkoły Aspirantów PSP i rozszerzyły zakres swojej działalności o szkolenie szeregowców i podoficerów PSP. Na potrzeby kształcenia podoficerów powołano także w 1992 r. trzy Szkoły Podoficerskie PSP: w Bydgoszczy, Opolu i Supraślu.

Poważna reorganizacja systemu kształcenia nastąpiła po zmianie podziału administracyjnego kraju w 1999 r., kiedy to praktycznie zlikwidowano wszystkie ośrodki szkolenia. Z biegiem lat zauważono jednak potrzebę ich istnienia i reaktywowano je w strukturach komend wojewódzkich, starając się rozbudować ich bazę.

Po 25 latach

Dziś w PSP system kształcenia tworzą: Szkoła Podoficerska PSP w Bydgoszczy, Szkoły Aspirantów PSP w Krakowie i Poznaniu, Centralna Szkoła PSP w Częstochowie, Szkoła Główna Służby Pożarniczej oraz 16 wojewódzkich ośrodków szkolenia.

Tak wypracowana struktura szkół i ośrodków szkolenia pozwala na zabezpieczenie wszystkich potrzeb w zakresie kształcenia zawodowego i specjalistycznego.

W porównaniu do początków służby znacznej zmianie uległ zakres działania ośrodków szkolenia. Przez ostatnie 25 lat zostały one bardzo mocno włączone w proces szkoleń zawodowych, realizując całą gamę szkoleń uzupełniających. Etap tych zmian zakończył się 31 grudnia 2016 r., a wraz z nim problemy okresu transformacji PSP, tj. długi czas oczekiwania na skierowanie na kursy pozwalające uzyskać kwalifikacje w zawodzie strażak. Oznacza to, że wszystkie potrzeby w tym zakresie zgłaszane przez kierowników jednostek zostały zrealizowane. Pozwoliło to na przystąpienie w 2013 r. do nowego sposobu kształcenia w zawodzie strażak – w formie tzw. kursu jednoetapowego, kontynuowanego do dziś, w zmienionej formie organizacyjnej, w której poza blokami podstawowym i zasadniczym wprowadzona została obowiązkowa praktyka zawodowa w macierzystej jednostce ratowniczo-gaśniczej . Skutkiem tych zmian systemowych jest zaangażowanie się ośrodków szkolenia w prowadzenie szkoleń doskonalących na potrzeby województwa, według zatwierdzonych w 2016 r. zasad doskonalenia zawodowego.

Ćwierćwiecze funkcjonowania PSP to także czas czerpania z doświadczeń zagranicznych ośrodków szkolenia. Zapoczątkowała je w 1993 r. współpraca z The Fire Service College w Moreton-in-Marsh (Wielka Brytania). Nawiązano również kontakty ze szkołami pożarniczymi z całej Europy i Stanów Zjednoczonych. Ta wymiana wiedzy z pewnością przyczyniła się do przekształcenia naszych placów do ćwiczeń w profesjonalne poligony pożarnicze. Dziś dążymy do systemowego wyposażenia szkół i ośrodków w wystandaryzowane stanowisko do ćwiczeń – wielofunkcyjny trenażer pożarniczy. Cel ten jest realizowany w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, ze wsparciem finansowym Unii Europejskiej.

Ewolucja formy i treści

Zmianom w funkcjonowaniu PSP towarzyszyły zmiany w programach kształcenia – i to na wszystkich jego poziomach. Wprowadzano nowe tematy i przedmioty, a także dostosowywano liczbę godzin dydaktycznych do potrzeb. Modernizując programy kształcenia, wyodrębniono trzy podstawowe bloki tematyczne: wyposażenie techniczne, taktykę działań gaśniczych oraz taktykę działań ratowniczych. Poza przedmiotami zawodowymi zwracano uwagę na sprawność fizyczną oraz pomoc przedlekarską. Starano się również rozwijać praktyczne kształcenie poligonowe. Pojawiło się wiele kursów specjalistycznych, choćby z zakresu ratownictwa technicznego, chemiczno-ekologicznego, wysokościowego, szkolenia członków grup poszukiwawczo-ratowniczych, przewodników psów ratowniczych, szkolenia z zakresu kwalifikowanej pierwszej pomocy, dochodzeń popożarowych, ochrony ludności i obrony cywilnej, ochrony zabytków, zagadnień związanych z atmosferami wybuchowymi i innych. Obecnie funkcjonują 52 programy kształcenia, oprócz programu kształcenia zawodowego.

