Tragiczne zderzenie

Jeden z pierwszych dni września okazał się dramatyczny dla uczestników wypadku z udziałem autobusu, samochodu ciężarowego i osobowego, do którego doszło w Świniarsku na Sądecczyźnie.

Drugiego września 2019 r. o godz. 10.23 do Stanowiska Kierowania Komendanta Miejskiego PSP w Nowym Sączu wpłynęła formatka z WCPR w Krakowie dotycząca zdarzenia drogowego w Świniarsku (gmina Chełmiec). Dyżurni SK zadysponowali łącznie dziesięć zastępów - cztery z JRG 1 w Nowym Sączu, jeden z JRG 2 w Nowym Sączu oraz pięć zastępów z najbliżej położonych jednostek OSP.

Sytuacja na miejscu zdarzenia

Pierwsze zastępy z JRG 1 w Nowym Sączu przybyły do Świniarska o godz. 10.30, po pokonaniu 5,5 km. Rozpoznanie wykazało, że wypadek miał miejsce na drodze powiatowej nr 1544K obok centrum handlowego Lewiatan. W zdarzeniu brały udział trzy pojazdy: trzyosiowy samochód ciężarowy skrzyniowy marki Scania, autobus kursowy marki Mercedes relacji Nowy Sącz - Brzezna - Litacz oraz samochód osobowy Seat Cordoba.

Z relacji świadków wynikało, że kierujący samochodem ciężarowym wpadł w poślizg na mokrej nawierzchni drogi, a następnie w niekontrolowany sposób zjechał na drugi pas jezdni, uderzając prawym bokiem na wysokości zbiornika paliwa w jadący swoim pasem autobus. W tył autobusu uderzył z kolei jadący za nim Seat Cordoba. Po zderzeniu samochód ciężarowy zjechał z drogi, stoczył się z niewielkiej skarpy i uderzył w rosnącą w pobliżu brzozę, na której się zatrzymał. Przód autobusu wbił się w samochód ciężarowy i przemieścił na pobocze, tył znalazł się na jezdni. Seat uderzył czołowo w tył autobusu i pozostał na swoim pasie ruchu. Nastąpił wyciek paliwa i płynów eksploatacyjnych z pojazdów uczestniczących w zdarzeniu. Ruch został całkowicie zablokowany. W pobliżu ze względu na bliskość centrum handlowego znajdowało się wiele osób postronnych i pojazdów.

Poszkodowani

Większość pasażerów wydostała się z autobusu przez tylne drzwi - o własnych siłach lub przy pomocy świadków zdarzenia. Kierowcy samochodów ciężarowego i osobowego, a także pasażer samochodu osobowego znajdowali się poza pojazdami, byli w szoku. Wewnątrz autobusu pozostawały cztery osoby poszkodowane, dwie z nich były zakleszczone. Kierowca autobusu znajdował się na swoim fotelu, a pasażerka na schodkach drzwi wejściowych z przodu. Dwie osoby dorosłe leżały na podłodze w przejściu między fotelami z przodu pojazdu. Ze względu na odniesione obrażenia nie były one w stanie samodzielnie wydostać się na zewnątrz. Trzy osoby postronne będące świadkami zdarzenia udzielały pomocy poszkodowanym. Jedną osobę znajdującą się między fotelami ewakuowali policjanci, którzy dotarli na miejsce kilkadziesiąt sekund przed pierwszym zastępem straży pożarnej.

• Udział służb ratowniczych,
• 9 zastępów PSP (29 strażaków), 4 zastępy OSP KSRG (22 strażaków), 1 zastęp OSP (3 strażaków), ogółem 14 zastępów straży pożarnej (54 strażaków),
• 10 karetek pogotowia ratunkowego oraz 3 śmigłowce LPR (33 ratowników medycznych),
• 16 samochodów policji (44 policjantów),
• 3 samochody z innych podmiotów (ITD, biegły, prokurator) - 7 osób.

Działania pierwszych zastępów straży pożarnej polegały na zabezpieczeniu miejsca zdarzenia, m.in. przez wydzielenie obszaru działań taśmą ostrzegawczą, a w zakresie przeciwpożarowym - przez rozwinięcie jednej linii gaśniczej zakończonej prądownicą pianową. Podano pianę ciężką w miejsce wycieku paliwa, tj. w okolice zbiornika samochodu ciężarowego oraz na przód autobusu.Działania ratownicze - pierwsza faza

Pierwszy kierujący działaniem ratowniczym, którym był zastępca dowódcy JRG 1 w Nowym Sączu mł. bryg. Jacek Gucwa, przeprowadził wstępną ocenę sytuacji pod kątem segregacji poszkodowanych i skierował pierwsze siły i środki do osób najbardziej potrzebujących pomocy. W pierwszej fazie działań kolorem czerwonym oznaczono cztery osoby (trzy pozostające w autobusie i jedną znajdującą się na zewnątrz), kolorem żółtym kolejne cztery osoby (znajdujące się na zewnątrz w pozycji leżącej). Podjęto decyzję o ewakuacji poszkodowanych pozostających w autobusie. Osoba leżąca w przejściu była przytomna, miała jednak obrażenia zewnętrzne i przypuszczalnie wewnętrznie. Ewakuowano ją na noszach typu deska przez tylne drzwi autobusu. Dwóm kolejnym osobom pozostającym w pojeździe udzielono pomocy przez stabilizację ręczną głowy i dróg oddechowych. Kierowca był zakleszczony między fotelem a deską rozdzielczą, natomiast pasażerka - między przodem pojazdu a barierką i drzwiami wejściowymi. Oboje mieli zachowany oddech i tętno, jednak byli nieprzytomni, z widocznymi obrażeniami zewnętrznymi, prawdopodobnie doznali również obrażeń wewnętrznych. Strażacy prowadzili działania mające na celu wykonanie dostępu do poszkodowanych za pomocą narzędzi hydraulicznych, piły ratowniczej i przecinarki stal-beton oraz ich ewakuację na noszach typu deska. Następnie przekazano ich pod opiekę zespołów ratownictwa medycznego.

