Strażak uczy ratować

Dobiega końca I edycja kampanii społecznej „Strażak uczy ratować”. Pomysł zrodził się w 2017 r. w woj. lubelskim, a jego ideą są warsztaty szkoleniowe z pierwszej pomocy i bezpiecznych zachowań dla nauczycieli. Akcja prowadzona jest w ramach ogólnopolskiej kampanii MSWiA „Kręci mnie bezpieczeństwo”.

Sytuacje nagłego zagrożenia życia i zdrowia wymagające natychmiastowej interwencji mogą spotkać każdego z nas. Być może znajdziemy się wtedy w roli poszkodowanego, a być może świadka zdarzenia zobligowanego do udzielenia pierwszej pomocy. Miejscem, w którym zdarzyć się może wszystko, jest niewątpliwie szkoła - a jako że kreatywność uczniów nie zna granic, nauczyciele powinni doskonale opanować zasady udzielania pierwszej pomocy. Tymczasem badania pokazują, że pracownicy oświaty mają z tym problem. Przyczyn tego stanu rzeczy należy upatrywać w wielu czynnikach. Niewątpliwie należy do nich niska jakość szkoleń dla nauczycieli z pierwszej pomocy - ograniczają się do krótkiego wykładu. W dodatku nie odbywają się cyklicznie, a według Europejskiej Rady Resuscytacji nabyta wiedza i umiejętności w tym zakresie zanikają po pół roku. Brakuje też środków na tego typu szkolenia.

Początek kampanii

Zaczęło się od porozumienia pomiędzy lubelskim komendantem wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej a lubelskim kuratorem oświaty. Zostało ono zawarte na okres od 1 czerwca 2017 r. do 31 grudnia 2018 r (I edycja). Komenda Wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej w Lublinie wspólnie z komendami miejskimi i powiatowymi z województwa lubelskiego podjęła zobowiązanie zorganizowania w ramach kampanii edukacyjnej „Strażak uczy ratować” warsztatów szkoleniowych dla nauczycieli, zgodnie z załączonym i przekazanym do kuratorium harmonogramem. Kurator zaś zobowiązał się do skierowania nauczycieli na zajęcia we wskazanych w harmonogramie terminach i przekazania na trzy dni przed ich rozpoczęciem listy nauczycieli do komendy, która w danym dniu będzie prowadziła zajęcia. Strony zobowiązały się do podzielenia kosztów szkolenia - KW PSP do zakupu materiałów dydaktycznych i promocyjnych, a jednostki oświaty do pokrycia kosztów delegowania nauczycieli na warsztaty.

Wdrażanie kampanii rozpoczęto od zapoznania z jej projektem komendantów powiatowych i miejskich PSP oraz koordynatorów ratownictwa medycznego PSP. Następnym krokiem była aktualizacja wiedzy i umiejętności kadry instruktorskiej oraz podpisanie porozumienia pomiędzy komendantem wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej w Lublinie a Lubelskim Kuratorium Oświaty o współpracy dotyczącej realizacji kampanii edukacyjnej „Strażak uczy ratować”. W dalszej kolejności udało się znaleźć zewnętrzne źródła finansowania kampanii, dzięki którym zakupiono maseczki do prowadzenia resuscytacji i wydrukowano plakaty (wsparcie zaoferowali prezydent miasta, wojewoda, producenci sprzętu szkoleniowego i ratunkowego, kuratorium oświaty). Lokalne media natomiast rozpowszechniły informacje o przedsięwzięciu.

Inauguracją kampanii były warsztaty w Urzędzie Wojewódzkim w Lublinie dla pracowników Lubelskiego Kuratorium Oświaty i Urzędu Wojewódzkiego. Wydarzeniu przewodniczyli: wojewoda lubelski Przemysław Czarnek, lubelski kurator oświaty Teresa Misiuk oraz lubelski komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej w Lublinie st. bryg. Grzegorz Alinowski.

Kolejne zajęcia odbywały się według harmonogramu, zgodnie z zaplanowaną tematyką.

