Powiatowe zespoły do gaszenia pożarów lasu
29 Maja 2015Zgodnie z długoterminową prognozą meteorologiczną tegoroczny sezon palności w polskich lasach najprawdopodobniej będzie gorący.
Przewiduje się częste, choć krótkie okresy wysokich temperatur powietrza w czasie wiosny i dłuższe okresy bez opadów atmosferycznych w miesiącach letnich, prowadzące do suszy atmosferycznej, a niekiedy nawet regionalnej suszy glebowej, czy raczej rzadko występującej lokalnie suszy hydrologicznej. Średnia powierzchnia jednego pożaru lasu w ostatnich latach w Polsce oscyluje wokół 0,5 ha i mniej. Aby nie uśpić czujności i zdobywać cenne doświadczenie, warto jednak ćwiczyć scenariusze gaszenia dużych i bardzo dużych pożarów lasu.
Po nowemu
Od tego roku obowiązuje nowa treść rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych z 21 listopada 2014 r. w sprawie szczegółowych zasad wyposażenia jednostek organizacyjnych Państwowej Straży Pożarnej [1], regulującego m.in. standard minimalnego wyposażenia komend powiatowych (miejskich) Państwowej Straży Pożarnej, w tym jednostek ratowniczo-gaśniczych, w pojazdy i sprzęt gaśniczy do gaszenia pożarów lasu (patrz tabela 1).
Tabela 1. Minimalne wyposażenie komend powiatowych (miejskich) PSP, w tym jednostek ratowniczo-gaśniczych, w pojazdy, sprzęt i środki gaśnicze do gaszenia pożarów lasu
|
Lp. |
Minimalne standardowe wyposażenie KP(M) PSP w pojazdy, sprzęt i środki pożarnicze do gaszenia pożarów lasu |
Minimalne dodatkowe wyposażenie KP(M) PSP w pojazdy do gaszenia pożarów lasu przy N III* |
||
|
Rodzaj pojazdów pożarniczych |
Liczba pojazdów pożarniczych | Rodzaj pojazdów pożarniczych | Liczba pojazdów pożarniczych | |
| 1. |
lekki samochód rozpoznawczo-ratowniczy |
1 w każdej JRG |
- | - |
| 2. | średni samochód ratowniczo-gaśniczy | 1 w każdej JRG | ||
|
3. |
ciężki samochód ratowniczo-gaśniczy |
1 w każdej JRG |
ciężki samochód ratowniczo-gaśniczy, minimum GCBA 7/40 |
1 w KP(M) PSP |
|
4. |
samochód operacyjny |
1 na każde rozpoczęte 100 tys. mieszkańców powiatu, ale nie mniej niż 2 |
- |
- |
|
5. |
mikrobus do przewozu do 9 osób łącznie z kierowcą | 1 na każde 3 JRG, ale nie mniej niż 1 na KP(M) PSP |
- |
- |
| 6. | lekki samochód zaopatrzeniowy o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t |
1 na każde 3 JRG, ale nie mniej niż 1 na KP(M) PSP |
- |
- |
| 7. | - | - | quad lub transporter |
1 w KP(M) PSP |
|
8. |
motopompa pożarnicza |
1 w KP(M) PSP |
motopompa pożarnicza o wydajności minimum 4000 dm3/min |
1 w KP(M) PSP |
|
9. |
zapas środka pianotwórczego umożliwiający jednokrotne napełnienie zbiorników samochodów ratowniczo-gaśniczych o pojemności do 800 dm3 |
w KP(M) PSP |
- |
- |
KP(M) PSP - komenda powiatowa (miejska) Państwowej Straży Pożarnej.
JRG - jednostka ratowniczo-gaśnicza komendy powiatowej (miejskiej) Państwowej Straży Pożarnej.
* N III - normatyw wyposażenia KP(M) PSP zależny od potencjalnego stopnia zagrożenia od SZIII do SZV oraz od statystyki interwencji powyżej 0,8 średniej krajowej (od W III do W V)
Źródło: opracowanie na podstawie treści rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych z dnia 21 listopada 2014 r. w sprawie szczegółowych zasad wyposażenia jednostek organizacyjnych Państwowej Straży Pożarnej
[1].