Rok 2000 przyniósł zmiany w systemie średniego kształcenia pożarniczego. Opracowano i wdrożono „Podstawę programową kształcenia w zawodzie technik pożarnictwa” oraz programy nauczania w zawodach pożarniczych: strażak, technik pożarnictwa i inżynier pożarnictwa. Trzy lata później zostały wprowadzone standardy kwalifikacji zawodowych dla zawodów pożarniczych oraz wzory dyplomów (świadectw). W kolejnych latach powstały standardy wymagań egzaminacyjnych będących podstawą egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w zawodzie technik pożarnictwa.

W 2006 r. wprowadzone zostały nowe zasady przeprowadzania egzaminu kończącego naukę w szkołach aspirantów. Od czerwca 2007 r. warunkiem uzyskania tytułu technika pożarnictwa stało się ukończenie szkoły oraz zdanie zewnętrznego egzaminu państwowego (teoretycznego i praktycznego) potwierdzającego kwalifikacje zawodowe, przeprowadzanego przez Centralną Komisję Egzaminacyjną.

Rok 2007 przyniósł kolejne zmiany programów nauczania. Opracowano „Program kształcenia w zawodzie strażaka”: szkolenie podstawowe oraz szkolenie uzupełniające strażaka jednostki ochrony przeciwpożarowej. Odbyła się także pierwsza edycja konkursu „Najlepszy wykładowca/instruktor”.

W 2012 r. została wprowadzona zmiana w podstawie programowej dla zawodu technik pożarnictwa. Wyodrębniono dwie kwalifikacje: Z.22 – wykonywanie czynności ratowniczych oraz Z.23 – zarządzanie działaniami ratowniczymi. W ślad za tym zmienił się sposób egzaminacyjnego potwierdzania kwalifikacji zawodowych. Kwalifikację Z.22 potwierdza się w trakcie egzaminu pisemnego i praktycznego przeprowadzanego na poligonie, zaś kwalifikację Z.23 podczas egzaminu pisemnego oraz praktycznego, a zadania obejmują projekt działań ratowniczych w formie dokumentacji.

Największą zmianą w systemie kształcenia pożarniczego było wdrożenie w 2013 r. nowej koncepcji kształcenia w zawodzie strażak. Dotychczasowe szkolenie podstawowe i uzupełniające zostało zastąpione szkoleniem podstawowym w zawodzie strażak – tzw. szkoleniem jednoetapowym. Wiązało się to z zakończeniem dotychczasowego szkolenia podstawowego strażaka jednostki ochrony przeciwpożarowej.

Wkrótce, bo w 2016 r., nastąpiła zmiana systemowa wprowadzona tzw. ustawą deregulacyjną, polegająca na zaprzestaniu (z końcem roku) prowadzenia szkoleń uzupełniających strażaka jednostki ochrony przeciwpożarowej. W tym samym roku na polecenie komendanta głównego PSP szkoły kształcące techników pożarnictwa otrzymały zadanie stworzenia nowego programu kształcenia w zawodzie technik pożarnictwa. Zmiany dotyczyły opracowania na nowo zadań zawodowych oraz odpowiednich efektów kształcenia z podstawy programowej. Powstał ramowy plan nauczania, zawierający szczegółowy opis liczby godzin przeznaczonych na jego realizację oraz ujmujący wszystkie nowe wytyczne wynikające z rozporządzenia o systemie oświaty i zmiany będące konsekwencją wprowadzenia systemu doskonalenia zawodowego w służbie. Program stał się podstawą kształcenia w zawodzie technik pożarnictwa od roku szkolnego 2016/2017.

