Nowa misja

Oferta CNBOP-PIB została w ostatnim czasie rozszerzona o szkolenia dla pilotów bezzałogowych statków powietrznych należących do formacji mundurowych. Dotąd na rynku brakowało kursów szytych na miarę, skierowanych do strażaków, policjantów i pracowników cywilnych instytucji zajmujących się bezpieczeństwem publicznym. W maju ukończyli kurs i zdali egzaminy pierwsi absolwenci nowego ośrodka szkolenia pilotów BSP w CNBOP-PIB.

Proces dostosowywania przepisów krajowych do wymogów prawa obowiązującego w Unii Europejskiej trwa od lat i wciąż wymaga doprecyzowania. Rozbieżności zasad wykonywania lotów bezzałogowych statków powietrznych (BSP) i zakresu kompetencji pilotów wykonujących loty na potrzeby służby, także w Państwowej Straży Pożarnej, powodują problemy zarówno organizacyjne, jak i prawne, a także rzutują na plany doskonalenia zawodowego pilotów funkcjonariuszy.

CNBOP-PIB ma w swojej strukturze komórkę zajmującą się bezzałogowymi statkami powietrznymi, powołaną jeszcze w 2017 r. przez obecnego rektora-komendanta SGSP nadbryg. dr. inż. Mariusza Feltynowskiego, prof. uczelni. Za zgodą kierownictwa Instytutu, Centrum Dronów postanowiło wyjść naprzeciw potrzebom służb mundurowych i zarejestrować w Urzędzie Lotnictwa Cywilnego (ULC) przeznaczony dla nich ośrodek szkolenia pilotów BSP. Dodatkową motywacją było lokalne zapotrzebowanie na nowych pilotów dronów w szeregach Policji, która zgodziła się na realizację kursu w formule mieszanej, tj. wspólnie ze strażakami-ratownikami z KP PSP w Otwocku i OSP w Józefowie.

10 marca na mocy decyzji administracyjnej prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego nastąpiła oficjalna rejestracja CNBOP-PIB jako ośrodka uprawnionego do przeprowadzania szkoleń praktycznych
i oceny umiejętności w zakresie zadeklarowanych krajowych scenariuszy standardowych, tj. do NSTS-01, NSTS-02, NSTS-03, NSTS-04, NSTS-05, NSTS-06, NSTS-07, NSTS-08. Szkolenia praktyczne oraz walidacja umiejętności są realizowane zgodnie z przepisami rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2019/947 z dnia 24 maja 2019 r. w sprawie przepisów i procedur dotyczących eksploatacji bezzałogowych statków powietrznych (Dz. Urz. UE L 152 z 11.6.2019, str. 45 ze zm.), z dodatkiem do załącznika 3 do tego rozporządzenia.

Myśl globalnie - działaj lokalnie

Inicjatywa zyskała przychylność lokalnych samorządów - Urzędu Miasta Otwocka, Starostwa Powiatowego w Otwocku oraz Urzędu Gminy Celestynów, które finalnie pokryły koszt realizacji premierowej edycji szkolenia. Zakończyło się ono egzaminem w kategoriach NSTS-05 i NSTS-06 dwunastu funkcjonariuszy i trzech pracowników cywilnych, wśród nich osób zatrudnionych w Biurze Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Powiatu Otwockiego.

Współpraca między CNBOP-PIB a Komendą Powiatową PSP w Otwocku, Komendą Powiatową Policji w Otwocku, OSP w Józefowie oraz Urzędem Miasta Otwock, Urzędem Gminy Celestynów i Starostwem Powiatowym w Otwocku została potwierdzona w drodze porozumienia stron, podpisanego w CNBOP-PIB 13 marca. Porozumienie zakłada współpracę w obszarze doskonalenia umiejętności i taktyki współdziałania pilotów BSP pełniących na co dzień służbę w jednostkach będących sygnatariuszami porozumienia. Ma ona na celu zoptymalizowanie warunków rozwoju obecnych i przyszłych pilotów BSP z formacji mundurowych na co dzień współdziałających ze sobą podczas akcji ratowniczych, także poszukiwawczych, oraz innych interwencji, w tym długotrwałych, podczas których standardowo siły łączą jednostki Policji, PSP, OSP i urzędnicy lokalnych samorządów.

