Wspieramy ochotników

W ostatnim czasie w przestrzeni publicznej pojawiały się wypowiedzi sugerujące, że MSWiA odbiera pieniądze OSP, nie kupuje nowych samochodów ratowniczo-gaśniczych czy też odmawia strażakom ochotnikom prawa do noszenia munduru. Jako wiceminister spraw wewnętrznych i administracji nadzorujący straż pożarną mam obowiązek zareagować na tego typu insynuacje.

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji zwiększa środki finansowe dla ochotniczych straży pożarnych. W 2017 r. dla jednostek OSP przeznaczono ponad 124 mln zł. To o 15 mln zł więcej niż w roku ubiegłym. Wprowadziliśmy nowe zasady przyznawania dotacji, tak aby bardziej racjonalnie i proporcjonalnie podzielić środki dla OSP w poszczególnych województwach. Chcemy przede wszystkim zadbać o wyposażenie indywidualne strażaków ochotników i sprzęt przeznaczony do akcji ratowniczych.

Jednostki ochotniczych straży pożarnych stanowią bardzo istotne ogniwo krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego. Ilekroć zachodzi taka potrzeba, strażacy ochotnicy pracują ramię w ramię ze swoimi kolegami z Państwowej Straży Pożarnej. Polacy mogą liczyć na OSP. Strażacy ochotnicy pomagają ofiarom wypadków drogowych, pożarów, klęsk żywiołowych i katastrof bez względu na okoliczności. Dlatego właśnie strażacy, zarówno funkcjonariusze, jak i ochotnicy, od lat cieszą się najwyższym zaufaniem społecznym.

W 2016 r. OSP otrzymały 109 mln zł, w 2017 r. otrzymają 124 mln zł

W przestrzeni publicznej pojawiały się w ostatnim czasie wypowiedzi, jakoby MSWiA odbierało pieniądze ochotniczym strażom pożarnym. Tymczasem jest wręcz przeciwnie. Zarówno w 2016 r., jak i w 2017 r. zwiększyliśmy kwoty dotacji dla OSP.

W 2015 r. państwowa dotacja dla jednostek OSP wynosiła 32,5 mln zł i taką kwotę odchodząca koalicja PO-PSL zaplanowała w projekcie ustawy budżetowej na 2016 r. Zwiększyliśmy ją do 36 mln, a więc o 3,5 mln zł. Z kolei kwota dotacji przeznaczona na 2017 r. to 43 mln zł – aż o 7 mln więcej niż w roku poprzednim.

Dodatkowe środki otrzymały również te jednostki OSP, które są włączone do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego. W 2015 r. i 2016 r. MSWiA przekazało im po 73 mln zł dotacji. W 2017 r. kwota ta wzrosła o ponad 8 mln zł, do poziomu 81,1 mln zł.

Podsumowując – w 2016 r. ochotnicze straże pożarne otrzymały zwiększoną w stosunku do roku poprzedniego kwotę 109 mln zł, natomiast w 2017 r. dotacja wzrosła o 15 mln zł – do ponad 124 mln zł. Możemy zatem powiedzieć o ponad 13 proc. wzroście dotacji tylko w ciągu jednego roku.

Nowe – optymalne – zasady przyznawania dotacji dla OSP

W ubiegłym roku wprowadziliśmy nowe zasady przyznawania dotacji dla ochotniczych straży pożarnych. Naszym celem było zapewnienie optymalnego i transparentnego podziału środków finansowych na poszczególne województwa, stosownie do liczby jednostek OSP. Zależało nam, aby propozycje mogli zgłaszać strażacy z poszczególnych jednostek OSP i wstępnie uzgadniać je już na poziomie powiatu, gdyż to tam rozeznanie potrzeb w konkretnym rejonie działania jest najlepsze.

Zgodnie z nowymi zasadami w 2016 r. komendant główny PSP podzielił środki na poszczególne województwa. Były to pieniądze na wydatki bieżące i majątkowe. Podział wydatków majątkowych został dokonany proporcjonalnie do liczby powiatów w województwie, natomiast wydatków bieżących proporcjonalnie do liczby jednostek OSP w województwie.

Komendanci miejscy i powiatowi PSP w porozumieniu z właściwymi terytorialnie powiatowymi zarządami Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP określili zapotrzebowanie strażaków ze swojego regionu i przekazali je do komendantów wojewódzkich PSP, którzy z kolei, w porozumieniu z zarządami wojewódzkimi ZOSP RP, dokonali podziału środków na poszczególne powiaty. Zapewnia to nadzór nad wyposażeniem jednostek OSP i ich właściwym przygotowaniem do działań ratowniczych zarówno ze strony Związku, jak i ze strony komendanta powiatowego PSP.

