Pamiętajmy o początkach

Wydarzenia 24 sierpnia 1991 r. to jeden z milowych kroków w rozwoju Państwowej Straży Pożarnej, pierwszy etap jej tworzenia. 30 lat temu w wyniku ogromnej pracy i wysiłku środowiska pożarniczego udało się przygotować projekt utworzenia jednolitej formacji straży pożarnej, a następnie przekonać do niego parlamentarzystów, którzy niemal jednogłośnie przyjęli ustawę o Państwowej Straży Pożarnej oraz ustawę o ochronie przeciwpożarowej.

Z tej okazji na placu wewnętrznym w pobliżu siedziby Komendy Głównej PSP zgromadzili się funkcjonariusze PSP oraz zaproszenie goście, by wrócić pamięcią do tamtego przełomowego momentu. Tym samym zainaugurowane zostały obchody jubileuszu 30-lecia powstania Państwowej Straży Pożarnej - ich finał nastąpi w lipcu 2022 r., w 30. rocznicę powołania naszej formacji.

Uroczystość otworzył meldunek złożony sekretarzowi stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Pawłowi Szefernakerowi oraz podniesienie flagi na maszt przy akompaniamencie dźwięków hymnu państwowego.

Komendant główny PSP nadbryg. Andrzej Bartkowiak powitał zgromadzonych gości. Wśród nich znaleźli się m.in. sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Paweł Szefernaker; komendant główny Policji gen. insp. dr Jarosław Szymczyk; komendant główny Służby Ochrony Państwa mjr SOP Paweł Olszewski, prezes ZG ZOSP dh Waldemar Pawlak, a także komendanci główni i zastępcy komendantów głównych, którzy pełnili te funkcje i tworzyli tym samym oblicze PSP w ciągu ostatnich 30 lat.

Wszyscy zgromadzeni mieli okazję wysłuchać historii zmagań środowiska pożarniczego, które w efekcie zaowocowały uchwaleniem kluczowych ustaw, oraz zapoznać się z krótkim przeglądem osiągnięć 30 lat PSP. Doskonałą ilustracją rozwoju naszej formacji był film zaprezentowany na ekranie podczas uroczystości, pokazujący migawki z największych akcji ratowniczo-gaśniczych. Można było również obejrzeć wystawę sprzętu pożarniczego z ostatniego trzydziestolecia.

Podczas uroczystości sekretarz stanu MSWiA oraz komendant główny PSP wręczyli odznaczenia państwowe i resortowe, a także podsumowali w swoich przemówieniach przemiany 30 lat PSP.

Narodziny i realizacja idei PSP

Powróćmy na chwilę do atmosfery roku 1991 r. Przemiany społeczno-polityczne przełomu lat 80. i 90. w kraju wyzwoliły energię zmiany również w środowisku pożarniczym. Zawodowa służba strażaków odbywała się wówczas w warunkach wielości ośrodków dyspozycyjnych i dualizmu jednostek terenowych oraz resortowych, co odbijało się na skuteczności kierowania i wykonywania zadań. Jednocześnie skutkiem ubocznym rozwoju cywilizacyjnego było pojawienie się nowych zagrożeń i spotęgowanie już istniejących, a do walki z nimi kierowani byli strażacy. Ratownictwo komunikacyjne, techniczne, chemiczne, budowlane, ekologiczne, medyczne - lista się wydłużała. Jak na te wyzwania miała odpowiedzieć niejednolita, zarządzana przez różne podmioty zawodowa straż pożarna, która choć podlegała Ministerstwu Spraw Wewnętrznych, była pozbawiona funkcjonalnych uregulowań prawnych i pragmatyki służbowej? Zmiany były nieodzowne.

Grupa oficerów pożarnictwa z Wrocławia w porozumieniu z dolnośląską „Solidarnością” wraz z pracownikami naukowymi Uniwersytetu Wrocławskiego rozpoczęła prace nad tworzeniem koncepcji struktury przyszłej formacji. W kolejnej fazie dołączyli do nich przedstawiciele Szkoły Głównej Służby Pożarniczej - był to już etap, w którym udało się przekonać środowisko pożarnicze do ujęcia zawodowej służby strażaków w ramy nowej formacji podległej MSW, jednolitej organizacyjnie i podejmującej różnego rodzaju działania ratownicze. Koniec końców projekt ten został uznany za propozycję całego środowiska pożarniczego. Jednocześnie drugi zespół przygotowywał koncepcję nowelizacji ustawy o ochronie przeciwpożarowej.

Następnie rozpoczęła się batalia w parlamencie. Spotkania w zespołach poselskich, dyskusje, konsultacje przyniosły efekt: Sejm przyjął obie ustawy 24 sierpnia 1991 r.

W dalszych krokach następowało już wcielanie w życie uchwalonych aktów prawnych. Ustawa o Państwowej Straży Pożarnej weszła w życie 1 stycznia 1992 r. 25 lutego powołano pierwszego komendanta głównego PSP st. bryg. Feliksa Delę - pod jego kierownictwem straże pożarne miały zyskać nowy kształt jednolitej zhierarchizowanej formacji. Jego zadaniem było również stworzenie systemu ochrony przeciwpożarowej. 1 lipca 1992 r. rozpoczęto wdrażanie przyjętych regulacji i realizację wyznaczonych PSP zadań. Tę datę uważa się za formalny początek naszej formacji.

fot. Artur Kowalczyk / red. PP