Partycypacja w zarządzaniu ryzykiem powodziowym i potencjał obserwatoriów obywatelskich – analiza rządowa

Partycypacja w zarządzaniu ryzykiem powodziowym i potencjał obserwatoriów obywatelskich - analiza rządowa (Participation in flood risk management and the potential of citizen observatories: A governance analysis), U. Wehn, M. Rusca, J. Evers, V. Lanfranchi, „Environmental Science and Policy” 48 (2015), s. 225-236.

Międzynarodowa grupa naukowców dokonała analizy uwarunkowań uczestnictwa obywatelskiego w zarządzaniu ryzykiem powodziowym. Problem ten odnosi się bezpośrednio do regulacji zawartych w Europejskiej Dyrektywie Powodziowej 2007/60/EC. Badacze z Holandii i Wielkiej Brytanii dokonali analizy trzech studiów przypadku: Doncaster (Wielka Brytania), Delfland (Holandia) i Vicenza (Włochy). W każdej z tych miejscowości zarządzanie ryzykiem powodziowym wpisano w proces zarządzania kryzysowego. Dlatego też problematyka partycypacji społecznej została przeanalizowana z punktu widzenia kilku zasadniczych faz zarządzania kryzysowego, pogrupowanych w następujący sposób: 1) fazy przygotowania i reagowania, 2) fazy odbudowy i zapobiegania. Analizę potencjału obserwatoriów obywatelskich przeprowadzono równocześnie z analizą podmiotów rządowych. Badaczom posłużył do tego trójwymiarowy wykres, którego ramiona były konstytuowane przez następujące elementy i ich składowe: 1) sposób komunikacji i podejmowania decyzji (ekspertyza techniczna, dyskusja i negocjacje, podsumowania i umowy, rozwój preferencji, ekspresja preferencji, uczestnictwo w charakterze słuchacza, udostępnianie zbiorów danych, uzupełnianie zbiorów danych), 2) autorytet i władza (edukacja indywidualna, wpływ na komunikację, poradnictwo/konsulting, współrządzenie, bezpośredni autorytet), 3) uczestnicy (organizacje ogólnokrajowe, organizacje regionalne, autorytety lokalne, służby ratownicze, sektor prywatny, eksperci, przeszkoleni wolontariusze, wolontariusze, niezależni naukowcy, obywatele).

W artykule zostały przedstawione trójwymiarowe wykresy obrazujące udział poszczególnych uczestników w konkretnych sposobach komunikacji i podejmowania decyzji, w odniesieniu do elementów grupy autorytet i władza. Pokazują one istotne rozgraniczenie kompetencji (w tym partycypacji w zarządzaniu ryzykiem powodziowym) pomiędzy organizacjami rządowymi i obywatelami. Obszar pośredni w przestrzeni kompetencyjnej wypełniają wolontariusze, zwłaszcza ich odpowiednio przeszkolone grupy.

Wykresy trafnie ukazują też miejsce poszczególnych podmiotów bezpieczeństwa. Odsłaniają równocześnie luki, których wypełnienie usprawni opisywane procesy. Autorzy wzbogacili swoje przemyślenia o rezultaty badań motywatorów i barier partycypacji społecznej. Porównanie wszystkich wyników analiz z zawartymi w artykule opisami uwarunkowań bezpieczeństwa miejscowości będących przedmiotem studiów przypadku to krok konieczny do umacniania bezpieczeństwa powodziowego i bezpieczeństwa w ogóle.

Bryg. dr inż. Waldemar Jaskółowski, mł. kpt. dr inż. Paweł Gromek i mł. kpt. Szymon Ptak są pracownikami Szkoły Głównej Służby Pożarniczej