Lista sprzętu zakupionego w ramach dotacji w 2016 r. została uzgodniona i zatwierdzona na spotkaniu z Zarządem Głównym Związku OSP RP, które odbyło się w MSWiA. Uczestniczyli w nim także prezesi zarządów wojewódzkich ZOSP RP. Komendant główny Państwowej Straży Pożarnej podpisał z jednostkami OSP ponad 5,2 tys. umów na łączną kwotę 36 mln zł. Pieniądze te zostały racjonalnie spożytkowane.

Nowe rozwiązania przyniosły wiele korzyści. Podpisanie umowy i przekazanie środków finansowych poprzedzało rozeznanie potrzeb każdej z jednostek OSP starających się o przyznanie dotacji. Ścisła współpraca między PSP i OSP pozwala na zakupy sprzętu zgodnie z potrzebami w poszczególnych powiatach.

Stanowczo podkreślam więc, że nikt nie odbierał pieniędzy ochotniczym strażom pożarnym. Zmienił się jedynie sposób ich przekazywania i rozliczania. Natomiast samych pieniędzy przekazaliśmy w 2016 r. więcej niż w 2015 r., czyli za rządów koalicji PO-PSL. Z informacji, jakie wpływają do MSWiA, wynika, że nowe rozwiązania zostały bardzo dobrze przyjęte w jednostkach OSP.

„Program modernizacji Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Biura Ochrony Rządu w latach 2017-2020”

Dla jednostek ochotniczych straży pożarnych w ramach „Programu” w ciągu 4 lat przewidziano dofinansowanie w kwocie 501 mln 400 tys. zł, w tym dla jednostek w KSRG 335 mln 800 tys. zł i dla pozostałych jednostek 165 mln 600 tys. zł. W ramach tych kwot już w 2017 r. zostaną dofinansowane m.in. następujące zakupy dla OSP: sprzętu transportowego (64 mln 810 tys. zł), uzbrojenia i techniki specjalnej (14 mln 850 tys. zł), sprzętu informatyki i łączności (780 tys. zł), wyposażenia osobistego i ochronnego strażaków (11 mln 962 tys. zł) oraz remonty i modernizacje obiektów w kwocie 28 mln 708 tys. zł.

Koncentrujemy się na zakupie nowoczesnego wyposażenia osobistego dla strażaków

Ponad 4,6 tys. ubrań specjalnych, prawie 7 tys. par specjalistycznego obuwia, ponad 6 tys. rękawic specjalnych, prawie 3 tys. hełmów, 1,1 tys. radiotelefonów, prawie 400 sygnalizatorów bezruchu, 382 aparaty powietrzne – te liczby mówią same za siebie. To sprzęt wyposażenia osobistego i środki ochrony indywidualnej, które tylko w ubiegłym roku zostały zakupione przez jednostki OSP z udziałem dotacji z MSWiA. Przypominam, że ratownik, aby móc skutecznie nieść pomoc poszkodowanym, sam musi być odpowiednio zabezpieczony. Stąd nasza szczególna troska o wyposażenie osobiste strażaków ochotników.

Stanowczo dementuję słowa, które pojawiają się w niektórych materiałach prasowych, jakoby „strażakom ochotnikom nie należały się mundury”. Wręcz przeciwnie. Jak pokazują dane, z dotacji MSWiA zakupiono w ubiegłym roku tysiące sztuk umundurowania specjalnego, obuwia, hełmów i rękawic niezbędnych strażakom ochotnikom do prowadzenia działań ratowniczo-gaśniczych. Działamy zgodnie z zasadą, że pieniądze podatników w pierwszej kolejności powinny zostać przeznaczone właśnie na „wyposażenie bojowe” strażaków.

Przypominam, że zgodnie z ustawą o ochronie przeciwpożarowej to gmina ma obowiązek bezpłatnego umundurowania członków OSP. Dlatego środki z budżetu państwa będą w pierwszej kolejności przeznaczane na umundurowanie wykorzystywane w akcjach ratowniczych. Nie może być tak, że w jednym miejscu w Polsce w OSP kupowane są mundury wyjściowe, podczas gdy w innym miejscu strażakom brakuje nowoczesnego umundurowania do akcji ratowniczo-gaśniczych. Dla nas liczy się przede wszystkim bezpieczeństwo strażaków podczas działań, dlatego dalej będziemy inwestowali w ten rodzaj umundurowania.

