Strumień wsparcia dla rozwoju

O tym, że strażacy działają z pasją i zaangażowaniem, nie trzeba nikogo przekonywać. Niestety, w dzisiejszych czasach to nie wystarczy. Aby straż pożarna – zarówno PSP, jak i OSP – mogła się rozwijać, potrzebne są pieniądze. Z pomocą ma przyjść Program modernizacji Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Biura Ochrony Rządu w latach 2017-2020.

Program modernizacji Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Biura Ochrony Rządu w latach 2017-2020 (dalej: program modernizacji) wprowadzono obowiązującą od 1 stycznia 2017 r. ustawą z 15 grudnia 2016 r. (DzU z 2016 r. poz. 2140). W ramach programu przewiduje się wydatkowanie z budżetu państwa w ciągu 4 lat środków w łącznej wysokości 9 186 697 tys. zł, z czego 5 470 911 tys. zł to środki ujęte w budżetach formacji, a pozostała kwota stanowi dodatkowe (zewnętrzne) środki ujmowane w odpowiedniej rezerwie celowej, w ustawach budżetowych na lata 2017-2020. Takie rozwiązanie ma się przyczynić do zwiększenia efektywności i elastyczności finansowania inwestycji oraz skutecznego i terminowego realizowania zadań.

Straż pożarna w programie

Środki przewidziane w programie modernizacji mają zostać wykorzystane na unowocześnienie wyposażenia i sprzętu – zarówno transportowego, jak i rozwiązań informatycznych, łączności, a także wyposażenia osobistego i ochronnego funkcjonariuszy. Przewiduje się także budowę nowych obiektów i modernizację już istniejących. Istotny cel programu to wzmocnienie motywacyjnego systemu uposażeń funkcjonariuszy i podwyższenie wynagrodzeń pracowników cywilnych, których płace nie są konkurencyjne, biorąc pod uwagę realia rynkowe, zwłaszcza w dużych miastach. Zaplanowane są zatem dwuetapowe podwyżki dla funkcjonariuszy i dla pracowników cywilnych – pierwsza od stycznia 2017 r., druga – od stycznia 2019 r. W sumie, w czasie trwania programu uposażenie funkcjonariuszy wzrośnie o 609 zł, zaś pracowników cywilnych o 597 zł. To dane uśrednione na tzw. etat kalkulacyjny; nie oznaczają, że dokładnie taka kwota wpłynie na konto każdego zatrudnionego w PSP. Obligatoryjna kwota podwyżki w 2017 r. będzie wynosiła dla funkcjonariuszy 200 zł, a dla pracowników cywilnych 165 zł. Reszta podwyżki (odpowiednio 53 zł i 85 zł) zostanie przekazana do dyspozycji pracodawcy, stanowiąc narzędzie kreowania polityki płacowej. Szczegółowy podział kwot (w tys. zł) przeznaczonych na realizację programu na poszczególne przedsięwzięcia w PSP pokazuje tabela 1.

Inwestycje budowlane

Głównym celem tych inwestycji jest poprawa infrastruktury budowlanej jednostek organizacyjnych Państwowej Straży Pożarnej. Właściwa baza lokalowa wpływa na prawidłowe funkcjonowanie jednostek straży pożarnej, zapewnia godziwe warunki służby oraz przechowywania sprzętu. Kryterium decydującym o ujęciu poszczególnych zadań z tego zakresu w programie modernizacji była m.in. kontynuacja już rozpoczętych inwestycji, a także zakończenie realizowanych zadań w okresie trwania programu modernizacji, czyli osiągnięcie zamierzonego efektu. Warunkiem było również posiadanie praw do dysponowana nieruchomością. W ramach wydatków programu modernizacji zaplanowane zostały 52 inwestycje budowlane, w tym budowa 24 nowych obiektów (woj. kujawsko-pomorskie – 1, lubelskie – 2, lubuskie – 1, łódzkie – 2, małopolskie – 1, mazowieckie – 2, podkarpackie – 2, podlaskie – 1, pomorskie – 1, śląskie – 2, warmińsko-mazurskie – 2, wielkopolskie – 3, zachodniopomorskie – 1, KG PSP – 1, SA PSP w Poznaniu – 1, CS PSP w Częstochowie – 1) oraz przebudowa, rozbudowa bądź modernizacja 28 (woj. dolnośląskie – 2, lubelskie – 3, lubuskie – 1, małopolskie – 1, mazowieckie – 3, opolskie – 1, podlaskie – 1, pomorskie – 3, świętokrzyskie – 3, wielkopolskie – 5, zachodniopomorskie – 1, KG PSP – 2, SA PSP w Krakowie – 1, CS PSP w Częstochowie – 1). 