Zarządca lasu (nadleśnictwo i park narodowy) ma zapewnić odpowiednie siły naziemne, których minimalna wielkość jest uzależniona od powierzchni i kategorii zagrożenia pożarowego lasu. Siły te mogą być wykorzystane w I fazie rozwoju i rozprzestrzeniania pożaru lasu, często przed przyjazdem sił ratowniczych jednostek ochrony przeciwpożarowej. Chodzi tu o możliwość wykorzystania samochodu patrolowo-gaśniczego albo przyczepy ze zbiornikiem na środek gaśniczy, pługu do wyorywania pasów przeciwpożarowych, a także podręcznego sprzętu - gaśnic, hydronetek plecakowych, łopat i tłumic. Samochody patrolowo-gaśnicze, którymi dysponują nadleśnictwa i parki narodowe w ramach wyposażenia własnych baz sprzętu do gaszenia pożarów lasów, są bardzo przydatne podczas akcji ratowniczych w lesie. Przeznaczone są one zarówno do patrolowania kompleksów leśnych w ramach naziemnych patroli przeciwpożarowych, jak i samodzielnego gaszenia małych powierzchniowo pożarów, dogaszania i dozorowania pożarzysk. Mogą też pilotować średnie i ciężkie pojazdy gaśnicze z jednostek ochrony przeciwpożarowej.
W treści rozporządzenia [1] ustalono też standard minimalnego wyposażenia komend wojewódzkich Państwowej Straży Pożarnej (patrz tabela 2). Należące do nich pojazdy mogą być wykorzystane także w trakcie akcji ratowniczo-gaśniczych prowadzonych w lasach znajdujących się na terenie województwa.
Tabela 2. Minimalne wyposażenie komend wojewódzkich PSP, których pojazdy mogą być wykorzystane podczas pożarów lasu na terenie województwa
| Lp. | Rodzaj pojazdów pożarniczych | Liczba pojazdów pożarniczych |
| 1. | samochodów operacyjnych | 6 |
| 2. | mikrobus do przewozu do 9 osób łącznie z kierowcą | 1 |
| 3. | lekki samochód rozpoznawczo-ratowniczy | 1 |
| 4. | autobus do przewozu ratowników (minimum 30-miejscowy)* | 1 |
| 5. | średni samochód ratowniczo-gaśniczy* | 1 |
| 6. | ciężki samochód ratowniczo-gaśniczy* | 1 |
| 7. | lekki samochód zaopatrzeniowy o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t** | 2 |
* Pojazd stanowi wyposażenie ośrodka szkolenia komendy wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej.
** Pojazdy stanowią wyposażenie ośrodka szkolenia komendy wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej,
jeden - wyposażenie ośrodka szkolenia komendy wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej.
Źródło: opracowanie na podstawie treści rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych z dnia 21 listopada 2014 r. w sprawie szczegółowych zasad wyposażenia jednostek organizacyjnych Państwowej Straży Pożarnej
[1].
Na potrzeby działań ratowniczych tworzy się w każdym województwie krajową bazę sprzętu specjalistycznego i środków gaśniczych. W skład bazy wchodzą pojazdy ratowniczo-gaśnicze i specjalne oraz sprzęt i środki techniczne z terenu województwa, stanowiące wyposażenie komend powiatowych (miejskich) PSP z terenu województwa i komendy wojewódzkiej PSP. Normę minimalnego wyposażenia bazy przydatnego podczas gaszenia przedstawia tabela 3.
Tabela 3. Minimalne wyposażenie bazy sprzętu specjalistycznego i środków gaśniczych w pojazdy, sprzęt i środki przydatne podczas gaszenia pożarów lasu
| Lp. | Rodzaj pojazdów i sprzętu | Liczba pojazdów i sprzętu |
| 1. | średni samochód ratowniczo-gaśniczy | 1 na każdą KP(M) PSP |
| 2. | ciężki samochód ratowniczo-gaśniczy | 1 na każdą KP(M) PSP |
| 3. | mobilny zapas pożarniczych węży tłocznych W 110 (samochód, przyczepa lub kontener) - min. 6000 m (2 × 3000 m lub 3 × 2000 m węży) | 1 |
| 4. | samochód zaopatrzeniowy (ładowność min. 6 t) | 1 na każde 5 KP(M) PSP |
|
5. |
samochód dowodzenia i łączności (kompanijne stanowisko dowodzenia) umożliwiający dojazd w czasie do 60 min w każde miejsce na terenie województwa* |
1 |
| 6. | samochód lub kontener dowodzenia i łączności (batalionowe stanowisko dowodzenia) | 1 |
|
7. |
autocysterny, kontenery lub przyczepy do transportu środka pianotwórczego (z zapasem środka pianotwórczego minimum 8000 dm3) umożliwiające dojazd w czasie do 90 min w każde miejsce na terenie województwa* |
nie mniej niż 2 |
|
8. |
autocysterna lub kontener ze zbiornikiem na wodę lub ciężki samochód ratowniczo-gaśniczy ze zbiornikiem wody (minimum 9000 dm3) umożliwiająca dojazd w czasie do 60 min w każde miejsce na terenie województwa* |
1 |
|
9. |
autobus do przewozu ratowników (minimum 30-miejscowy) |
1 na każde rozpoczęte 15 KP(M) PSP |
| 10. | nośnik kontenerowy na każde 4 kontenery | nie mniej niż 2 |
| 11. | kontener inżynieryjno-techniczny | 1 |
|
12. |
kontener kwatermistrzowski |
1 na każde rozpoczęte 20 KP(M) PSP |
| 13. | kontener sanitarny | 1 |
|
14. |
motopompa pożarnicza o wydajności minimum 4000 dm3/min z możliwością dostarczenia jej w czasie do 90 min w każde miejsce na terenie województwa* |
1 |
|
15. |
przenośne lub przewoźne działko wodno-pianowe minimum DWP 40 z możliwością dostarczenia go w czasie do 90 min w każde miejsce na terenie województwa* |
1 |
| 16. | agregat prądotwórczy przewoźny o mocy minimum 15 kVA | 1 na każde 3 KP(M) PSP |
| 17. | namioty do pracy sztabu, o powierzchni wewnętrznej minimum 20 m2 | 2 |
KP(M) PSP - komenda powiatowa (miejska) Państwowej Straży Pożarnej.