Wszystkie strony zadeklarowały dbałość o to, aby pierwsza edycja szkolenia i egzaminu dla lokalnych ratowników, funkcjonariuszy oraz pracowników administracji samorządowej stanowiła swoisty kamień milowy w obszarze zdobywania uprawnień i doświadczenia przez kolejnych ratowników i funkcjonariuszy szkolonych w CNBOP-PIB w Józefowie.

Pierwsze szkolenie i pierwsze uprawnienia

11 kwietnia rozpoczął się pierwszy cykl szkoleń dla 15-osobowej grupy. Realizowano go w formule zajęć teoretycznych i praktycznych, zarówno na terenie instytutu, jak i w najbliższej, zróżnicowanej przyrodniczo okolicy. Program szkolenia odpowiadał wymogom przepisów regulujących niezbędny zakres wiedzy i umiejętności, które powinni zdobyć kandydaci na pilotów BSP, by móc przystąpić do państwowego egzaminu.

Uczestnicy zajęć zapoznali się z problematyką prawa lotniczego, ograniczeniami człowieka, które mają wpływ na bezpieczeństwo pilotażu BSP, parametrami i zasięgami poszczególnych kategorii i modeli BSP w locie, zagadnieniami meteorologicznymi oraz metodami analizy ryzyka, niezbędnymi do planowania i realizacji misji w sposób bezpieczny. Program teoretyczny rozszerzono o omówienie technik wykorzystania kamery RGB oraz kamery termowizyjnej, nie zabrakło kwestii potencjalnego wykorzystania BSP w działaniach ratowniczych w połączeniu z analizą wybranych realnych studiów przypadku użycia BSP w tej sytuacji. Na zajęciach pojawił się również temat tworzenia i zgłaszania misji w systemie PANSA UTM. Prześledzono wspólnie wewnętrzne regulacje i procedury poszczególnych formacji określające zasady wykorzystywania BSP podczas służby.

Największy nacisk położono oczywiście na aspekty doskonalenia praktycznego pilotażu. Było to o tyle istotne, że w przeważającej większości uczestnicy szkolenia nie mieli dotąd żadnych doświadczeń z pilotowaniem dronów.

Zajęcia praktyczne koncentrowały się na bezpiecznym prowadzeniu operacji lotniczej oraz aspektach związanych z poprawnym przechowywaniem, transportem i eksploatacją bezzałogowych statków powietrznych i ich elementów. Dodatkowym elementem szkolenia było zaznajomienie kursantów z nowoczesnymi technologiami współpracującymi z platformami latającymi, takimi jak skaning laserowy LIDAR, technologia precyzyjnych pomiarów przy użyciu nawigacji satelitarnej RTK czy kamery termowizyjnej.

Każdy z uczestników zajęć spędził ponad 10 godz. na nauce pilotażu oraz obsłudze oprzyrządowania BSP, realizując scenariusze symulujące poszukiwania osoby zaginionej, śledzenie obiektów, patrolowanie terenów trudnodostępnych, monitorowanie infrastruktury krytycznej czy szeroko rozumiane rozpoznanie teatru działań.

Cykl szkoleń zakończył się egzaminem państwowym zorganizowanym w CNBOP-PIB 23 maja. Tego samego dnia wręczono wszystkim uczestnikom certyfikaty ukończenia szkolenia oraz pamiątkowe naszywki na mundury. Formalne uprawnienia europejskiego certyfikatu kompetencji do pilotażu BSP poza zasięgiem wzroku (BVLOS) o masie łącznej nieprzekraczającej 4 kg (NSTS-05) i nieprzekraczającej 25 kg (NSTS-06) nadawane przez ULC nowi piloci otrzymali po kilku dniach.

