Narażenie zawodowe strażaków: biomarkery jako element oceny zagrożenia dla zdrowia

Walka z pożarem to zajęcie wyczerpujące zarówno fizycznie, jak i fizycznie. Strażacy podczas działań gaśniczych narażeni są na kontakt z toksycznymi gazami pożarowymi. Badania związane z biomonitoringiem, które prowadzone były w ciągu ostatnich 5 lat, znacząco przyczyniły się do precyzyjnego scharakteryzowania skutków zdrowotnych pracy w tej grupie zawodowej i pozwoliły dokładniej ocenić związane z nią ryzyko.

Autorzy niniejszego artykułu dokonali przeglądu badań i odnieśli się do najczęściej i najdokładniej scharakteryzowanych biomarkerów. Wśród nich znalazły się: stres oksydacyjny, DNA, uszkodzenia białek, hormon stresu, stany zapalne oraz uszkodzenia narządów takich jak płuca czy wątroba. Wskazane biomarkery są również najbardziej obiecujące w kontekście przyszłych badań i ich związku ze stanem zdrowia strażaków.

Wiele z opisanych analiz pokazało bezpośrednią zależność między narażeniem na bliskość płomieni lub związaną z tym wysoką temperaturę a zmianami w biomarkerach charakteryzujących stan zapalny: liczbą leukocytów, czynnikami nowotworowymi, uszkodzeniami naczyń i tkanek, czynnikami wzrostu śródnabłonka naczyniowego czy troponiną sercową T. Dodatkowo uzyskano wstępne dane dotyczące uszkodzeń DNA we krwi oraz mutagenności układu moczowego, a także kondensatu wydychanego powietrza, co sugeruje, że biomarkery stresu oksydacyjnego powinny być wciąż badane w celu uzyskania dokładniejszych wyników.

Analizowane w artykule badania mają też często charakter przekrojowy, co - jak zaznaczyli autorzy - w pewien sposób ogranicza pełną identyfikację i charakterystykę omawianych biomarkerów oraz ich związek z rozwojem chorób zawodowych. Autorzy zwracają uwagę na potrzebę prowadzenia tzw. projektów podłużnych, popartych analizą kilku rodzajów biomarkerów, aby uzyskać lepszy wgląd w pracę zawodową strażaków w kontekście zdrowia i możliwości wdrożenia nowych, ulepszonych programów profilaktycznych.

Firefighters’ occupational exposure: Contribution from biomarkers of effect to assess health risks, Bela Barros, Marta Oliveira, Simone Morais, Environment International 2021, 156