Należy podkreślić, że system kształcenia pożarniczego jest nierozerwalnie związany ze szkoleniem strażaków ochotników. Pierwsze programy szkolenia, obejmujące szeregowców, dowódców, naczelników i operatorów sprzętu, zostały opracowane w 1994 r. Kolejne zmiany systemu szkolenia strażaków ochotniczych straży pożarnych nastąpiły w 2006 r. i 2015 r. poprzez wprowadzenie nowych rodzajów szkoleń oraz dostosowanie treści szkoleń do zmian w technologii prowadzenia działań ratowniczych oraz do nowego sprzętu stosowanego w jednostkach ochrony przeciwpożarowej.

FILARY SZKOLNICTWA POŻARNICZEGO

Szkoła Główna Służby Pożarniczej

Wydarzeniem istotnie wpływającym na proces kształcenia oficerów PSP było powołanie w 1995 r. KSRG. Do programu nauczania wprowadzono nowe przedmioty: ratownictwo chemiczne i ekologiczne oraz ratownictwo medyczne.

Już na początku lat 90. uczelnia podjęła współpracę z jednostkami ochrony przeciwpożarowej innych państw. Bardzo owocne okazało się podpisanie umowy o wymianie i praktycznym kształceniu kadry szkoły ze szwedzkimi służbami ratowniczymi (szkoły pożarnicze w Rosersbergu i Revinge). Nawiązana została również współpraca z Ostrawską Wyższą Szkołą Banską z Czech i Technicznym Uniwersytetem Wileńskim (TUW) z Litwy.

Na zakres merytorycznej działalności SGSP duży wpływ miało ustanowienie w zakresie działalności ministra właściwego ds. wewnętrznych zagadnień związanych z obroną cywilną kraju. Od tego czasu rozwój szkoły determinowany był już nie tylko przez zadania ochrony przeciwpożarowej, lecz także przez ochronę społeczeństwa przed skutkami zagrożeń ze strony katastrof naturalnych i cywilizacyjnych. W roku akademickim 1997/1998 Rada Naukowa SGSP pozytywnie zaopiniowała projekt rozszerzenia działalności dydaktycznej o problematykę ochrony ludności i zaakceptowała rozpoczęcie prac związanych z utworzeniem nowego wydziału.

W 1998 r. jednoznacznie został określony charakter SGSP. Stało się to na mocy ustawy z 24 lipca 1998 r. o zmianie niektórych ustaw określających kompetencje organów administracji publicznej – w związku z reformą ustrojową państwa (DzU nr 106, poz. 668). Artykuł 26 stanowił, że: (...) „Akademią nadzorowaną przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych jest Szkoła Główna Służby Pożarniczej przygotowująca wyspecjalizowane kadry do wykonywania zadań związanych z ochroną przeciwpożarową i ochroną ludności, a także kadry naukowe i dydaktyczne dla szkół i jednostek badawczo-rozwojowych nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych”.

1 lipca 2000 r. zostały sfinalizowane prace nad utworzeniem nowego wydziału. Otrzymał on nazwę Wydział Inżynierii Bezpieczeństwa Cywilnego (WIBC). Od tego roku akademickiego SGSP stała się uczelnią dwuwydziałową. Na studiach dziennych pojawili się studenci cywilni i to od razu na dwóch wydziałach, ponieważ na Wydział Inżynierii Bezpieczeństwa Pożarowego (jak nazwano dotychczas jedyny wydział uczelni) również przyjęto dziennych studentów cywilnych.

Ważnym etapem rozwoju SGSP było przyjęcie w 2000 r. projektu budowy nowoczesnego budynku dydaktycznego. Inwestycję rozpoczęto w 2004 r., a obiekt został oddany do użytku w 2007 r.