*Kryterium dojazdu w czasie może być zapewnione dzięki wykorzystaniu zasobów sąsiedniego województwa.
Źródło: opracowanie na podstawie treści rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych z dnia 21 listopada 2014 r. w sprawie szczegółowych zasad wyposażenia jednostek organizacyjnych Państwowej Straży Pożarnej
[1].
W kompaniach gaśniczych centralnego odwodu operacyjnego krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego funkcjonują różne typy plutonów o określonym składzie, które mogą zostać wykorzystane do gaszenia pożarów lasu (patrz rysunek).
Typy plutonów w kompaniach gaśniczych centralnego odwodu operacyjnego krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego
Źródło: Zasady organizacji centralnego odwodu operacyjnego krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, KG PSP Warszawa, luty 2013 [6].
Przy konfiguracji kompanii gaśniczych należy zadbać o to, aby samochód dowódcy kompanii i przynajmniej jeden samochód wchodzący w skład każdego plutonu ratowniczo-gaśniczego był wyposażony w moduł nawigacji satelitarnej.
Dyżurny stanowiska kierowania komendanta powiatowego (miejskiego) PSP, który odbiera zgłoszenie o powstaniu pożaru lasu, wysyła do takiego zdarzenia w pierwszym rzucie minimalną liczbę pojazdów gaśniczych uzależnioną od powierzchni pożaru. Aby działania gaśnicze zostały szybko, sprawnie, skutecznie i bezpiecznie przeprowadzone, w ramach tego rzutu musi zostać szybko zadysponowane minimum sił gaśniczych nie tylko z jednostek organizacyjnych PSP czy z pozostałych podmiotów KSRG, lecz także z innych jednostek ochrony przeciwpożarowej. Powstałe w 2010 r. ramowe wytyczne komendanta głównego PSP do opracowania „Zasad dysponowania sił jednostek ochrony przeciwpożarowej oraz zasad doraźnego zabezpieczenia operacyjnego terenu powiatu po zadysponowaniu zasobów ratowniczych” [3] po ostatnich zmianach ich treści (z lipca 2013 r.) stanowią nadal, że do pożaru lasu należy zadysponować minimalne siły z jednostek ochrony przeciwpożarowej, których wielkość zależy od powierzchni objętej przez pożar i wyliczonego stopnia zagrożenia pożarowego lasów w chwili przyjmowania zgłoszenia o pożarze (nie dotyczy to lasów, dla których opracowano „Sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru lasu”). Jeżeli w zgłoszeniu nie określono powierzchni pożaru, należy przyjąć, że jest to do 1 ha.
Tabela 4. Dysponowanie minimalnych sił z jednostek ochrony przeciwpożarowej do pożarów lasów, dla których nie opracowano „Sposobów postępowania na wypadek powstania pożaru lasu”
|
Lp. |
Powierzchnia pożaru lasu w [ha] |
Gaśnicze pojazdy samochodowe i ich obsada osobowa | |||
|
Standardowo |
Dodatkowo (w przypadku występowania 2. lub 3. stopnia zagrożenia pożarowego lasów w strefie prognostycznej, w której powstał pożar lasu) |
||||
| liczba i rodzaj gaśniczych pojazdów samochodowych pod względem MMR |
obsada osobowa gaśniczego pojazdu samochodowego | liczba i rodzaj gaśniczych pojazdów samochodowych pod względem MMR |
obsada osobowa gaśniczego pojazdu samochodowego | ||
| 1. | ≤ 1 | średni i ciężki | 10 | ciężki | 2 |
| 2. | > 1 | dwa średnie i ciężki |
12 | średni* i ciężki | 6 |
* Pojazd samochodowy co najmniej kategorii 2 (uterenowiony).
MMR (maksymalna masa rzeczywista pożarniczego pojazdu samochodowego) - masa pojazdu łącznie z kierowcą (75 kg) oraz wszystkimi materiałami i sprzętem niezbędnym do o