Nowe oblicze karty kpp

Wytyczne Europejskiej Rady Resuscytacji cyklicznie się zmieniają, aktualizowane są zasady ratownictwa medycznego w Krajowym Systemie Ratowniczo-Gaśniczym i kompendia wiedzy. Nie zmieniło się tylko jedno - wzór karty kwalifikowanej pierwszej pomocy (kpp), którą najwyższy czas dostosować do obecnych realiów medycznych działań ratowniczych.

Ratownictwo medyczne w KSRG obecne jest od 25 lat. Z dumą można powiedzieć, że przez ten czas przygotowanie podmiotów w zakresie sprzętu oraz kompetencji ratowników weszło na wysoki poziom. Wpłynęło na to oczywiście wiele czynników, do których należy na pewno ogólny rozwój medycyny ratunkowej. Jak ważna jest karta kpp?

Kluczowy dokument

Zgodnie z § 38 rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia
17 września 2021 r. w sprawie szczegółowej organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego „medyczne działania ratownicze, wykonywane podczas zdarzeń pojedynczych lub mnogich, są dokumentowane przez wypełnienie karty udzielonej kwalifikowanej pierwszej pomocy lub karty indywidualnej ratownika medycznego”. W artykule uwaga zostanie poświęcona wyłącznie karcie kpp, ponieważ wypełnić ją może każdy ratownik KSRG, który udzielał kwalifikowanej pierwszej pomocy.

Karta kpp „jest przekazywana wraz z osobą poszkodowaną zespołowi ratownictwa medycznego lub lotniczemu zespołowi ratownictwa medycznego albo osobie wykonującej zawód medyczny w podmiocie leczniczym”. Dokument ten stanowi więc pierwsze i często kluczowe źródło wiedzy na temat stanu poszkodowanego, który do momentu przybycia podmiotów PRM może ulec zmianie (np. utrata przytomności nie pozwoli później na przeprowadzenie wywiadu ratowniczego). Wypełniona prawidłowo karta to zasób wielu cennych informacji, których zapamiętanie i przekazanie ustne w warunkach zdarzenia jest niemożliwe. Ponadto udokumentowane medyczne działania ratownicze pozwolą specjalistom na dobór właściwego postępowania medycznego.

Wzór obecnie obowiązującej karty stanowi załącznik nr 4 do ww. rozporządzenia, który stosowany jest powszechnie przez wszystkie podmioty i znany każdemu ratownikowi KSRG.

Dlaczego potrzebna jest aktualizacja karty?

Sytuacja kadrowa, duże obciążenie systemu opieki zdrowotnej spowodowane pandemią COVID-19 sprawiły, że Państwowe Ratownictwo Medyczne otrzymuje od podmiotów KSRG coraz większe wsparcie. Odzwierciedleniem tego stanu rzeczy jest liczba wyjazdów do izolowanych zdarzeń ratownictwa medycznego oraz medycznych działań ratowniczych prowadzonych podczas każdego rodzaju interwencji.

W ubiegłym roku zaktualizowano „Zasady organizacji ratownictwa medycznego w KSRG” oraz opracowano bogaty w cenne informacje skrypt kpp. Zmiany są dobrym symptomem, iż KSRG śledzi potrzeby ratownictwa oraz podnosi standard prowadzonych działań.  Wprowadzone zmiany sprzętowe oraz korekty w procedurach powinny znaleźć odzwierciedlenie w karcie kpp.

Nadrzędnym argumentem jest teza, że karta powinna stanowić wyczerpujący dowód przeciwko ewentualnym roszczeniom osób trzecich wobec działań medycznych prowadzonych przez ratowników. Jedna z trzech kopii jest przecież dołączana do informacji ze zdarzenia, sporządzanej przez kierującego działaniem ratowniczym.

Zgodnie z zasadami ewidencjonowania zdarzeń SWD PSP KDR zawiera w części opisowej meldunku opis stanu osób poszkodowanych oraz zakres realizowanych MDR. Problemem jest sytuacja, kiedy MDR prowadzi OSP, przekazuje poszkodowanego ZRM, a informację ze zdarzenia sporządza KDR z PSP, który na miejsce zdarzenia przybywa już po zabraniu poszkodowanego do szpitala.

Nawet dobrze wypełniona obecna karta kpp nie pozwala na dokładne opisanie jego stanu. Przyczyną jest brak pól na udokumentowanie oceny przytomności według skali AVPU i badania ABC (m.in. liczby oddechów, tętna, saturacji będącej wskazaniem bądź nie do wdrożenia tlenoterapii). Przekazanie ich ustnie przez ratownika OSP jest oczywiście możliwe, ale należy pamiętać, że pamięć ludzka w natłoku innych działań bywa zawodna. Ponadto w wypadku komunikacyjnym poszkodowanych może zostać więcej osób i opis stanu każdej z nich bez odpowiednich informacji jest wręcz niemożliwy. Kompleksowe karty kpp pozwoliłyby na sprawniejsze i zgodne ze stanem faktycznym opisanie podstaw do wdrożenia odpowiednich procedur (np. zastosowano tlenoterapię bierną, PONIEWAŻ wskazana pulsoksymetrem saturacja wyniosła 90%).

Karta kpp nowego wzoru

Dzięki wspólnym wysiłkom i pomysłom udało nam się opracować wzór nowej karty kpp. Oczywiście bazuje on na dotychczasowym wzorze, a wprowadzone nowości są propozycją oraz zaznaczeniem potrzeb. Chcemy, by zaprezentowana karta stała się tematem do dyskusji, a jej mocne punkty zostały wykorzystane w dalszym opracowaniu tego dokumentu, na wyższych szczeblach.

W tabeli wskazane zostały jedynie ważne i istotne zmiany. Ponadto w karcie dokonano drobnych  korekt, polegających m.in. na podaniu, oprócz podpisów, czytelnych imion i nazwisk świadków (gdy poszkodowany nie wyraża zgody na udzielenie mu pomocy) i przeniesieniu podpisu ratownika na górę karty.

Największym ograniczeniem było miejsce - treść karty musi zawierać się na jednej stronie A4, by możliwe było jej łatwe kalkowanie.  Wprowadzenie wielu nowych elementów spowodowało, że część danych musiała zostać usunięta. Jednocześnie stworzono „furtkę” na ich uzupełnienie (pola „inne”).

Nowy wzór jest jedynie propozycją, którą opracowaliśmy na podstawie własnych spostrzeżeń i uwag kolegów z jednostek. Jesteśmy świadomi, jak skomplikowanym procesem byłoby jej wprowadzenie do użytkowania. Wiąże się to przecież ze zmianą treści rozporządzenia. Liczymy jednak, że pojawienie się naszej propozycji nowej karty otworzy dyskusję, w szczególności osób wykwalifikowanych, która przyniesie kolejne spostrzeżenia.

mł. kpt. inż. Mateusz Piotrowski pełni służbę w Komendzie Powiatowej PSP w Mińsku Mazowieckim,

a mł. kpt. inż. Maciej Piątek w Jednostce Ratowniczo-Gaśniczej nr 3 KM PSP m.st. Warszawy