Nowe samochody ratowniczo-gaśnicze i sprzęt

Ze środków pochodzących z dotacji kupowane są również samochody pożarnicze dla ochotniczych straży pożarnych. W ubiegłym roku zakupiono 171 samochodów ratowniczo-gaśniczych. Ponad 2/3 tych pojazdów stanowiły średnie i ciężkie samochody ratowniczo-gaśnicze. Zmniejszenie liczby zakupionych lekkich samochodów pożarniczych wynika z ich parametrów techniczno-taktycznych, które nie mają szerokiego zastosowania w działaniach ratowniczych. Dotowanie zakupu średnich samochodów ratowniczo-gaśniczych jest z punktu widzenia prowadzenia działań ratowniczych dużo bardziej praktyczne.

Poza tym w ubiegłym roku zakupiono nowy sprzęt dla strażaków ochotników, m.in. kilka tysięcy węży strażackich różnego typu, 157 agregatów prądotwórczych, 175 pomp do wody zanieczyszczonej, prawie 100 pił do betonu, ponad 370 drabin strażackich, 160 zestawów ratownictwa medycznego oraz 35 narzędzi hydraulicznych.

OSP nadal będą otrzymywały środki finansowe od firm ubezpieczeniowych

Chciałem również jednoznacznie odnieść się do zarzutów rzekomego odebrania strażakom ochotnikom pieniędzy pochodzących od ubezpieczycieli. Zapewniam, że ochotnicze straże pożarne nadal będą otrzymywały środki pochodzące z firm ubezpieczeniowych z przeznaczeniem na ochronę przeciwpożarową. W poselskim projekcie nowelizacji ustawy o ochronie przeciwpożarowej planowana jest jedynie zmiana sposobu rozdziału tych środków.

Projektowane zmiany zakładają, że to komendant główny PSP, jako odpowiedzialny za organizację ochrony przeciwpożarowej w skali całego kraju, otrzymywałby środki z firm ubezpieczeniowych. Miałby jednak obowiązek ustawowy takiego ich podziału, aby 50 proc. kwoty otrzymywała Państwa Straż Pożarna wraz z innymi jednostkami ochrony przeciwpożarowej, m.in. zakładowymi strażami pożarnymi, natomiast drugie 50 proc. kwoty otrzymywałyby ochotnicze straże pożarne. Tak więc uspokajam – pod względem finansowym nic się nie zmieni, nadal połowa środków od ubezpieczycieli będzie trafiała na potrzeby strażaków ochotników.

W mojej ocenie zmiana ta pozytywnie wpłynie na poziom ochrony przeciwpożarowej. Będzie sprzyjała podejmowaniu racjonalnych decyzji w sprawie zakupu wyposażenia służącego ratowaniu ludzkiego zdrowia i życia.

Strażacy ochotnicy dbali o bezpieczeństwo pielgrzymów podczas ŚDM

Kilka miesięcy temu Polska gościła setki tysięcy pielgrzymów podczas Światowych Dni Młodzieży. To między innymi dzięki wysiłkowi i poświęceniu strażaków ochotników udało się na wysokim poziomie zapewnić bezpieczeństwo wszystkim uczestnikom ŚDM, zarówno w Krakowie, jak i w poszczególnych diecezjach. Na własne oczy widziałem profesjonalnych i zaangażowanych w wykonywanie swoich obowiązków strażaków – zarówno z PSP, jak i z OSP. Szczególne wrażenie robił fakt, że byli zawsze uśmiechnięci i pomocni pielgrzymom w każdej sprawie, w której się do nich zwrócono.

Korzystając z okazji, jeszcze raz serdecznie dziękuję wszystkim ratownikom z OSP zaangażowanym w zabezpieczenie Światowych Dni Młodzieży. W działaniach zabezpieczających ŚDM w okresie od 26 lipca do 1 sierpnia tylko na terenie województwa małopolskiego brało udział łącznie 2,2 tys. strażaków ochotników. Udział jednostek OSP z województwa małopolskiego w zabezpieczeniu ŚDM został uregulowany stosownym rozliczeniem finansowym ze strony wojewody.

Więcej środków dla OSP w tym roku

Jeszcze raz przypominam, że w tym roku na dotacje dla ochotniczych straży pożarnych przeznaczymy 124 mln zł. W tej kwocie znajdują się środki finansowe dla OSP w wysokości 43 mln zł oraz środki dla jednostek OSP, które są włączone do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, w wysokości ponad 81 mln zł.

Jako wiceminister spraw wewnętrznych i administracji zapewniam wszystkich strażaków ochotników, że podobnie jak w ubiegłym roku środki te zostaną wydane na realne potrzeby OSP. Kupimy nowy sprzęt ratowniczy i nowoczesne środki ochrony indywidualnej, tak aby mogli, wspólnie ze służbami podległymi MSWiA, nadal skutecznie dbać o bezpieczeństwo Polaków.

Sekretarz Stanu w MSWiA
Jarosław Zieliński

kwiecień 2017