Rok później po raz pierwszy przeprowadzono wybory prorektora ds. naukowo-dydaktycznych, dziekanów oraz prodziekanów, a także członków Senatu SGSP i rad naukowych na wydziałach. Procedura ta zdemokratyzowała proces wyłaniania organów uczelni. Nie dotyczy ona jednak rektora-komendanta i prorektora ds. operacyjnych, na te bowiem stanowiska, zgodnie z ustawą Prawo o szkolnictwie wyższym, mianuje minister właściwy do spraw wewnętrznych.

W 2007 r. SGSP stała się członkiem European Fire Service Colleges' Association (EFSCA) – organizacji grupującej europejskie szkoły pożarnicze. W tym samym roku została przyjęta jako uczelnia stowarzyszona do Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich (KRASP) i Konferencji Rektorów Polskich Uczelni Technicznych (KRPUT). Ważnym momentem dla SGSP w wymiarze międzynarodowym było uzyskanie w grudniu 2010 r. Karty Uczelni Erasmus, dającej szkole status Uczelni Erasmusa.

W roku akademickim 2013/2014 na WIBC otwarty został drugi kierunek studiów – bezpieczeństwo wewnętrzne.

Znaczącym wydarzeniem w 2015 r. było nabycie nieruchomości o powierzchni powyżej 25 ha położonej w Nowym Dworze z przeznaczeniem na Centrum Badań Terenowych i Szkolenia Zawodowego, a także nieruchomości położonej w Warszawie – z przeznaczeniem na dom studencki dla około 100 osób.

W czerwcu 2016 r. uczelnia uzyskała uprawnienia do nadawania stopnia doktora nauk technicznych w dyscyplinie inżynieria środowiska.

Szkoła Aspirantów PSP w Poznaniu

Kadra dydaktyczna SA PSP w Poznaniu uczestniczy w różnego rodzaju przedsięwzięciach i programach doskonalących realizowanych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej, Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej oraz Okręgową Komisję Egzaminacyjną. Szkoła brała udział m.in. w projekcie „Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego 2008-2013”, w wyniku którego opracowana została nowa mapa kwalifikacji dla zawodu technik pożarnictwa. Warto wspomnieć, że w 2011 r. szkoła otrzymała zaszczytne wyróżnienie w konkursie „Lider edukacji zawodowej”, organizowanym przez ministra edukacji narodowej w ramach projektu systemowego „Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru”.

Poznańska szkoła ma znaczący wkład w rozwój technik ratowniczych – m.in. w obszarach ratownictwa medycznego oraz ratownictwa chemicznego i ekologicznego. W latach 2000-2001 przeprowadzono w niej pilotażowy program szkoleń medycznych dla strażaków KSRG. Na bazie tych doświadczeń został opracowany podręcznik ratownictwa medycznego dla ratowników KSRG. Opracowano również program szkolenia podoficerów PSP w obszarze ratownictwa chemicznego i ekologicznego.

Szkoła zaangażowała się w rozwój dochodzeń popożarowych. W 2003 r. zorganizowała pierwszą międzynarodową konferencję „Badanie przyczyn powstawania pożarów”, na której prelegenci z państw europejskich oraz USA przedstawiali różne metodyki przeprowadzania badań przyczyn powstawania pożarów oraz organizację dochodzeń popożarowych w swoich państwach. Kolejne edycje konferencji odbyły się w latach 2005 i 2007. W 2011 r. z inicjatywy szkoły problematyka dochodzeń popożarowych była po raz pierwszy tematem posiedzenia sejmowej Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych.

Szkoła uczestniczyła w realizacji projektów międzynarodowych, m.in. szkoleniu instruktorów tureckiej straży pożarnej przy współpracy z berlińską strażą pożarną. W 2009 r. była organizatorem szkoleń z zakresu ratownictwa chemicznego i ekologicznego dla naczelników wydziałów prewencji komend wojewódzkich czeskiej straży pożarnej oraz dowódców białoruskiej straży pożarnej.