Sprzęt transportowy

Głównym celem zakupów szeroko pojętego sprzętu transportowego w ramach programu jest uzupełnienie braków wynikających z obowiązujących normatywów rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych z 21 listopada 2014 r. w sprawie szczegółowych zasad wyposażenia jednostek organizacyjnych Państwowej Straży Pożarnej. Planowana jest także wymiana dotychczas używanych pojazdów pożarniczych z przekroczonym czasookresem użytkowania określonym w zarządzeniu nr 13 komendanta głównego PSP z 27 grudnia 2012 r. Normatywny okres eksploatacji średnich samochodów ratowniczo-gaśniczych w PSP wynosi 12 lat – obecnie przekroczyło go około 200 pojazdów tego typu, a w latach 2017-2020 liczba samochodów zakwalifikowanych do wymiany wzrośnie o kolejne 120 sztuk.

Program modernizacji jest odpowiedzią na potrzebę zrównoważonego rozmieszczenia sił i środków na terenie kraju, a także doposażenia jednostek ratowniczo-gaśniczych. Jednostki te zostały wytypowane na podstawie przeprowadzonych analiz oraz bazy danych EXPON.

Wydawać się może, że pieniędzy na zakup nowych samochodów pożarniczych jest zbyt mało. Trzeba jednak zaznaczyć, że tego rodzaju zakupy są finansowane także z funduszy europejskich.

Zakupy pojazdów i sprzętu dla jednostek PSP współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko 2014- 2020 będą realizowane w ramach trzech projektów: „Zwiększenie skuteczności prowadzenia długotrwałych akcji ratowniczych” – 141 181 tys. zł, „Usprawnienie systemu ratownictwa w transporcie kolejowym – etap I” – 202 750 tys. zł, „Usprawnienie systemu ratownictwa na drogach – etap IV” – 200 000 tys. zł

W ramach projektów planowany jest zakup m.in.: samochodów ratowniczo-gaśniczych i specjalnych (404), przyczep do przewozu kontenerów (22), kontenerów wymiennych (19), agregatów prądotwórczych 40 kVA i 100 kVA (18), zestawów hydraulicznych narzędzi ratowniczych (87 kompletów). Zostanie także zakupionych 18 trenażerów do ćwiczeń, niezastąpionych w procesie szkolenia kadry i doskonalenia zawodowego.

Tabela 2. Plany zakupów samochodów pożarniczych na lata 2017-2020 w ramach programu modernizacji służb oraz Funduszu Spójności UE

Sprzęt uzbrojenia i techniki specjalnej

Zakres działań Państwowej Straży Pożarnej z roku na rok jest coraz szerszy. Dziś to już nie tylko walka z pożarami i innymi klęskami żywiołowymi, lecz także ratownictwo techniczne, chemiczne, ekologiczne i medyczne. Wpływa to na konieczność ciągłego doposażania formacji, dzięki któremu zadania będą mogły być wykonywane w bezpieczny sposób. Potrzebny jest także sprzęt pozwalający na profesjonalne szkolenie strażaków w szkołach PSP.

Środki przeznaczone zostaną na: zakup fantomów oraz zestawów hydraulicznych narzędzi ratowniczych, odtworzenie zestawów do realizacji szkoleń i recertyfikacji z zakresu kwalifikowanej pierwszej pomocy, a także doposażenie czterech poligonów pożarniczych szkół PSP.

Zakupy wynikają z potrzeby sukcesywnego doposażania szkół PSP w sprzęt wynikający z zapisów rozporządzenia MSWiA z 21 listopada 2014 r. w sprawie szczegółowych zasad wyposażenia jednostek organizacyjnych PSP. Co prawda szkoły PSP mają sprzęt wymagany do realizacji opisanych szkoleń, jednak często jest on niekompletny lub wyeksploatowany, a jego zasoby nie są odtwarzane ze względu na ograniczone środki finansowe.