Kolejne zastępy przybyłe na miejsce przejęły poszkodowanych według wstępnego triage. Wszyscy oznaczeni kolorami czerwonym i żółtym mieli przydzielonych ratowników, którzy udzielali im kpp. U poszkodowanych oznaczonych kolorem zielonym stwierdzono rany cięte, stłuczenia, krwawienia, złamania. Zajmowali się nimi pozostali ratownicy i osoby cywilne.

Działania ratownicze - druga faza

O godz. 10.50 na miejsce zdarzenia dotarł zastępca komendanta miejskiego PSP st. bryg. Paweł Motyka wraz z grupą operacyjną w składzie: bryg. Marian Marszałek i kpt. Mariusz Piwowar. Po zapoznaniu się z sytuacją zastępca komendanta przejął dowodzenie. Podtrzymał podjęte decyzje oraz polecił podzielić teren prowadzonych działań na dwa odcinki bojowe. Zadania na pierwszym z nich wiązały się z bezpośrednimi działaniami ratowniczymi - były to: koordynacja czynności kpp, wsparcie koordynatora medycznego w przeprowadzeniu ponownego triage (określenie liczby osób potrzebujących pomocy i ustalenie kolejności jej udzielania) oraz wyznaczenie punktu dla osób, których stan określono jako ciężki (kolor czerwony). Do strażaków działających na II odcinku bojowym należało wyznaczenie i przygotowanie lądowisk dla śmigłowców LPR. Znajdowały się one w bliskim sąsiedztwie miejsca akcji. Dowódca odcinka bojowego nawiązał kontakt radiowy z pilotami poszczególnych śmigłowców LPR i przekazał informację o miejscach lądowania oraz zagrożeniach, wynikających głównie z lokalizacji napowietrznych linii energetycznych, telekomunikacyjnych, drzew i zabudowań. Strażacy udzielali pomocy ratownikom medycznym w transporcie poszkodowanych do karetek pogotowia i śmigłowców LPR.

Ostatni uczestnik wypadku został zabrany z miejsca zdarzenia o godz. 14.04. Działania ratownicze trwały 6 godz. i 29 min, zakończono je o godz. 16.52.

Po uzyskaniu wstępnej opinii biegłego z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych kierowca ciężarówki usłyszał 4 września zarzut umyślnego spowodowania katastrofy w ruchu lądowym ze skutkiem śmiertelnym.

Wnioski i spostrzeżenia

Warto zwrócić uwagę na pozytywne aspekty działań ratowniczych i sprzyjające akcji okoliczności:

• na miejscu znalazło się wielu strażaków PSP i OSP (dzięki niewielkiej odległości od JRG w Nowym Sączu oraz bliskości kilku prężnie działających OSP) - wszyscy poszkodowani mogli liczyć na szybką pomoc,
• karta udzielenia kpp została wypełniona przez członków KM PSP w Nowym Sączu, policjantów i koordynatora działań ratowniczych - odciążyło to strażaków biorących udział w akcji,
• pracownicy pobliskiego centrum handlowego udostępnili klimatyzowane pomieszczenia osobom lżej poszkodowanym (ratownicy nie musieli wobec tego rozkładać namiotów medycznych) oraz dostarczyli wodę dla uczestników zdarzenia,
• aktywny udział członków OSP i zarazem ratowników pogotowia w prowadzeniu medycznych działań ratowniczych,
• na miejscu dość szybko pojawiło się dziesięć karetek i trzy śmigłowce LPR - system Państwowego Ratownictwa Medycznego okazał się wydolny,
• współpraca między poszczególnymi służbami podczas akcji ratowniczej była dobra - m.in. dzięki wspólnym ćwiczeniom PSP, OSP, Policji oraz PRM, organizowanym od wielu lat.

Bilans poszkodowanych w wypadku

• w zdarzeniu  brało udział 38 osób,
• na miejscu udzielono pomocy 29 osobom (15 z nich nie miało ukończonych 18 lat),
• 18 osób przewieziono karetkami pogotowia do szpitali w Nowym Sączu, Gorlicach, Brzesku i Krakowie, a 3 przetransportowano śmigłowcami LPR do szpitali w Krakowie,
• 2 osób nie udało się uratować - zmarły w szpitalu w Nowym Sączu.

st. bryg. Paweł Motyka jest zastępcą komendanta miejskiego PSP w Nowym Sączu, podczas akcji ratowniczej w Świniarsku był jednym z kierujących działaniami ratowniczymi

Październik 2019