Wsparcie finansowe dla PSP

Obecnie, gdy mamy do czynienia z coraz większą liczbą zagrożeń, nowoczesne wyposażenie Państwowej Straży Pożarnej odgrywa kluczową rolę. Dlatego tak ważne jest, by dysponowała odpowiednimi zasobami finansowymi, które pozwolą jej działać efektywnie. Koszty funkcjonowania PSP pokrywane są z budżetu państwa, jednak poszukiwanie dodatkowych źródeł finansowania jej działalności ma duże znaczenie. Należą do nich ogólna i celowa rezerwa budżetowa państwa oraz programy i porozumienia, będące również wynikiem aktualnych wydarzeń w kraju i na świecie.

To przede wszystkim od państwa pochodzą środki, z których na co dzień korzysta PSP. Rząd przeznacza na inwestycje w straż pożarną znaczne kwoty, finansują one zakup nowoczesnego sprzętu gaśniczego, specjalistycznych pojazdów, środków ochrony indywidualnej, a także sprzętu ratowniczego i komunikacyjnego. Dotacje państwowe wspierają również rozwój działań prewencyjnych, takich jak kampanie edukacyjne czy budowa systemów ostrzegania przed zagrożeniami. Wsparcie finansowe ze strony instytucji rządowych jest niezwykle istotne dla zapewnienia odpowiedniego funkcjonowania PSP.

Program modernizacji

Kolejne źródło finansowania PSP w 2023 r. gwarantuje ustawa z 17 grudnia 2021 r. o ustanowieniu „Programu modernizacji Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Ochrony Państwa w latach 2022-2025” oraz o zmianie ustawy o Policji i niektórych innych ustaw (DzU poz. 2448), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2022 r. To kolejny program zapewniający modernizację formacji w zakresie wyposażenia technicznego i potencjału ludzkiego. Jego strategicznym celem jest stworzenie optymalnych warunków do realizacji ustawowych zadań oraz istotna poprawa sprawności i skuteczności, co pozwoli na zwiększenie bezpieczeństwa państwa i obywateli.

Największym przedsięwzięciem rzeczowym zaplanowanym w tym obszarze na 2023 r. jest budowa nowych i modernizacja użytkowanych już obiektów oraz poprawa infrastruktury drogowej i polepszenie stanu placów manewrowych - łącznie 70 inwestycji budowalnych. Ustawa zakłada jego wsparcie w wysokości 131,9 mln zł. Głównym celem jest dostosowanie budynków do aktualnych wymogów służby (w tym technicznych, bezpieczeństwa i higieny) oraz warunków technicznych przechowywania pojazdów i sprzętu.

Program modernizacji przewiduje również dofinansowanie zakupu i wymiany sprzętu transportowego o wartości 34,5 mln zł, m.in. 11 samochodów z drabiną mechaniczną. Jest to niezbędne do utrzymania odpowiedniej gotowości operacyjnej formacji. Realizacja tego zadania pozwoli na doposażenie jednostek w specjalistyczny sprzęt najnowszej generacji i wymianę wyeksploatowanego.

W czasie realizacji programu zaplanowana jest również wymiana umundurowania służbowego strażaków na nowy wzór, będzie ona dotyczyła każdego funkcjonariusza. Zakupione zostaną także inne przedmioty wyposażenia osobistego i ochronnego (w tym płaszcze, bielizna termoaktywna trudnopalna czy rękawice techniczne). Na ten cel w 2023 r. zaplanowano 25 mln zł.

Porozumienie dla ochrony środowiska

Porozumienie w sprawie współfinansowania w obszarze zwalczania zagrożeń dla środowiska zawarte 23 lutego 2021 r. w Warszawie pomiędzy ministrem spraw wewnętrznych i administracji a ministrem klimatu i środowiska tworzy kolejną podstawę dodatkowego finansowania PSP w 2023 r. Jest to kontynuacja współpracy w kwestii dofinansowania ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej prowadzonej od 2006 r. Stanowi ono od lat wsparcie techniczne krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego. Wsparcie finansowe przeznaczone jest na zapewnienie warunków niezbędnych do realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska i klimatu przez jednostki organizacyjne PSP (m.in. zakup specjalistycznego sprzętu do zapobiegania skutkom zdarzeń naturalnych lub usuwania ich, a także do efektywnego prowadzenia akcji ratowniczych i likwidowania skutków poważnych awarii).

Dofinansowanie może wynieść do 50% kosztów kwalifikowanych w kwocie nie mniejszej niż 100 tys. zł dla wnioskowanego zadania, a zatem wartość całkowita zadania musi wynieść minimum 200 tys. zł. Współfinansowanie przewiduje w 2023 r. zakup 128 samochodów pożarniczych do działań z zakresu zwalczania zagrożeń dla środowiska, w tym również zakup specjalistycznego sprzętu. Kwota dofinansowania wyniesie 79,65 mln zł, natomiast wartość wszystkich zadań jest szacowana na prawie 160 mln zł. Możliwe będzie uzupełnienie braków sprzętowych i wymiana wyeksploatowanych pojazdów. Planowane zakupy samochodów dla jednostek PSP pozwoli również zwiększyć liczbę używanych pojazdów przekazywanych do jednostek ochotniczych straży pożarnych w trybie określonym w przepisach.

Przeciwdziałanie i usuwanie skutków klęsk żywiołowych

W 2023 r. 56 jednostek ochotniczych straży pożarnych i 17 jednostek ratowniczo-gaśniczych PSP otrzyma sprzęt pływający wraz z wyposażeniem odpowiednim dla specyfiki każdej z nich. Przyznane uchwałą Rady Ministrów środki finansowe w wysokości 14 mln zł przeznaczone zostaną na zakup 73 łodzi ratowniczych z silnikiem zaburtowym i niezbędnym osprzętem, które wzmocnią gotowość jednostek do przeciwdziałania skutkom klęsk żywiołowych i ich usuwania.

