Laicy w ochronie przeciwpożarowej: ich motywacje, emocje i wartości

Laicy w ochronie przeciwpożarowej: ich motywacje, emocje i wartości, Laypeople in fire protection: Their motivation, their emotions, their value, Mira von der Linde, Meinald T. Thielsch, Fire Safety Journal 2024, 142

Zdarzenia pożarowe, a raczej konsekwencja ich występowania, kosztuje często zdrowie lub życie ludzi. W omawianym artykule autorzy postanowili skupić się na działaniu tzw. laików, czyli osób bez żadnego przeszkolenia w zakresie działań mających na celu likwidację pożaru lub innych czynności, które mogłyby zapobiec jego rozprzestrzenianiu. Autorzy zwrócili szczególną uwagę na trzy aspekty: motywację, emocje oraz wartości, jakimi kierują się laicy, znalazłszy się w sytuacji zagrożenia pożarowego. Dodatkowym aspektem opisywanego problemu było znaczenie obiektów historycznych – mają one zarówno wartość finansową, jak i historyczną, dla społeczności lokalnej, a nawet obywateli całego świata.

W momencie powstania pożaru na miejscu zdarzenia obecni są wspomniani laicy, którzy swoimi działaniami mogą wpłynąć na dalsze wypadki. Wcześniejsze badania wskazują, że osoby te często podejmują próby gaszenia ognia na własną rękę. A przyjmują następujące strategie działania: próba ugaszenia, szukanie kryjówki, w której czekają na pomoc, lub podjęcie próby ewakuacji z budynku. Autorzy postanowili zbadać, jakimi kryteriami kierują się laicy, podejmując decyzję o wyborze strategii. W swojej pracy chcieli określić emocje, które prowadzą do podjęcia konkretnych działań w celu ratowania siebie oraz zagrożonego mienia.

Praca zespołowa wśród strażaków: zorientowanie na kolektyw, stresory wpływające na pracę zespołową oraz zasoby, Team flow among firefighters: Associations with collective orientation,  teamwork-related stressors, and resources, Fabienne Aust, Lena Heinemann, Maik Holtz, Vera Hagemann, Corinna Peifer, International Journal of Applied Positive Psychology 2023, 8

Stan flow oznacza zaangażowanie się w jakąś pracę, oddanie się jej, realizację zadania w niezakłóconej koncentracji czy swego rodzaju uskrzydleniu. W pracy strażaków również jest on potrzebny, także w kontekście wykonywania zadań operacyjnych podczas pracy zespołowej. Ostatecznie to właśnie odpowiedni team flow, czyli mówiąc najogólniej – przebieg pracy zespołowej, decyduje o końcowym efekcie działań.

W badaniu autorzy artykułu sprawdzili, jak wygląda współdziałanie w ramach zmiany służbowej oraz jakie czynniki decydują o wystąpieniu flow. Przeprowadzili ankiety online i tą metodą zweryfikowali takie czynniki, jak: orientacja na kolektyw jako istotny czynnik potencjalnie związany z flow zespołowym, stresory determinujące zaburzenie pracy zespołowej oraz zasoby, czyli dobrą komunikację oraz podobne modele mentalne. Autorzy podkreślają również potrzebę prowadzenia szkoleń poprawiających kompetencje zespołowe, a także opisują szczegółowo, w jaki sposób takie okoliczności, jak brak lidera czy deficyty w zarządzaniu podczas zdarzenia mogą wpływać na pracę zespołową.

Społeczne postrzeganie ryzyka: strażacy Saskatchewan o ofiarach śmiertelnych w pożarze na wzgórzu Yarnell, A Social phenomenon of risk perception: Saskatchewan Firefghters on the Yarnell Hill fire fatalities, Robert I. Scott, Qualitative Sociology 2023, 46

Jak wskazują autorzy artykułu, naukowcy w swoich pracach opisywali już wcześniej, jak czynniki środowiskowe wpływają na organizacje w kontekście ich podejścia do ryzyka. Niewiele jest jednak badań mówiących o globalizacji jako istotnym czynniku decydującym o postrzeganiu poziomu ryzyka.

W artykule przedstawiony został wpływ globalizacji na postrzeganie ryzyka oraz podejście do niego w kontekście systemowym. Autorzy przeprowadzili wywiady ze strażakami z prowincji Saskatchewan w Kanadzie – pytali o to, jak postrzegali informacje na temat dziewiętnastu ofiar śmiertelnych wśród strażaków podczas pożaru na wzgórzu Yarnell w stanie Arizona w USA w 2013 r. Kanadyjscy funkcjonariusze porównywali ryzyko, jakiemu stawili czoła strażacy z USA i generalnie uznawali je za mniejsze.

Autorzy podkreślają, że sposób przekazania informacji oraz czas i kontekst może istotnie wpływać na postrzeganie ryzyka, nawet w pojęciu ogólnym, przez strażaków z innego kraju. Globalizacja oddziałuje w ten sposób za pomocą komunikacji, informacji czy technologii transportu na pojmowanie ryzyka w sensie strukturalnym (systemowym) lub symbolicznym. W tekście opisano także, jak przez globalizację konstruuje się ramy ryzyka.