Ćwierćwiecze to zaowocowało także kilkoma inwestycjami. Wybudowano salę gimnastyczną oraz budynek dydaktyczno-biurowo-garażowy, przeprowadzono przebudowę parteru oraz piwnic budynku internatu. Dzięki tej inwestycji znacznie poprawiły się warunki bytowe kadetów i słuchaczy, poszerzono też bazę noclegową internatu o kolejne 32 miejsca. Powstało również zaplecze logistyczne do magazynowania sprzętu oraz zaplecze socjalne dla słuchaczy – szatnie, pralnia, suszarnia.

W 2003 r. rozpoczęto budowę szkolnego poligonu pożarniczego o powierzchni 5,7 ha, zlokalizowanego w pobliskiej miejscowości Luboń. Oprócz zaplecza sanitarnego oraz metodycznego wybudowano tam sektory ratownictwa: szynowego, chemicznego, drogowego oraz budowlanego. Powstały także: komora wysiłkowo-dymowa, atrapa stacji paliw płynnych i gazowych, komora ogniowa, trenażer pożarów wewnętrznych, hala magazynowa oraz stanowisko ratownictwa wysokościowego i sportu pożarniczego. Stopniowo rozbudowywano stanowiska ćwiczebne do przeprowadzania dochodzeń popożarowych, ratownictwa ekologicznego, obsługi sprzętu mechanicznego i podręcznego sprzętu gaśniczego. W ubiegłym roku teren szkolnego poligonu pożarniczego został powiększony o 5,4 ha, co zapewniło możliwość rozwoju bazy poligonowej szkoły.

Szkoła Aspirantów PSP w Krakowie

Rok 1992 był dla krakowskiej szkoły przełomowy, podobnie jak dla całego polskiego pożarnictwa. Zmiany związane z transformacją w służbie i szkole realizowane były równolegle z działaniami z zakresu zwalczania pożarów na obszarach leśnych w Małopolsce i województwie śląskim. 26 sierpnia rozpoczął się pożar kompleksu leśnego w Kuźni Raciborskiej, do którego zwalczenia zadysponowano krakowską szkołę. W działaniach wzięły udział obie kompanie szkolne oraz kadra.

4 maja 1993 r. podczas Centralnych Obchodów Dnia Strażaka przekazany został do eksploatacji nowy obiekt dydaktyczny. W tamtym okresie zadaniem szkolnej jednostki ratowniczo-gaśniczej, poza ochroną rejonu, jednego z największych w Polsce (ok. 270 tys. mieszkańców), było doskonalenie i wprowadzanie w życie wyuczonych w szkole umiejętności. Jednostka, przekształcona z tzw. oddziału szkolnego, od początku swojego istnienia (czyli 1986 r.) interweniowała 32 773 razy. W 2016 r. odnotowała 1231 interwencji. Innowacją w skali kraju było wprowadzenie do podziału bojowego SA PSP w latach 90. karetki pogotowia ratunkowego, której obsadę stanowił etatowy lekarz dyżurny, dwóch kadetów-sanitariuszy i kierowca. Zespół ten wyjeżdżał wraz z samochodami ratowniczo-gaśniczymi i innymi specjalnymi do różnych zdarzeń, także poza własny obszar chroniony szkolnej jednostki.

Na mocy porozumienia z dyrekcją Huty im. Tadeusza Sendzimira szkoła pozyskała obiekty poligonowe. Znajdziemy tam stanowiska do ćwiczeń w zakresie zwalczania pożarów wewnętrznych, katastrof budowlanych, zagrożeń chemicznych, a także specjalistyczne pracownie ratownictwa technicznego i chemicznego. Poligonowa baza w miejscowości Kościelec, wykorzystywana w zakresie szkolenia unitarnego, w większej części roku stanowi zaplecze logistyczne szkoły.

