Nowy nabór

Wszystkich kandydatów do służby w Państwowej Straży Pożarnej dotyczą takie same zasady przyjęcia. Zapewniają to obiektywne kryteria doboru, zagwarantowane w znowelizowanym art. 28 ustawy o PSP, który wszedł w życie 5 grudnia 2015 r.

Zmianę tę wprowadziła ustawa z 27 maja 2015 r. o zmianie ustawy o Państwowej Straży Pożarnej (DzU 2015 r. poz. 1098). Zanim weszła w życie, dostęp do służby w PSP regulowała w rozdziale 5 ustawa z 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej.

Ustawodawca określił w niej podstawowe i niezbędne wymagania dla kandydatów, a także organy właściwe do dokonywania oceny zdolności psychicznej i fizycznej do służby.

Możliwe było również pełnienie służby kandydackiej w PSP.

Ponieważ omawiany akt prawny zawierał jedynie ogólną regulację, komendant główny PSP wydał szczegółowe wytyczne dotyczące postępowania kwalifikacyjnego w stosunku do kandydatów ubiegających się o przyjęcie do służby przygotowawczej w Państwowej Straży Pożarnej. Ten dokument z 28 grudnia 2012 r. regulował zasady organizowania i przeprowadzania postępowania kwalifikacyjnego w taki sposób, aby zapewnić otwarty i konkurencyjny charakter całego procesu.

Zgodnie z art.  2  ustawy z 27 maja 2015 r. o zmianie ustawy o Państwowej Straży Pożarnej do postępowań kwalifikacyjnych rozpoczętych przed dniem wejścia znowelizowanego art. 28 ustawy, czyli przed dniem 5 grudnia 2015 r., stosuje się przepisy ustawy o Państwowej Straży Pożarnej w poprzednim brzmieniu oraz wyżej wspomniane wytyczne.

Nabór do służby po zmianie przepisów

Obecnie kwestie naboru do służby reguluje kompleksowo przepis art. 28 ustawy o Państwowej Straży Pożarnej oraz obowiązujące od 9 stycznia 2016 r. przepisy rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji z 21 grudnia 2015 r. w sprawie postępowania kwalifikacyjnego w stosunku do kandydatów ubiegających się o przyjęcie do służby w Państwowej Straży Pożarnej (DzU z 2016 r. poz. 30).

Te dwie regulacje zastąpiły wytyczne komendanta głównego Państwowej Straży Pożarnej, choć wiele zapisów tego dokumentu zostało przeniesionych  do ustawy  i rozporządzenia.

O przyjęcie do służby kandydackiej może ubiegać się - na podstawie dobrowolnego zgłoszenia - osoba spełniająca wymagania, o których mowa w art. 28 ust. 1, po złożeniu zobowiązania do pełnienia służby po ukończeniu nauki. Warunki naboru do szkół Państwowej Straży Pożarnej określa rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z 11 sierpnia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad, warunków i trybu przyjmowania do służby kandydackiej w Państwowej Straży Pożarnej (DzU z 1997 r., nr 101, poz. 638).

Nie uległy zmianie ogólne warunki dla kandydatów do służby w PSP. Nadal mogą to być jedynie obywatele polscy, niekarani za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe, korzystający z pełni praw publicznych, z co najmniej średnim wykształceniem i mający zdolność fizyczną i psychiczną do pełnienia służby (art. 28 ust. 1 ustawy).

Etapy postępowania kwalifikacyjnego

W związku z tym, że nabór do służby w Państwowej Straży Pożarnej jest otwarty i konkurencyjny, informację o planowanym postępowaniu kwalifikacyjnym zamieszcza się w formie ogłoszenia w biuletynie informacji publicznej danej jednostki organizacyjnej Państwowej Straży Pożarnej, na jej stronie internetowej lub w siedzibie tej jednostki w ogólnie dostępnym miejscu, a także we właściwym miejscowo powiatowym urzędzie pracy.

Ogłoszenie powinno zawierać w szczególności informacje o: liczbie stanowisk, na które prowadzony jest nabór do służby w Państwowej Straży Pożarnej, nazwie stanowiska lub nazwach stanowisk, miejscu pełnienia służby, rodzaju rozkładu czasu służby, wymaganiach stawianych kandydatom, dokumentach wymaganych w procesie rekrutacji, miejscu i terminie ich składania oraz etapach postępowania kwalifikacyjnego.

Termin składania wymaganych dokumentów nie może być krótszy niż 10 dni kalendarzowych od dnia publikacji ogłoszenia.

