Komin pod lupą

Często bagatelizowana jest rola kominów i instalacji spalinowych. Zwłaszcza zaś ich wpływ na prawidłowe działanie urządzeń grzewczych, a co najistotniejsze - bezpieczeństwo użytkowników.

Kominy źle zaprojektowane, wykonane z niewłaściwych materiałów i pozbawione remontów są przyczyną tragedii. Każdego roku wielu ludzi ulega zatruciu tlenkiem węgla, a straty spowodowane pożarami budynków i zabudowań szacowane są w dziesiątkach milionów złotych. Nagminne jest użytkowanie kominów bez odbiorów kominiarskich oraz lekceważenie obowiązku okresowych przeglądów i czyszczenia instalacji spalinowych lub samowolne dokonywanie w nich zmian i przeróbek.

Komin

Komin to integralna część budowli albo konstrukcja wolnostojąca (murowana, betonowa, metalowa bądź inna). Zawiera jeden lub więcej pionowych przewodów służących do odprowadzenia z pomieszczenia powietrza lub spalin z urządzenia grzewczego. Podstawowym zadaniem komina jest zapewnienie skutecznego i bezpiecznego odprowadzenia spalin (lub zużytego powietrza) na zewnątrz budynku. Zgodnie z normą PN-EN 1443 Kominy. Wymagania ogólne kominem nazywana jest „konstrukcja składająca się z warstwy lub kilku warstw zawierających w sobie kanał spalinowy”. Ponadto tworzy go przewód połączeniowy, tzw. czopuch lub łącznik, a także nasada zainstalowana na wylocie. Natomiast system kominowy to „komin zmontowany z odpowiednich części dostarczonych albo określonych przez jednego producenta, który obejmuje gwarancją cały komin”.

• Systemy kominowe i spalinowe można sklasyfikować według różnych kryteriów. Ze względu na konstrukcję kominy dzielimy na:
  • wielowarstwowe - wewnętrzna warstwa jest betonowa, zewnętrzna to ochronny płaszcz stalowy, a w środku znajduje się izolacja cieplna,
  • jednowarstwowe, o złożonej konstrukcji - kominy takie stosuje się np. w ciepłowniach lub elektrociepłowniach wyposażonych w kilka kotłów o dużej mocy cieplnej. Składają się one z betonowej obudowy o dużej średnicy, wewnątrz której znajdują się kominy wielowarstwowe odprowadzające spaliny oddzielnie z każdego kotła,
  • kominy wbudowane - kominy wewnątrz budynków, dawniej wykonywało się je z cegły ceramicznej pełnej lub szamotowej, a obecnie ze stali szlachetnej.
• Biorąc pod uwagę funkcję, możemy wyodrębnić kominy:
  • dymowe - służące do odprowadzenia spalin z palenisk opalanych paliwem stałym (spaliny zawierają poza tlenkami gazowymi również pyły i sadzę oraz niewielkie ilości pary wodnej),
  • spalinowe - odprowadzające spaliny z palenisk gazowych i opalanych paliwami płynnymi, które poza tlenkami azotu i węgla, rzadziej siarki, zawierają bardzo dużo pary wodnej,
  • wentylacyjne (nawiewno-wywiewne) - służące do dostarczania niezbędnej ilości powietrza koniecznego w procesie spalania oraz wymiany zużytego powietrza w pomieszczeniu.
• Ze względu na charakter pracy rozróżniamy kominy:
  • mokre - niskotemperaturowe gazowe kotły c.o., kotły kondensacyjne, w których temperatura spalin wynosi 80-160°C,
  • suche - kominy od palenisk na paliwo stałe, w których temperatura spalin wyższa jest niż 160°C,
  • kominy pracujące w nadciśnieniu - gdy ciśnienie wewnątrz komina jest wyższe od zewnętrznego (atmosferycznego); są to kominy od palenisk z palnikami nadmuchowymi lub kominy ze wspomaganiem mechanicznym za pomocą wentylatorów ssących lub nadmuchowych.

Kominy klasyfikujemy też ze względu na lokalizację w budynku, jako zewnętrzne - dostawione do ściany zewnętrznej lub wolnostojące oraz wewnętrzne - umieszczone najczęściej w wewnętrznych ścianach budynku.

