Wykorzystanie urządzeń mobilnych w KSRG

Rozwijające się technologie wkraczają w różne obszary życia. Dzięki nim z roku na rok także Państwowa Straż Pożarna działa coraz sprawniej, a efektywność jej działań jest coraz większa.

Zaawansowane rozwiązania teleinformatyczne wspomagają łączność na miejscu akcji, pozwalają lepiej panować nad dostępnymi siłami i środkami, zwiększają precyzję prognozowania zagrożeń, a także dają szansę osiągnięcia lepszych efektów działań ratowniczo-gaśniczych, których składową jest m.in. czas dojazdu do miejsca zdarzenia. Wciąż rosnąca popularność urządzeń mobilnych, takich jak smartfony i tablety, jak również mnogość ich zastosowań skłania do poszukiwania odpowiedzi na pytanie o możliwości ich wykorzystania w służbie. Stosowanie urządzeń mobilnych w niekorzystnych dla sprzętu elektronicznego warunkach testuje z powodzeniem m.in. amerykańska i rosyjska armia, a także kilka jednostek straży pożarnych - w kooperacji z producentami sprzętu. Używane do tej pory wzmacniane laptopy mają niebawem zostać zastąpione przez tańsze, a równie odporne na trudne warunki tablety.

Spośród wielu możliwości wykorzystania urządzeń mobilnych najbardziej liczą się:

• alternatywa dla papierowych instrukcji oraz map,
• komunikacja z dowództwem,
• możliwość przekazywania informacji audiowizualnych z pola walki.

Ankieta

Ankieta „Wykorzystanie urządzeń mobilnych w krajowym systemie ratowniczo-gaśniczym”, przeprowadzona na przełomie lat 2013-2014 przez autora niniejszego artykułu, pokazuje, że w strukturach Państwowej Straży Pożarnej, jak i ochotniczych strażach pożarnych urządzenia mobilne są już obecne i używane na dość szeroką skalę.

Celem ankiety było:

• zebranie danych o odsetku strażaków korzystających z mobilnych rozwiązań technologicznych,
• stworzenie bazy danych oprogramowania mobilnego przydatnego w pracy strażaka,
• wyznaczenie priorytetów dalszego rozwoju aplikacji z zakresu ratownictwa.

Strażacy biorący udział w badaniu zostali poproszeni o wypełnienie ankiety znajdującej się na stronie internetowej http://ankieta.strazak.edu.pl/. Pierwsze pytanie precyzowało okoliczności użycia urządzeń mobilnych: „Czy podczas dojazdu do akcji lub podczas prowadzenia działań ratowniczo-gaśniczych używasz urządzeń mobilnych?”. Ankietowani, którzy na powyższe pytanie odpowiedzieli negatywnie, proszeni byli o uzasadnienie tego wyboru, a także mieli możliwość określenia typu oprogramowania, z którego chcieliby skorzystać w przyszłości. Pozostałe osoby zapytano o:

• używane aplikacje, dostępne funkcje oraz jedno główne zastosowanie dla urządzeń mobilnych,
• typ używanego sprzętu (tablet lub smartfon) oraz jego własność (prywatny lub służbowy),
• wszelkie pomysły, idee dotyczące wykorzystania urządzeń mobilnych,
• oprogramowanie przydatne w pracy strażaka napisane w języku obcym, które w sugestii ankietowanego byłoby przydatne polskim strażakom.

W ostatniej części wszyscy ankietowani mieli wypełnić dane dotyczące województwa, w którym pełnią służbę, zajmowanego stanowiska (strażacy PSP) oraz stopnia (strażacy OSP) i stażu służby.

Wyniki

Na wyniki badania złożyły się informacje z poprawnie wypełnionych ankiet. W analizowanej grupie znalazło się 413 strażaków pełniących służbę w PSP oraz 58 druhów z OSP z terenu całego kraju. Wyniki analizy pokazują, że podczas dojazdu do miejsca akcji oraz prowadzenia działań ratowniczo-gaśniczych co drugi strażak wykorzystuje urządzenia mobilne (49% - tak, 51% - nie). Nie było znaczącej różnicy między ankietowanymi z PSP i OSP. Spośród dziesiątków tysięcy ogólnodostępnych aplikacji na tablety i smartfony zastosowanie w polskich realiach pożarniczych znalazło niewiele. Ze względu na charakter pracy ankietowanych oraz sposób prowadzonych akcji i ich dynamikę, najczęściej korzystają oni z systemów nawigacji oraz map cyfrowych (62%). Prawie połowa (48%) wykorzystuje urządzenia mobilne do połączeń telefonicznych ze stanowiskiem kierowania PSP, jak i do kontaktu z osobą zgłaszającą. Niemal co czwarty ankietowany (23%) korzysta z aplikacji związanych z udzielaniem kwalifikowanej pierwszej pomocy. Prawie wszystkie wykorzystywane aplikacje są bezpłatne i mają wersję polskojęzyczną.