Przyjęcie kandydata do służby w Państwowej Straży Pożarnej poprzedza postępowanie kwalifikacyjne, które zarządza i prowadzi kierownik jednostki organizacyjnej PSP. Składa się ono z kilku etapów. Pierwszy to ocena złożonych dokumentów związanych z postępowaniem kwalifikacyjnym. Są nimi: podanie o przyjęcie do służby w Państwowej Straży Pożarnej, życiorys, kserokopie świadectw pracy lub służby z poprzednich miejsc pracy lub służby (o ile wcześniej kandydat pozostawał w stosunku pracy lub służby), kopie dokumentów potwierdzających wykształcenie, wyszkolenie lub posiadane umiejętności, kopia dokumentu potwierdzającego obywatelstwo polskie, podpisane oświadczenie o wyrażeniu zgody na przetwarzanie danych osobowych niezbędnych do realizacji procesu postępowania kwalifikacyjnego (zgodnie z przepisami o ochronie danych osobowych), podpisane oświadczenia o korzystaniu z pełni praw publicznych i o niekaralności za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe, a także zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania ćwiczeń fizycznych, wystawione nie wcześniej niż 30 dni przed dniem przystąpienia do testu sprawności fizycznej. Test ten jest kolejnym etapem postępowania kwalifikacyjnego, a dostarczenie zaświadczenie o braku przeciwwskazań zdrowotnych jest warunkiem dopuszczenia do niego. Później kandydat przechodzi rozmowę kwalifikacyjną, a na końcu zostaje ustalona jego zdolność fizyczna i psychiczna do pełnienia służby w PSP.

Jeśli nabór dotyczy stanowiska wymagającego szczególnych predyspozycji i umiejętności, kierownik jednostki organizacyjnej Państwowej Straży Pożarnej może zarządzić przeprowadzenie dodatkowych etapów postępowania kwalifikacyjnego:

1. testu wiedzy,
2. testu kompetencyjnego,
3. sprawdzenia lęku wysokości (akrofobii),
4. sprawdzianu z pływania.

Dodatkowe etapy kierownik jednostki organizacyjnej PSP może zarządzić po ocenie złożonych dokumentów związanych z postępowaniem kwalifikacyjnym, a przed ustaleniem zdolności fizycznej i psychicznej do pełnienia służby w Państwowej Straży Pożarnej.

Postępowanie kwalifikacyjne wobec kandydata kończy się z chwilą uzyskania przez niego negatywnego wyniku na którymkolwiek etapie postępowania lub nieprzystąpienia do któregokolwiek z etapów.

Na badania lekarskie oceniające zdolność fizyczną i psychiczną  do pełnienia służby w Państwowej Straży Pożarnej kieruje się kandydata, który uzyskał najwyższą liczbę punktów, z uwzględnieniem liczby stanowisk, na które jest prowadzony nabór do służby w Państwowej Straży Pożarnej.

Po zakończeniu powyższego etapu komisja przedkłada kierownikowi jednostki organizacyjnej PSP listę kandydatów do przyjęcia do służby.

Postępowanie kwalifikacyjne kończy się zatwierdzeniem przez kierownika jednostki organizacyjnej PSP tej listy, zaś informację o wyniku zakończonego postępowania kwalifikacyjnego zamieszcza on niezwłocznie na stronie internetowej i w biuletynie informacji publicznej jednostki oraz na tablicy ogłoszeniowej w jej siedzibie.

Dokumenty

Sposób dokonywania oceny kandydatów ubiegających się o przyjęcie do służby w Państwowej Straży Pożarnej oraz preferencje ze względu na ich wykształcenie, wyszkolenie lub umiejętności zostały wskazane w rozporządzeniu ministra spraw wewnętrznych i administracji z 21 grudnia 2015 r. w sprawie postępowania kwalifikacyjnego w stosunku do kandydatów ubiegających się o przyjęcie do służby w Państwowej Straży Pożarnej.

Po złożeniu dokumentów komisja nadaje kandydatowi numer identyfikacyjny oraz zakłada arkusz indywidualnej oceny, w którym dokumentuje wyniki osiągane przez niego w poszczególnych etapach postępowania kwalifikacyjnego.

Następnie komisja ocenia dokumenty, o których mowa w § 5 pkt 1-8, która polega na sprawdzeniu ich kompletności oraz spełnienia wszystkich wymogów określonych w ogłoszeniu o planowanym postępowaniu kwalifikacyjnym.

Złożenie przez kandydata dokumentów niekompletnych lub niespełnienie przez niego wymogów określonych w ogłoszeniu o planowanym postępowaniu kwalifikacyjnym jest równoznaczne z uzyskaniem negatywnego wyniku z postępowania kwalifikacyjnego.

