Służba po służbie

Niedawno napisał do nas czytelnik, który służy w innej formacji mundurowej, a teraz chciałby zasilić szeregi PSP. Czy to możliwe? Jeśli tak, to na jakich zasadach i czy do wysługi lat w PSP zalicza się okres dotychczasowej służby? Przy tej okazji poruszymy także kwestię powrotu do PSP z emerytury - czy nadal można korzystać ze stopnia, czy konieczne jest odbycie trzyletniej służby przygotowawczej? Z odpowiedziami spieszy pracownik Biura Kadr Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej Stanisław Rybicki.

Podjęcie służby w Państwowej Straży Pożarnej jest możliwe przy spełnieniu określonych warunków i poddaniu się obowiązującej procedurze naboru.

Przede wszystkim służbę w PSP może pełnić obywatel polski, niekarany za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe, korzystający z pełni praw publicznych, mający co najmniej wykształcenie średnie lub średnie branżowe oraz odpowiednie zdolności fizyczne i psychiczne. Nabór do służby w PSP jest otwarty i konkurencyjny. Rozpoczyna się on z chwilą publikacji ogłoszenia o planowanym postępowaniu kwalifikacyjnym, które zarządza i prowadzi kierownik jednostki organizacyjnej PSP. Postępowanie to ma na celu ustalenie, czy kandydat spełnia warunki przyjęcia do służby w PSP oraz określenie jego kwalifikacji, kompetencji, predyspozycji i przydatności do tej służby.

Postępowanie kwalifikacyjne składa się z czterech etapów: oceny złożonych dokumentów związanych z postępowaniem kwalifikacyjnym, testu sprawności fizycznej, rozmowy kwalifikacyjnej oraz ustalenia zdolności fizycznej i psychicznej kandydata do pełnienia służby w PSP.

Kandydat ubiegający się o przyjęcie do służby w PSP jest obowiązany dostarczyć przed przystąpieniem do testu sprawności fizycznej zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych.

Ponadto procedura naboru określa przypadki: kiedy kierownik jednostki organizacyjnej PSP może zarządzić przeprowadzenie dodatkowych etapów postępowania kwalifikacyjnego, kiedy może zarządzić wykluczenie z udziału w teście wiedzy kandydata do służby w PSP i zakończenie postępowania kwalifikacyjnego wobec kandydata oraz całego postępowania kwalifikacyjnego, a także to, kiedy informację o wyniku zakończonego postępowania kwalifikacyjnego zamieszcza na stronie internetowej i w Biuletynie Informacji Publicznej jednostki organizacyjnej PSP oraz na tablicy ogłoszeniowej w jej siedzibie.

Powyższe zasady naboru do służby w PSP określone zostały w art. 28 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (DzU z 2021 r. poz. 1940, 1728 i 2490 oraz z 2022 r. poz. 1115), zwanej dalej „ustawą”.

Uszczegółowiło je wydane na podstawie art. 28 ust. 14 ww. ustawy rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 23 września 2021 r. w sprawie postępowania kwalifikacyjnego o przyjęcie do służby w Państwowej Straży Pożarnej (DzU poz. 1772).

Określa ono zakres informacji o planowanym postępowaniu kwalifikacyjnym oraz sposób podawania ich do wiadomości publicznej, organizację i sposób przeprowadzania postępowania kwalifikacyjnego, dokumenty wymagane od kandydata do służby i ich wzory, zakres testu sprawności fizycznej oraz sposób dokonywania oceny kandydatów do służby oraz preferencje z tytułu posiadanego przez nich wykształcenia, wyszkolenia lub posiadanych umiejętności.

Oceny zdolności fizycznej i psychicznej do służby w PSP dokonują komisje lekarskie podległe ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych.

Okres służby w innej formacji (służbie) mundurowej zalicza się do wysługi lat w PSP w zakresie wzrostu uposażenia zasadniczego z tytułu wysługi lat (art. 88 ust. 4 ustawy), nagrody jubileuszowej (§ 1 rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 5 sierpnia 1997 r. w sprawie okresów zaliczanych do okresu służby, od którego zależy nabycie przez strażaka PSP prawa do nagrody jubileuszowej oraz szczegółowych zasad jej obliczania i wypłacania, DzU z 1997 r. nr 101, poz. 637) oraz wysługi emerytalnej (art. 12 i 13 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin, zwanej dalej „ustawą emerytalną”, DzU z 2020 r. poz. 723 ze zm.).

Jeśli chodzi o korzystanie ze swojego stopnia, to zgodnie z art.  55 ust. 1 ustawy stopnie podoficerów, aspirantów i oficerów straży pożarnej są dożywotnie. Oznacza to, że emeryt ponownie przyjęty do służby posiada stopień, jaki posiadał w dniu zwolnienia ze służby.

W kwestii służby przygotowawczej - zgodnie z art.  34 ust. 1 ustawy osobę podejmującą służbę w PSP mianuje się strażakiem w służbie przygotowawczej na okres 3 lat. Dotyczy on wszystkich osób przyjętych do służby, niezależnie od tego, czy nastąpiło to po raz pierwszy, czy też ponownie.

Jeśli chodzi o kwestie emerytalne - zgodnie z art. 40a ustawy emerytalnej prawo do emerytury ulega zawieszeniu w razie ponownego przyjęcia emeryta do służby mundurowej albo powołania emeryta do zawodowej służby wojskowej. Zasady ustalania wysokości emerytury po ponownym przyjęciu do służby w PSP określają art. 33a, 33b i 33c ustawy emerytalnej. Stanowią one, że jeżeli po dniu, od którego przyznano emeryturę określoną w art. 12 albo w art. 18b ust. 1, emeryt ponownie został przyjęty do służby m.in. w PSP, wysokość emerytury zostaje ponownie ustalona w sposób określony w art. 33b i art. 33c. Przepis art. 33b daje możliwość ustalenia nowej wysokości podstawy wymiaru emerytury w przypadku ponownego przyjęcia emeryta do służby w PSP i pełnienia tej służby nieprzerwanie przez okres co najmniej 12 miesięcy. Na wniosek emeryta ustala się nową podstawę wymiaru emerytury w sposób określony odpowiednio w art. 5 ust. 1 albo ust. 1a albo w art. 18f. Ponowne ustalenie podstawy wymiaru następuje nie wcześniej niż po zakończeniu służby. Z przepisu art. 33c wynika natomiast, że ponowne ustalenie wysokości emerytury przez doliczenie nieuwzględnionych dotychczas w wymiarze świadczenia okresów służby, o której mowa w art. 33a, następuje na wniosek emeryta zgłoszony po zakończeniu tej służby. Przepisy art. 15-15aa albo art. 18f stosuje się odpowiednio. Zasady te mogą być stosowane samoistnie lub łącznie.