W czerwcu 1996 r. podczas międzynarodowej konferencji „Ochrona dóbr kultury na wypadek zagrożeń czasu wojny i pokoju” w ramach programu Partnerstwo dla Pokoju narodziła się idea powołania w Szkole Aspirantów PSP w Krakowie Centrum Szkolenia Ochrony Dóbr Kultury na wypadek szczególnych zagrożeń. Inicjatywa ta zyskała poparcie wszystkich uczestników konferencji – przedstawicieli 15 państw, organizacji międzynarodowych i pozarządowych.

W 1997 r. rozpoczął się kolejny etap rozbudowy i remontu szkoły. Jego efektem była modernizacja hotelu, pomieszczeń szkolnej jednostki ratowniczo-gaśniczej, termomodernizacja obiektu oraz budowa nowych stanowisk poligonowych w miejscowości Kościelec.

W 1999 r. utworzono Dział ds. Grup Poszukiwawczo-Ratowniczych z siedzibą w Nowym Sączu (obecnie Wydział Szkolenia Specjalistycznych Grup Ratowniczych), którego głównym zadaniem było prowadzenie szkoleń z zakresu działań poszukiwawczo-ratowniczych, ratownictwa wysokościowego i ratownictwa na wodach szybko płynących i rzekach górskich. Równocześnie w ramach inwestycji KW PSP w Krakowie prowadzono prace budowlane związane ze stworzeniem zaplecza dydaktycznego i socjalnego w kompleksie z Jednostką Ratowniczo-Gaśniczą nr 2 PSP w Nowym Sączu. Z obiektów tych korzysta wydział zamiejscowy szkoły.

W 2009 r. decyzją komendanta głównego PSP na bazie szkoły została utworzona Ciężka Grupa Poszukiwawczo-Ratownicza USAR POLAND, która w tym samym roku uzyskała certyfikat według standardów Międzynarodowej Grupy Doradczej ds. Działań Poszukiwawczo-Ratowniczych (INSARAG) ONZ. Strażacy ze szkoły brali udział w kilkudziesięciu akcjach na terenie kraju oraz poza jego granicami, m.in. w Albanii, Turcji, Rumunii, na Węgrzech, w Indiach, Iranie, Pakistanie, Indonezji, na Haiti i w Nepalu.

W 2007 r. oddano do użytku nowo wybudowaną halę sportową szkoły.

Jubileusz 50-lecia krakowskiej szkoły pożarniczej (obchodzony w 2010 r.) stał się impulsem do zacieśnienia kontaktów ze środowiskiem akademickim. Efektem tej współpracy były m.in. organizowane wspólnie z innymi uczelniami konferencje naukowo-techniczne, dotyczące m.in.: tendencji rozwojowych w technikach ratowniczych i wyposażeniu technicznym, ochrony dóbr kultury na wypadek szczególnych zagrożeń – bezpieczeństwa użytkowania obiektów zabytkowych, a także nowoczesnych trendów rozwojowych podręcznego sprzętu gaśniczego.

Całokształt dokonań szkoły i profesjonalizm w przygotowaniu absolwentów do realizacji zadań zawodowych doceniono, przyznając jej I miejsce w ogólnopolskim konkursie „Lider edukacji zawodowej”.

Szkoła, stanowiąc wydzieloną część centralnego odwodu operacyjnego komendanta głównego PSP, uczestniczyła w wielu działaniach ratowniczo-gaśniczych. Od lat angażuje się w zabezpieczanie imprez masowych. Największym przedsięwzięciem tego rodzaju były Światowe Dni Młodzieży w 2016 r.

We wrześniu 2012 r. szkoła przejęła budynek po byłym Gimnazjum nr 50. W pierwszym etapie zaadaptowano w nim pomieszczenia dla słuchaczy SA PSP oraz uczestników szkolenia uzupełniającego strażaka jednostki ochrony przeciwpożarowej. Docelowo w budynku znajdą się przede wszystkim sale dydaktyczne oraz pracownie specjalistyczne i laboratoria, a także pomieszczenia dla administracji szkoły.