Informatyka i łączność

Kompleksowa cyfryzacja systemów łączności w PSP jest koniecznością. To jednak proces długofalowy, złożony pod względem prawnym i organizacyjnym. Osiągnięcie zamierzonego celu będzie wymagało budowy cyfrowych systemów łączności i modernizacji istniejących już rozwiązań radiokomunikacyjnych. Nieodzowne będzie więc wdrożenie nowoczesnych technologii wraz z wymaganym pakietem usług (dynamiczny przydział zasobów radiowych, transmisja danych, lokalizacja pojazdów i użytkowników przez system radiokomunikacyjny itp.), zakup konsol oraz terminali i dołączenie do budowanych albo funkcjonujących systemów radiokomunikacyjnych pracujących w standardzie TETRA zarządzanych przez Policję lub w ramach Ogólnopolskiego Cyfrowego Systemu Łączności Radiowej, zwiększenie zasięgów radiowych, zwiększenie niezawodności funkcjonowania i jakości pracy w sieciach radiowych oraz bezpieczeństwa łączności, a także zaawansowane szyfrowanie transmisji głosu i danych.

Niezbędna będzie również budowa i modernizacja infrastruktury teleinformatycznej, systemów IT, ze szczególnym uwzględnieniem systemów dyspozytorskich stanowisk kierowania PSP. Wiąże się to chociażby z modernizacją i rozbudową infrastruktury sieciowej aktywnej i pasywnej (przełączniki, routery sieć LAN, punkty styku z WAN itp.), stanowiącej podstawową platformę komunikacji systemów teleinformatycznych, a także z budową bądź modernizacją systemów bezpieczeństwa teleinformatycznego.

Sprawne funkcjonowanie systemu łączności wymaga również budowy i modernizacji zasilania awaryjnego, systemu gwarantowanego (urządzenia podtrzymujące zasilanie awaryjne, agregaty prądotwórcze z pełną automatyką, modernizacja instalacji elektrycznej obiektu) oraz klimatyzacji węzłów łączności i serwerowni.

Zadaniami z zakresu „Sprzęt informatyki i łączności (w tym systemy)” przewidzianymi do realizacji w ramach programu modernizacji są więc:

• budowa cyfrowych systemów łączności i modernizacja istniejących rozwiązań radiokomunikacyjnych – 25,7 mln zł,

• budowa i modernizacja infrastruktury teleinformatycznej, systemów IT, ze szczególnym uwzględnieniem systemów dyspozytorskich stanowisk kierowania PSP – 38,2 mln zł,

• budowa i modernizacji systemu zasilania awaryjnego i gwarantowanego oraz systemu klimatyzacji węzłów łączności i serwerowni – 2 mln zł.

Wyposażenie osobiste i ochronne funkcjonariuszy

Kiedy myślimy o rozwoju technologicznym, rzadko przychodzi nam do głowy materiał na ubrania ochronne. A przecież także ta dziedzina ma nowe osiągnięcia. Technologia materiałowa, surowcowa i konstrukcyjna sprawia, że ubrania specjalne zapewniają coraz większe bezpieczeństwo pracy. Dlatego ważne jest, aby zapewnić strażakom-ratownikom ubrania specjalne nowej generacji oraz ubrania specjalne lekkie, zgodne z normą PN-EN 15614 Odzież ochronna dla strażaków. Metody badań laboratoryjnych oraz wymagania dla odzieży ochronnej używanej przy pożarach w przestrzeni otwartej, które będą wykorzystywane np. podczas gaszenia pożarów traw. Poprawi to nie tylko bezpieczeństwo, lecz także komfort pracy strażaków. Powstał nowy wzór umundurowania, który przechodzi obecnie testy. W latach 2017-2020 planowany jest zakup łącznie 35 834 kompletów nowych ubrań – 10 530 kompletów ubrań specjalnych oraz 25 304 kompletów ubrań specjalnych lekkich.

Środki dla ochotników

Z dobrodziejstw programu modernizacji nie skorzysta jedynie PSP. Są nim objęte również jednostki ochrony przeciwpożarowej włączone do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego i jednostki ochotniczych straży pożarnych.

W latach 2017-2020 zaplanowano dofinansowanie dla tych jednostek w kwocie 501 mln 400 tys. zł. Z tej kwoty 335 mln 800 tys. zł trafi do jednostek z KSRG, a 165 mln 600 tys. zł do pozostałych jednostek. Zakupione za nie zostanie m.in. około 500 samochodów ratowniczo-gaśniczych dla strażaków ochotników.