Szczególnie istotne jest wzmocnienie potencjału do prowadzenia długotrwałych działań z zakresu ratownictwa chemicznego i ekologicznego. Zakupiony sprzęt nie tylko uzupełnia standard wyposażenia jednostki pływającej przeznaczonej do ratownictwa wodnego, ale też będzie wykorzystywany do zadań patrolowych związanych z likwidacją skażeń, tzw. „proekologicznych”, takich jak pobieranie i badanie próbek z rzeki oraz ujęć wody pitnej (powierzchniowych i głębinowych). Umożliwi on efektywniejsze likwidowanie lub ograniczanie nagłych zagrożeń wywoływanych przez substancje niebezpieczne lub inne czynniki szkodliwe dla środowiska oraz ograniczenie skażeń ekologicznych wynikających z wtórnych zagrożeń po katastrofie lub zapobieganie ich wystąpieniu. Mając na uwadze ubiegłoroczne zaangażowanie strażaków w działania ratownicze związane z usuwaniem skutków katastrofy ekologicznej na Odrze, środki przyznano na doposażenie jednostek znajdujących się w zlewni tej rzeki w pięciu województwach: dolnośląskim, lubuskim, opolskim, śląskim i zachodniopomorskim.

Fundusz na pomoc Ukrainie

Mając na uwadze realizację zadań jednostek organizacyjnych PSP na rzecz Ukrainy, w myśl art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa w ramach utworzonego Funduszu Pomocy w Banku Gospodarstwa Krajowego w 2023 r. zagwarantowane jest dofinansowanie dla PSP do wysokości 88,887 mln zł. Wydatki dokonywane mogą być według potrzeb na działania pomocowe na rzecz Ukrainy, w szczególności jej obywateli dotkniętych konfliktem zbrojnym - realizowane na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, jak i poza nim. Szczególnie istotne jest zapewnienie bezpieczeństwa obywatelom Ukrainy przybyłym na terytorium naszego kraju w związku z akcją humanitarną prowadzoną na terenach przygranicznych i w całej Polsce. Dostępne środki uruchamiane są adekwatnie do sytuacji i bieżących potrzeb. Mogą być wykorzystane na:

• zapewnienie zakwaterowania i całodziennego wyżywienia zbiorowego, w tym pokrycie kosztów związanych z utrzymaniem i obsługą punktów recepcyjnych oraz punktów medycznych działających przy punktach recepcyjnych,
• zapewnienie transportu do miejsc zakwaterowania, o których mowa w art. 12, ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy (…), między nimi lub do ośrodków prowadzonych przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców na podstawie przepisów ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzieleniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP lub miejsc, w których obywatelom Ukrainy udzielana jest opieka medyczna,
• zapewnienie środków czystości i higieny osobistej oraz innych produktów,
• zapewnienie bezpieczeństwa osób, o których mowa w art. 1, ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy, na podstawie art. 14 ust. 6a (…),w tym zakwaterowanie i wyżywienie funkcjonariuszy, usługi transportowe, paliwo, sprzęt, wyposażenie i części zamienne, naprawy i remonty,
• wypłatę rekompensat pieniężnych funkcjonariuszom za czas służby przekraczający ustawowo określoną normę czasu służby (art. 65 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy (…).

Fundusze na bezpieczeństwo

Strażacy otrzymują coraz to nowe zadania w nowych obszarach odpowiedzialności. Ich pełna i profesjonalna realizacja wymaga zarówno intensywnego szkolenia, jak i ciągłego unowocześniania sprzętu ratowniczo-gaśniczego. Odpowiednie wyposażenie w nowoczesny sprzęt i umundurowanie pozwala ratownikom bezpiecznie realizować podstawowe i specjalistyczne czynności ratownicze w systemie całodobowym i całorocznym w niezwykle trudnym środowisku pracy. Sprzęt, którym obecnie dysponuje Państwowa Straż Pożarna, nie ustępuje wykorzystywanemu przez strażaków w krajach Europy Zachodniej. Środki finansowe przeznaczone przez państwo na ochronę przeciwpożarową uzupełniane są w praktyce przez kierowników jednostek w drodze ich własnej inicjatywy. Wysoka skuteczność funkcjonowania systemu jest wynikiem ich przedsięwzięć i osobistego zaangażowania w podejmowanie skutecznych działań w zakresie poprawy wyposażenia sprzętowego, zaplecza technicznego oraz ochrony osobistej ratowników, a także wykonywania zadań przy pełnym wykorzystaniu dostępnych możliwości.

Dodatkowe środki dla PSP stanowią istotne źródło finansowania, umożliwiające inwestycje w sprzęt, infrastrukturę oraz szkolenia. Dzięki wsparciu finansowemu ze strony państwa, samorządów lokalnych i Unii Europejskiej PSP może skutecznie chronić obywateli i mienie publiczne. Niektóre jednostki mają możliwość pozyskania dodatkowych środków z programów unijnych, np. w związku z usytuowaniem przygranicznym.

Warto pamiętać, że odpowiednie zasoby finansowe są kluczowe dla zapewnienia wysokiej jakości realizacji zadań służbowych oraz szybkiej reakcji w przypadku zagrożenia. Stanowią zatem fundament rozwoju efektywnego i nowoczesnego systemu ochrony przeciwpożarowej w Polsce.

kpt. Hanna Cieślewska pełni służbę w Wydziale Infrastruktury w Biurze Logistyki Komendy Głównej PSP