Zdecydowana większość ankietowanych wykorzystuje do celów służbowych swoje prywatne urządzenia mobilne. Jedynie co piąta osoba korzysta wyłącznie z urządzeń stanowiących wyposażenie macierzystej jednostki.

W przyszłości ankietowani chcieliby mieć możliwość korzystania z aplikacji związanych z wykorzystaniem map cyfrowych, baz danych oraz mobilnych wersji aplikacji desktopowych. Warto zauważyć, że wiele z takich aplikacji już istnieje. Moim zdaniem niskie wskaźniki wykorzystania świadczą o niedostatecznej popularyzacji tego oprogramowania. Dostęp do dużej liczby polskich aplikacji mobilnych z dziedziny ratownictwa mają głównie użytkownicy smartfonów i tabletów z systemem Android. W gorszej sytuacji są właściciele urządzeń wyposażonych w systemy iOS i Windows Phone.

Rodzaje aplikacji, z których w przyszłości chcieliby korzystać respondenci:

• Bazy danych:
  • baza charakterystyk substancji niebezpiecznych
  • kompendium wiedzy pożarniczej
• Mapy cyfrowe
  • sieci hydrantowe
  • lądowiska dla LPR
  • szczegółowe plany budynków, w szczególności zakładów wysokiego ryzyka
  • stanowiska wodne
• Mobilne wersje aplikacji desktopowych:
  • pulpit zdalny
  • System Wspomagania Decyzji
  • konwertery jednostek (np. mg/ppm)

Interesujące okazały się również powody, dla których 51% ankietowanych nie używa w swojej pracy urządzeń mobilnych. Zaledwie 10% jest przeciwnikiem wykorzystywania tego typu sprzętu na miejscu akcji, natomiast 74% osób nie wyklucza możliwości jego używania, pod warunkiem, że będą to urządzenia służbowe.

Podsumowanie

Popularność urządzeń mobilnych stale wzrasta, nie dziwi więc fakt, że spora część strażaków wykorzystuje możliwości smartfonów i tabletów w swojej pracy. Mimo stosunkowo ograniczonego dostępu do służbowych urządzeń mobilnych, tak w szeregach PSP, jak i OSP, strażacy chcą korzystać z technologii mobilnej. W większości przypadków używają więc własnych smartfonów i tabletów. Niestety, większość aplikacji, z których korzystają respondenci, to nie aplikacje branżowe. Wynika to z braku szerokiej oferty oprogramowania dla tej grupy zawodowej oraz zbyt małej liczby publikacji poświęconej temu zagadnieniu. Wyjątek stanowią tu aplikacje związane z udzielaniem kwalifikowanej pierwszej pomocy.

Choć możliwości urządzeń mobilnych są wielkie, to ze względu na zależną od operatorów sieci komórkowej oraz ograniczoną terytorialnie komunikację, niewielką liczbę specjalistycznych aplikacji oraz występujące błędy oprogramowania, dziś nie powinny być brane pod uwagę jako alternatywa dla tradycyjnych systemów łączności. Prezentowane wyniki ankiety to zagadnienie nowatorskie, niebadane i niediagnozowane dotychczas. Zastanawiające jest więc, w jaki sposób liczba osób korzystających z technologii mobilnych będzie się zmieniała, przy jednoczesnym poszerzaniu oferty dostępnych aplikacji oraz wcielaniu do służby ludzi młodych.

Artur Luzar jest pracownikiem Wydziału Informatyki i Łączności oraz opiekunem Koła Nowych Technologii w Szkole Aspirantów PSP w Krakowie, a także współautorem aplikacji Ratownik

Autor dziękuje panom Jackowi Niteckiemu, Pawłowi Błautowi oraz Stanisławowi Łazowemu za pomoc w zbieraniu danych.