Pierwsza w Polsce

W Szkole Podoficerskiej w Bydgoszczy pod koniec 2014 r. oddano do użytku nowe stanowisko poligonowe ­ wolnostojącą klatkę schodową. To pierwszy tego typu profesjonalny obiekt w Polsce do prowadzenia zajęć praktycznych.

Inwestycję rozpoczęto z inicjatywy komendanta szkoły w październiku 2014 r. m.in. w celu ugruntowania dobrego poziomu szkoleń na kursach podstawowych w zawodzie strażak i szkoleń uzupełniających strażaka ochrony przeciwpożarowej oraz ich profesjonalizacji. Do tej pory ćwiczenia praktyczne na obiektach wysokich realizowane były w opuszczonym budynku fabryki materiałów chemicznych i wybuchowych na terenie firmy Zachem w Bydgoszczy. Obiekt, który powstał, jest niezwykle wszechstronny. Stanowi wierne odwzorowanie konstrukcji klatki schodowej w budynkach wysokich oraz posiada elementy, które dodatkowo wzbogacają jej atrakcyjność w procesie kształcenia i doskonalenia zawodowego. Jest jednym z niewielu tego typu obiektów w Europie.

Układ

Stanowisko usytuowane jest na terenie poligonu Szkoły Podoficerskiej w Bydgoszczy i połączone ze wspinalnią pożarniczą. To rozwiązanie zwiększyło jej funkcjonalność. Umożliwiło bowiem prowadzenie linii wężowej po antresolach oraz podawanie i operowanie prądami gaśniczymi na podestach wspinalni. Konstrukcja pięciokondygnacyjnej wolnostojącej klatki schodowej wykonana jest ze stali, a podesty i spoczniki schodów z blachy ażurowanej ryflowanej. Rozwiązania tego typu zapewniają bezpieczeństwo w trakcie poruszania się, łatwe utrzymane czystości oraz niezatrzymywanie wody na poszczególnych piętrach. Z czwartej kondygnacji można wyjść na balkon. Dach obiektu jest użytkowy i zabezpieczony barierkami. Poszczególne ciągi komunikacyjne mają niezależne oświetlenie. Dodatkowo zainstalowano trzy halogeny: na ścianie frontalnej dla oświetlenia balkonu, na ścianie bocznej do doświetlenia otworów okiennych oraz w części wewnętrznej konstrukcji – pod antresolami. Przestrzenność całej konstrukcji i dobre oświetlenie umożliwiają prowadzenie zajęć o każdej porze dnia i nocy oraz nadzór nad ćwiczącymi.

Możliwości

Stanowisko to pozwala na realizację założeń o różnym stopniu trudności. Ponieważ szkoła zajmuje się głównie kształceniem nowych adeptów pożarnictwa, wiele z nich stanowi podstawę w wyszkoleniu strażaka. Po ich opanowaniu niektóre ćwiczenia łączy się z innymi w konkretne epizody działań ratowniczych i gaśniczych. Kursanci szkolenia podstawowego w zawodzie strażak mają możliwość nauki technik rozwijania linii wężowej: po biegach klatki schodowej, między biegami oraz z wykorzystaniem noszaków. To bardzo ważne umiejętności praktyczne, których opanowanie jest jednym z warunków dopuszczenia słuchaczy do pełnienia służby w JRG SP PSP.

Dzięki otworom okiennym zlokalizowanym na 2 i 3 piętrze słuchacze uczą się rozwijania linii wężowej po elewacji budynku oraz sposobów transportu sprzętu i jego zabezpieczenia na wysokości (balkon na czwartej kondygnacji, dach). Konstrukcja wykorzystywana jest też do nauki prowadzenia linii wężowej i budowy stanowiska gaśniczego na drabinach przystawnych z wykorzystaniem ścian i otworów okiennych. Dodatkowo obiekt ma dwie stacjonarne drabiny: otwartą i obudowaną, na których słuchacze uczą się bezpiecznie poruszać.