Wykształcenie kandydata, jego wyszkolenie lub umiejętności są oceniane w systemie punktowym określonym w załączniku nr 1 do rozporządzenia - maksymalna liczba punktów do uzyskania wynosi 60.

Sprawność fizyczna

Zakres testu sprawności fizycznej został szczegółowo określony w rozporządzeniu ministra spraw wewnętrznych i administracji z 21 grudnia 2015 r. w sprawie postępowania kwalifikacyjnego w stosunku do kandydatów ubiegających się o przyjęcie do służby w Państwowej Straży Pożarnej (DzU 2016 r., poz. 30).

Przed rozpoczęciem testu sprawności fizycznej kandydat okazuje, oprócz dokumentu potwierdzającego tożsamość, zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych.

W trakcie przeprowadzania testu obecna jest osoba mająca kwalifikacje co najmniej do udzielania kwalifikowanej pierwszej pomocy.

Sam test sprawności fizycznej składa się z próby wydolnościowej oraz prób sprawnościowych, przeprowadzanych w sposób określony w  rozporządzeniu ministra spraw wewnętrznych i administracji z 27 października 2005 r. w sprawie zakresu, trybu i częstotliwości przeprowadzania okresowych profilaktycznych badań lekarskich oraz okresowej oceny sprawności fizycznej strażaka Państwowej Straży Pożarnej (DzU z 2005 r., nr 261, poz. 2191, ze  zm.).

Wyniki z próby wydolnościowej oraz prób sprawnościowych, które uznaje się za pozytywne, są określone w załączniku nr 2 do przywołanego rozporządzenia o postępowaniu kwalifikacyjnym.

W etapach dodatkowych sprawdzian lęku wysokości uznaje się za zaliczony, jeżeli asekurowany kandydat samodzielnie wszedł na drabinę ustawioną pod kątem 75° na wysokość 20 m i zszedł z niej (taki sam rezultat sprawdzianu był określony w nieobowiązujących już wytycznych komendanta głównego PSP z 28 grudnia 2012 r.), zaś sprawdzian z pływania - jeżeli kandydat przepłynął 50 m dowolnym stylem w czasie nie dłuższym niż 60 s (w nieobowiązujących już wytycznych czas ten wynosił 90 s).

Rozmowa kwalifikacyjna

Podczas rozmowy kwalifikacyjnej ocenie podlega:

1. umiejętność przekazywania, odbierania i rozumienia informacji w mowie i piśmie oraz jasnego i wyrazistego formułowania wypowiedzi w sposób gwarantujący ich zrozumienie,
2. motywacja do podjęcia służby w Państwowej Straży Pożarnej,
3. zdolność analitycznego myślenia,
4. umiejętność planowania i organizowania pracy.

Każdy z członków komisji (zasady jej powoływania znajdują się w § 4. rozporządzenia MSWiA z 21 grudnia 2015 r. w sprawie postępowania kwalifikacyjnego w stosunku do kandydatów ubiegających się o przyjęcie do służby w Państwowej Straży Pożarnej) po przeprowadzeniu rozmowy kwalifikacyjnej odrębnie ocenia kandydata i może przyznać maksymalnie 12,5 pkt za każdy z wymienionych elementów.

Pozytywny wynik rozmowy kwalifikacyjnej osiąga kandydat, który uzyska co najmniej 26 pkt ustalonych na podstawie średniej arytmetycznej punktów przyznanych przez członków komisji z dokładnością do jednego miejsca po przecinku.

Elementy dodatkowe

Test wiedzy obejmuje problematykę związaną z funkcjonowaniem ochrony przeciwpożarowej i Państwowej Straży Pożarnej oraz zadaniami na stanowisku, którego dotyczy postępowanie kwalifikacyjne. Składa się z 20 pytań i trwa 25 min.

Pozytywny wynik osiąga kandydat, który uzyska co najmniej 11 pkt - za każdą prawidłową odpowiedź przyznawany jest jeden punkt.

Test kompetencyjny przeprowadza się w postaci papierowej albo elektronicznej - z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego, trwa on do 35 min.

W trakcie przeprowadzania testu kompetencyjnego bada się do pięciu kompetencji wynikających z kryteriów wskazanych w rozporządzeniu ministra spraw wewnętrznych i administracji z 19 kwietnia 2006 r. w sprawie opiniowania służbowego strażaka Państwowej Straży Pożarnej (DzU z 2006 r.,  nr 80, poz. 562, ze zm.).

Pozytywny wynik na teście kompetencji osiąga kandydat, który uzyska co najmniej połowę możliwych do otrzymania punktów.

Robert Żurawski
jest pracownikiem Biura Prawnego Komendy Głównej PSP

maj 2016