Podejmowanie decyzji w obliczu katastrof naturalnych: przegląd

(Emergency decision making for natural disasters: An overview), Lei Zhou, Xianhua Wu, Zeshui Xu, Hamido Fujita, International Journal of Disaster Risk Reduction (2017), s. 1-10.

Autorzy omawiają koncepcje podejmowania decyzji dotyczących bezpieczeństwa w obliczu katastrof naturalnych. Zgodnie z założeniami teoretycznymi proces ten służy wyborowi optymalnych sposobów postępowania. W wąskim rozumieniu sprowadza się natomiast do zbierania informacji w określonym (często ograniczonym) czasie, zwięzłego formułowania celów reagowania na zagrożenia, opracowywania konkretnych sposobów postępowania operacyjnego (w tym interwencyjnego), implementacji koncepcji będących pochodną podjętych decyzji, koordynacji i kontroli reagowania na zagrożenia, a także weryfikacji tego, czy raz podjęte decyzje w dalszym ciągu odpowiadają uwarunkowaniom sytuacji zagrożenia. W obydwóch przypadkach zwraca się uwagę na to, aby w toku oceny alternatyw brać pod uwagę przede wszystkim minimalizowanie ryzyka utraty ludzkiego życia. Dopiero w dalszej kolejności można mówić o takich kryteriach decyzyjnych, jak redukowanie strat materialnych i środowiskowych, czas reakcji, czy też koszt i wpływ na funkcjonowanie sfery publicznej.

W artykule zaprezentowano autorski pomysł na całościowe rozumienie procesu podejmowania decyzji poprzez wyróżnienie poszczególnych faz zarządzania bezpieczeństwem. W fazie zapobiegania postępowanie z ryzykiem przyjmuje formę bieżącego monitoringu bezpieczeństwa, przygotowywania planów reagowania na zagrożenia, identyfikowaniu ukrytych zagrożeń, ćwiczenia. Działania przygotowujące na wystąpienie katastrofy naturalnej towarzyszą stopniowemu kumulowaniu się czynników, które zapowiadają powódź, wielkoobszarowy pożar lasu, huragan itp. Składają się na nie: identyfikacja zagrożenia, rozpoczęcie wczesnego ostrzegania i alarmowania, przewidywanie dodatkowych zagrożeń (tzw. wtórnych), wsparcie operacyjne oraz zwiększanie gotowości bojowej. W sytuacji określanej mianem patowej dochodzi do materializacji zagrożenia, jego rozprzestrzeniania się i rozwoju. Procesy decyzyjne dotyczą wtedy analiz środowiskowych, określania priorytetów działań operacyjnych, bezpośredniego przygotowywania tychże działań, projektowania konkretnych sposobów postępowania, ich wdrażania oraz ewaluacji. Ostatni etap ma na celu jak najszybszą odbudowę utraconych zasobów.

bryg. dr inż. Waldemar Jaskółowski, kpt. dr inż. Paweł Gromek i kpt. dr inż. Szymon Ptak są pracownikami Szkoły Głównej Służby Pożarniczej

grudzień 2017