Stanowisko umożliwia też doskonalenie pracy w sprzęcie ochronnym układu oddechowego. Kursanci poruszając się między kondygnacjami, w naturalny sposób odczuwają zmęczenie, potrzebę zwiększonego zużycia powietrza i oswajają się z odczuwaniem wysokości. Kolejnym etapem ich kształcenia jest nauka rozwijania linii wężowej w kompletnym wyposażeniu osobistym i ochronnym strażaka.

Klatka schodowa wyposażona została również w pełni oświetlony szyb windowy, w którym winda zablokowana została między pierwszym a drugim piętrem. To rozwiązanie pozwala zapoznać kursantów ze sposobami docierania do osób uwięzionych w windzie, procedurach ich uwalniania i prowadzenia w nich działań gaśniczych.

Na parterze, między drugim i trzecim oraz czwartym piętrem znajdują się szafki hydrantowe z wyposażeniem i wyprowadzone przyłącza do węży tłocznych. To – razem z suchym pionem na całej wysokości obiektu – jeden ze sposobów zabezpieczenia przeciwpożarowego w wodę. Słuchacze mają więc możliwość zobaczyć w rzeczywistości tego typu rozwiązania i sprawdzić w praktyce ich funkcjonowanie.

Ćwiczenia praktyczne realizowane są na podstawie wytycznych zawartych w programach szkoleń. Przygotowanie strażaka do pełnienia służby w podziale bojowym na odpowiednim poziomie wymaga nie tylko nauki umiejętności z obszaru taktyki działań gaśniczych, lecz także czynności ratowniczych. Prowadzący zajęcia mają odpowiednie narzędzie, dzięki któremu mogą przeprowadzić instruktaż danej czynności lub epizodu w warunkach maksymalnie rzeczywistych. Klatka schodowa może np. posłużyć do nauki ewakuacji ratowników oraz osób poszkodowanych o różnej zdolności poruszania się z poszczególnych kondygnacji. W rozbudowanych ćwiczeniach, opartych o współdziałanie zastępów, wykorzystuje się m.in. samochód z drabino-podnośnikiem, w który wyposażona jest szkoła. Umożliwia to nie tylko prezentowanie walorów techniczno-użytkowych tego czy innych pojazdów, lecz przede wszystkim sprawdzenie ich przez słuchaczy w symulowanych akcjach ratowniczo-gaśniczych. W tym celu wykonany został utwardzony (wybetonowany) plac manewrowy z odprowadzeniem wody. Dodatkowym walorem ćwiczebnym, wykorzystywanym przy realizacji rozbudowanych ćwiczeń, jest wykorzystanie sprzętu łączności. Słuchacze mają możliwość trenowania prowadzenia korespondencji drogą radiową w warunkach zbliżonych do rzeczywistych. Otwory okienne i balkon umożliwiają zaś prowadzenie ewakuacji (za pomocą manekinów) z wykorzystaniem wszystkich typów skokochronów.

Wszechstronność

Ćwiczenia realizowane dla słuchaczy w klatce schodowej nie są tylko odtwórcze. A można się o tym przekonać w trakcie nauki dowodzenia na tym stanowisku. Wówczas sprawdzane są nie tylko nabyte umiejętności, lecz także umiejętność szybkiego podejmowania decyzji, analiza sytuacji czy wypracowywania konstruktywnych wniosków. Słuchacze mają możliwość kierowania akcjami na obiektach wysokich z wykorzystaniem kompletnego sprzętu osobistego i specjalistycznego.

To stanowisko poligonowe wykorzystywane jest też przez kadrę SP PSP w procesie doskonalenia zawodowego. Instruktorzy uczestnicząc w zajęciach, mają możliwość wypracowania jednolitych wzorów ćwiczeń i poszerzenia swoich umiejętności praktycznych. Funkcjonariusze JRG SP PSP mogą przy okazji zgrać swoją załogę, przećwiczyć różne warianty taktyczne i doskonalić współpracę między kadrą zawodową a słuchaczami kursów.

St. kpt. Piotr Bryzek jest naczelnikiem Wydziału Nauczania w Szkole Podoficerskiej PSP w Bydgoszczy
fot. Damian Cieślak