Wymagania

Komin powinien spełniać wymogi zawarte w Polskich Normach dotyczących wymagań technicznych dla przewodów kominowych oraz projektowania kominów. Rozmiary przewodów określone są w rozporządzeniu ministra infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU nr 75, poz. 690).

Przewód kominowy musi znajdować się w takim miejscu, aby czopuch, czyli odcinek łączący piec z kominem, był jak najkrótszy i dostosowany do warunków pracy danego urządzenia. Długość czopucha nie może przekraczać ¼ efektywnej wysokości komina (w przypadku kominów dymowych i spalinowych to odległość mierzona od paleniska aż do wylotu komina). Minimalny spadek powinien wynosić 5% w kierunku kotła, a długość przewodu odchylonego od pionu dla urządzeń gazowych nie może być większa niż 2 m.

Przewód kominowy winien być prowadzony pionowo, a jego przekrój jednakowy na całej długości. Dopuszcza się odchylenie komina w kierunku pionowym nie więcej niż 30°, z zastosowaniem w części skośnej otworu rewizyjnego. Przekrój przewodów kominowych może przyjmować kształt koła, owalu, kwadratu lub prostokąta.

Przekrój lub średnica komina nie może być mniejsza od średnicy wylotu spalin z kotła. W przypadku zamiany paliwa stałego na płynne (lub odwrotnie) należy dostosować przekrój komina do nowych warunków pracy. Przekrój lub średnica murowanych przewodów kominowych spalinowych o ciągu naturalnym powinny wynosić co najmniej 0,14 m, a przy zastosowaniu stalowych wkładów kominowych co najmniej 0,12 m.

Kotły grzewcze na paliwa stałe oraz kominki z otwartym paleniskiem (lub zamkniętym wkładem kominkowym o wielkości otworu paleniskowego kominka do 0,25 m2) mogą być przyłączone tylko do własnego, samodzielnego przewodu kominowego dymowego, mającego co najmniej wymiar 0,14 × 0,14 m lub średnicę 0,15 m. W przypadku kominków o większym otworze paleniskowym - co najmniej 0,14 × 0,27 lub średnicę 0,18 m. W większych przewodach o przekroju prostokątnym stosunek wymiarów boków powinien wynosić 3:2

Przewody spalinowe i dymowe muszą być wyposażone w zamykane szczelne otwory wycierowe lub rewizyjne, a jeśli występują spaliny mokre, także w układ odprowadzenia skroplin. Otwór rewizyjny należy umieścić poniżej podłączenia czopucha, w odległości 0,3 m od podłogi, w łatwo dostępnym miejscu.

Kominy w zewnętrznych ścianach budynku oraz kominy znajdujące się na zewnątrz budynku muszą być izolowane termicznie. Także przedłużenia kominów (metalowe) ponad dach bezwzględnie powinny być ocieplane. Nieocieplane części kominów mogą występować jedynie w wewnętrznych ścianach budynku przylegającego do pomieszczeń ogrzewanych.

Wyloty kominów należy wyposażyć w nasady kominowe, jeżeli wynika to z położenia w określonej strefie wiatrowej i lokalnych warunków topograficznych.

Wszelkie materiały, z których wykonuje się przewody kominowe, muszą mieć dopuszczenia do stosowania dla danego typu paliwa. Powinny być zgodne z Polską Normą lub mieć oznakowanie CE wraz z ważną deklaracją zgodności lub też ważną aprobatę techniczną.

Statystyka pożarowa

Używanie drewna i materiałów drewnopochodnych do opalania pieców i kominków powoduje większe zagrożenie pożarowe. Prowadzone przez KG PSP statystyki wskazują, że liczba pożarów, których przyczyną były wady lub nieprawidłowa eksploatacja urządzeń grzewczych na paliwo stałe, ciekłe i gazowe, wzrosła z prawie 9 tys. w 2011 r. do ponad 15 tys. w roku 2016 (o 66%). Ponad 90% pożarów powstałych od urządzeń grzewczych związane jest ze stosowaniem w nich paliwa stałego (podstawowym paliwem w Polsce jest węgiel kamienny).