Ostatnie lata to także inwestycje w zaplecze dydaktyczno-poligonowe i socjalno-logistyczne. Rozbudowywano bazę poligonową, wykonano remonty wielu sal wykładowych i laboratoriów oraz rozpoczęto generalny remont auli.

Krakowska szkoła prowadzi również intensywną działalność wydawniczą. Obejmuje ona podręczniki, skrypty i zbiory referatów konferencyjnych.

Centralna Szkoła Państwowej Straży Pożarnej w Częstochowie

Szkoła powstała 21 października 1994 r. na mocy zarządzenia nr 59/94 wydanego przez ministra spraw wewnętrznych, na terenie i w obiektach przejętych po 6. Warszawskim Pułku Zmechanizowanym. Obiekty te wymagały gruntownej modernizacji i dostosowania do potrzeb szkoły. W ciągu kilkunastu lat w szkole zrealizowano szereg inwestycji, które pozwoliły stworzyć bazę dydaktyczną na miarę oczekiwań dzisiejszych czasów.

Zajęcia dydaktyczne teoretyczne i praktyczne odbywają się w profesjonalnie wyposażonych salach dydaktycznych, laboratoriach i na poligonie szkolnym. Szkoła dysponuje nowoczesną aulą z widownią amfiteatralną na ponad 300 osób, z pełnym zapleczem audiowizualnym oraz systemem do tłumaczenia symultanicznego. W jej sąsiedztwie znajdują się podobnie wyposażone sale konferencyjne. Zajęcia odbywają się w nowoczesnych laboratoriach (m.in. fizykochemii spalania i środków gaśniczych, stałych urządzeń gaśniczych i zaopatrzenia wodnego, bezpieczeństwa budynków, technicznych systemów zabezpieczeń pożarowych, sprzętu ochrony dróg oddechowych, profilaktyki pożarowej w elektroenergetyce, mechaniki, wytrzymałościowe i wyposażenia technicznego), pracowniach ratownictwa medycznego i bezpieczeństwa budynków, salach komputerowych, obiektach sportowych oraz na największym w kraju poligonie pożarniczym.

Baza poligonowa służy do realizacji zajęć praktycznych. Jest wyposażona w 49 stanowisk m.in. do ćwiczeń działań gaśniczych, ratownictwa technicznego, chemiczno-ekologicznego, wysokościowego i pożarów wewnętrznych.

W CS PSP od 1996 r. odbywają się Międzynarodowe Mistrzostwa Polski w Sporcie Pożarniczym. Reprezentanci szkoły wielokrotnie stawali na podium w konkurencjach: pożarniczy tor przeszkód, drabina hakowa, ćwiczenie bojowe czy w sztafecie pożarniczej. Odnoszą także liczne sukcesy sportowe, występując w barwach CS PSP w olimpiadach i turniejach w kraju i poza jego granicami.

Szkoła organizuje również szkolenia, seminaria, wystawy i konferencje międzynarodowe. Współpracuje z uczelniami wyższymi i placówkami naukowymi, angażując się we wspólne przedsięwzięcia badawcze.