Mimo krótkiego czasu, który upłynął od zgłoszenia przez Policję zapotrzebowania, podpisania porozumienia o współpracy, rejestracji ośrodka, kontraktacji instruktorów do rozpoczęcia szkolenia i organizacji pierwszego egzaminu, wszyscy uczestnicy, a także ich przełożeni wyrazili się z uznaniem o poziomie i efektywności zajęć. Wszyscy kursanci zdali egzamin, osiągając bardzo dobre wyniki i uzyskując uprawnienia, o które się ubiegali. W gronie tych, którzy ukończyli szkolenie i zdali egzamin z wysoką lokatą, był również dyrektor CNBOP-PIB st. bryg. dr inż. Paweł Janik. Jego bezpośredni udział w całości procesu był ogromnie pomocny dla kadry Centrum Dronów oraz Działu Wsparcia i Audytów, bezpośrednio odpowiedzialnych za realizację procesu.

W efekcie przez zaledwie trzy miesiące społeczność powiatu otwockiego zyskała w szeregach Policji, Państwowej Straży Pożarnej, administracji samorządowej oraz Ochotniczej Straży Pożarnej w Józefowie 15 nowych pilotów bezzałogowych statków powietrznych. Grupa ta, zgodnie z porozumieniem, będzie teraz ciągle doskonaliła umiejętności pilotażu oraz taktykę współdziałania, by jak najlepiej wspierać koleżanki i kolegów, funkcjonariuszki i funkcjonariuszy, druhny i druhów podczas działań ratowniczych.

Kadra instruktorska CNBOP-PIB stara się wspierać swoich podopiecznych i aktywnie uczestniczy w ćwiczeniach organizowanych przez PSP i Policję. W trakcie pierwszych wspólnych ćwiczeń pojawiła się okazja uczestnictwa w symulacji pożaru budynków Narodowego Centrum Badań Jądrowych w Świerku, w której wykorzystano BSP do monitoringu dróg dojazdowych na miejsce zdarzenia, szlaków ewakuacji i postępów akcji ratowniczej, inspekcji obiektu objętego pożarem oraz monitoringu teatru działań wraz ze streamingiem w czasie rzeczywistym na stanowisko kierowania i bezpośrednio do KDR. Podsumowanie ćwiczeń obfitowało we wnioski płynące z zaangażowania nowych sił i środków. W najbliższych dniach planowane są kolejne ćwiczenia, tym razem odzwierciedlające poszukiwania w trudnodostępnych rozległych terenach z udziałem 3 zespołów dronowych.

Przyszłość

Ośrodek Szkolenia Pilotów Bezzałogowych Statków Powietrznych w CNBOP-PIB ma w planach organizację kolejnych edycji kursów specjalistycznych, ze szczególnym uwzględnieniem służb mundurowych, choć nie tylko. Zakres zajęć oprócz obligatoryjnych elementów wymaganych przez organy nadzoru w kategoriach szczgólnych obejmuje zagadnienia istotne dla jednostek PSP, OSP, Policji, Straży Granicznej, grup poszukiwawczo-ratowniczych oraz innych podmiotów administracji publicznej realizujących zadania z zakresu ochrony ludności, zarządzania kryzysowego i szeroko pojętego bezpieczeństwa publicznego.

Zakres zajęć proponowany przez Centrum Dronów w CNBOP-PIB znacząco wykracza poza dostępne oferty rynku komercyjnego. Kandydaci na pilotów w kategorii szczególnej oprócz obsługi BSP poznają możliwości wykorzystania platform podczas akcji. Przyszli piloci poznają tajniki obsługi kamery termowizyjnej, skanera laserowego LIDAR, stacji RTK czy różne funkcje i ustawienia aplikacji współpracujących z dronami.

Część szkolenia praktycznego obejmuje loty według scenariuszy odzwierciedlających realne zadania podczas akcji ratowniczych. Analizowane są również studia przypadków praktycznego wykorzystania BSP w celu wskazania obszarów możliwych do adaptacji w taktyce działań. Zaletą nowego ośrodka jest jego lokalizacja w centrum kraju, w niewielkiej odległości od Warszawy, ale jednocześnie poza nią, w otulinie dwóch rezerwatów przyrody, które zapewniają zróżnicowane warunki, idealne do realizacji ćwiczeń i doskonalenia w zakresie wykorzystania BSP.
Wszystkich zainteresowanych szczegółami oferty oraz udziałem w szkoleniach zapraszamy do kontaktu przez stronę www.cnbop.pl/centrumdronow