Program

Każde szkolenie to sześć godzin zegarowych, czyli 360 min, zaplanowane zgodnie z harmonogramem czasowym uwzględniającym każdy element i temat szkolenia. Zajęcia rozpoczynają się od przedstawienia przepisów prawnych dotyczących pierwszej pomocy (15 min). Prowadzący przypomina, że jej udzielenie to nie tylko moralny, ale i prawny obowiązek. Następny kwadrans szkolenia jest poświęcony bezpieczeństwu własnemu i zabezpieczeniu miejsca wypadku, w myśl zasady „dobry ratownik to żywy i zdrowy ratownik”. Instruktor omawia sposoby zabezpieczenia ratownika, ryzyko zakażenia i urazów wtórnych. Kolejne tematy to ewakuacja osoby poszkodowanej z zagrożonego miejsca (15 min teorii, 15 min na praktykę) i resuscytacja krążeniowo-oddechowa dla poszczególnych grup wiekowych. Na tę część szkolenia, jako najtrudniejszą i najbardziej wymagającą, plan szkolenia przewiduje 15 min wprowadzenia i 120 min zajęć praktycznych. Kolejne tematy to udrażnianie dróg oddechowych, ciało obce w drogach oddechowych, zadławienie (15 min teoria, 30 min praktyka) i tzw. urazówka, czyli postępowanie w przypadku urazów - w tym ran, krwotoków, złamań, zwichnięć, skręceń. Ten temat jest również wymagający pod kątem praktycznym, dlatego po trwającym 15 min wprowadzeniu przewidziano 45 min zajęć praktycznych (metody zaopatrywania ran, tamowania krwotoków, unieruchomień przy złamaniach i zwichnięciach). Dwa ostatnie tematy szkolenia to postępowanie w przypadku nagłych zachorowań: zawał, udar mózgu, padaczka, cukrzyca (30 min teorii i praktyki), a na zakończenie przewidziano pogadankę dotyczącą bezpiecznych zachowań w pracy (szkole) i w domu (30 min).

Jak widać, najwięcej czasu poświęcono na resuscytację krążeniowo-oddechową. Wynika to z faktu, że zatrzymanie krążenia to stan bezpośredniego zagrożenia życia i właśnie w tym aspekcie najważniejsza jest rola świadków zdarzenia. Zespół Państwowego Ratownictwa Medycznego dotrze do zagrożonej osoby po pewnym czasie, najczęściej wówczas, kiedy niektóre obszaru mózgu zostaną już trwale uszkodzone ze względu na niedotlenienie. Zbyt długi czas niepodejmowania działań z zakresu pierwszej pomocy skutkuje też takim niedotlenieniem organizmu, które nie pozwala już przywrócić pracy serca i spontanicznego oddechu. Dlatego priorytetowym celem wszelkich szkoleń zarówno tej kampanii, jak i innych kursów KPP jest edukacja i zachęcanie do udzielenia pierwszej pomocy osobie z nagłym zatrzymaniem krążenia. W innych, mniej zagrażających życiu przypadkach, jak uraz, złamanie, krwawienie czy duszność, czas podjęcia podstawowych działań przed przyjazdem ZRM jest istotny, ale zazwyczaj nie ma ryzyka nieodwracalnych konsekwencji dla zdrowia.

- Kampania cieszy się na tyle dużym zainteresowaniem, że ogłoszony wiosną kolejny nabór on-line (na 320 miejsc) trwał niespełna trzy godziny. Nauczyciele cenią te szkolenia za wzbogacanie i systematyzowanie ich wiedzy oraz umiejętności w zakresie udzielania pierwszej pomocy. Przyczynia się do tego niewątpliwie nowoczesny sprzęt szkoleniowy i kompetencje strażaków prowadzących szkolenie. Wiedza ta pozwoli nauczycielom profesjonalnie reagować na ewentualne przypadki zagrożenia zdrowia czy życia uczniów, co wpłynie na podniesienie poziomu bezpieczeństwa w szkołach i placówkach oświatowych województwach lubelskiego - podkreśla starszy wizytator Jerzy Surma z lubelskiego kuratorium.

Przy realizacji szkolenia zostały wykorzystane: komputer z oprogramowaniem, projektor multimedialny, fantomy do resuscytacji osób dorosłych, dzieci i niemowląt, defibrylator AED (szkoleniowy), a także środki opatrunkowe i pozoracyjne: opatrunki, chusty trójkątne, koce termiczne, maseczki do prowadzenia oddechu zastępczego, środki do dezynfekcji i rękawiczki jednorazowe lateksowe lub nitrylowe.

W kampanii wzięły udział wszystkie komendy PSP województwa lubelskiego. W niektórych udało się zrealizować warsztaty w kilku terminach. W każdym szkoleniu uczestniczyło kilkunastu pracowników oświaty, w zależności od liczby szkół i chętnych do przeszkolenia w rejonie danej komendy.

W sumie w I edycji kampanii „Strażak uczy ratować” odbyło się 100 szkoleń, w których wzięło udział ponad 1800 uczestników. Jej wymiernym efektem jest wzrost liczby nauczycieli, którzy w okoliczności zaistnienia stanów nagłego zagrożenia życia i zdrowia będą postępowali adekwatnie do danego przypadku oraz zgodnie z aktualną wiedzą i standardami medycznymi.

Uroczyste zakończenie i podsumowanie kampanii odbędzie się w styczniu 2019 r., a osiągnięty wynik, zainteresowanie i zaangażowanie wielu osób zachęca do jej kontynuacji oraz rozszerzenia na inne województwa.

mł. ogn. Łukasz Dudziński pełni służbę w JRG 1 w Lublinie,jest instruktorem ratownictwa medycznego, 
a sekc. Adrian Ząbek jest wojewódzkim koordynatorem ratownictwa medycznego i pracuje w Ośrodku Szkolenia KW PSP w Lublinie

grudzień 2018