W Częstochowie organizowano mistrzostwa Europy strażaków w piłce siatkowej (2006) oraz mistrzostwa Europy strażaków w tenisie ziemnym i stołowym (2009). W szkole gościli przedstawiciele służb ochrony przeciwpożarowej z Europy i Świata, w tym: Wielkiej Brytanii, Niemiec, Turcji, Finlandii, Szwecji, Stanów Zjednoczonych, Czech, Słowacji, Ukrainy, Chin, Kamerunu, Konga, Brazylii czy Liberii. CS PSP przeprowadziła szkolenia dla formacji ratowniczych z wielu państw, m.in. Turcji, Ukrainy, Gruzji, Białorusi, Afganistanu, Mołdawii i Armenii. Prowadziła też liczne projekty dofinansowane ze źródeł zewnętrznych, również ze środków Unii Europejskiej. Zaliczają się do nich realizowane w latach 2011-2015 projekty Polskiej Pomocy Rozwojowej z ramienia MSZ, których celem było wspieranie i promowanie współpracy jednostek straży pożarnej z różnych krajów, m.in. z Armenii, Mołdawii, Ukrainy, Gruzji i Afganistanu. Szkoła bierze również udział w projektach badawczych finansowanych ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.

Szkoła Podoficerska Państwowej Straży Pożarnej w Bydgoszczy

Została powołana do życia w odpowiedzi na potrzebę gruntownego wykształcenia nowych podoficerów, na mocy zarządzenia nr 80 ministra spraw wewnętrznych z 13 sierpnia 1992 r. w sprawie utworzenia szkół podoficerskich PSP w Opolu, Supraślu i w Bydgoszczy.     Szkolenie pożarnicze w Bydgoszczy wkroczyło w nową fazę, gdyż do tego momentu odbywało się ono w formie kursów organizowanych pod egidą wojewódzkiego ośrodka szkolenia pożarniczego, o historii sięgającej korzeniami 1947 r.

Szkoła kształci i szkoli kadry na potrzeby PSP, ochrony przeciwpożarowej oraz systemu ochrony ludności, zakładów pracy, administracji rządowej i samorządowej. Od marca 2003 r. obejmuje działalnością edukacyjną strażaków z całego kraju (zakończyły aktywność pozostałe szkoły podoficerskie). Obiekty wykorzystywane przez szkołę zostały oddane do użytku w 1990 r. Do końca 1998 r. użytkowane były również przez Komendę Rejonową PSP w Bydgoszczy. W obliczu stawianych przed szkołą zadań podjęto decyzję o rozbudowie jej bazy socjalno-bytowej. W 2002 r. oddano do użytku internat z trzyosobowymi pokojami, z pełnym węzłem sanitarnym.

W latach 2008-2011 zrealizowano kolejną inwestycję – budowę Ośrodka Szkoleniowego SP PSP w Tylnej Górze. Jego obiekty umożliwiają całoroczne zakwaterowanie i wyżywienie uczestników szkoleń. Ośrodek dysponuje stołówką z salą dydaktyczną, hangarem ze sprzętem, pokojami i łazienkami dla słuchaczy.

Szkoła ma poligon, który pozwala na realizację wszystkich ćwiczeń wynikających z programu nauczania. Znajduje się tam 28 stanowisk do ćwiczeń. Ostatnim z najciekawszych stanowisk jest modułowy wielofunkcyjny trenażer ratowniczy oraz imitacja klatki schodowej z szybem windowym.

W szkole utworzono Kompanię Szkolną „Bydgoszcz” Centralnego Odwodu Operacyjnego KSRG, na którą składa się wyznaczona część sił i środków SP PSP. Kompania ta funkcjonuje i wykonuje zadania na terenie całego kraju m.in. podczas klęsk żywiołowych, np. powodzi. Pod koniec 2014 r. na terenie szkoły powstał centralny magazyn komendanta głównego PSP.

Szkoła współpracuje z wieloma podmiotami, m.in.: firmą Polon Alfa Bydgoszcz, Naftobazą Nowa Wieś Wielka, Nadleśnictwem Bydgoszcz, Miejskimi Zakładami Komunikacyjnymi, Collegium Medicum UMK. Współpraca ta owocuje wspólnymi zajęciami, ćwiczeniami oraz szerszą interpretacją wielu zagadnień i problemów związanych z realizacją postawionych przed szkołą zadań.

Materiały Biura Szkolenia KG PSP i opracowania własne szkół pożarniczych PSP
fot. Władysław Zawadzki
maj 2017