Katastrofalny wybuch pyłu stopu aluminium w Chinach

A catastrophic aluminium-alloy dust explosion in China, G. Li, H.X. Yang, C.M. Yuan, R.K. Eckhoff, „Journal of Loss Prevention in the Process Industries” 39 (2016), s. 121-130.

W sierpniu 2014 r. światową opinię publiczną obiegła informacja o wybuchu w fabryce w Chinach, w trakcie którego zginęło 75 osób, a kolejne 185 zostało rannych. Ostatecznie śmiertelnych ofiar wybuchu było 146. Straty materialne wyceniono na setki milionów juanów. Zarządzono przeprowadzenie szczegółowego śledztwa. Katastrofa ta pod względem skutków porównywalna jest jedynie do wybuchów pyłu węglowego, do których dochodziło w przeszłości w kopalniach na świecie. Stąd jednym ze współautorów prezentowanego artykułu został Rolf Eckhoff, światowej klasy specjalista z zakresu wybuchowości. W trakcie dochodzenia ustalono, że wybuch powstał w instalacji odpylania (pracownicy zakładu szlifowali ręcznie piasty przeznaczone do montażu w samochodach osobowych), a dokładniej - w filtrze znajdującym się poza obrębem zakładu. Wybuch przeniósł się następnie poprzez instalację odpylającą także na wyższą kondygnację. Jednocześnie płomień wciągnięty został w bliźniacze instalacje odpylające, co poskutkowało kolejnymi wybuchami w siedmiu odpylaczach zamontowanych na terenie zakładu. Co było przyczyną tego brzemiennego w skutkach zdarzenia? Odpowiedź można zawrzeć w jednym zdaniu: ogromna ignorancja w zakresie zapewnienia w zakładzie właściwej ochrony przed wybuchem. Zaniedbano usuwanie zalegających warstw wybuchowego pyłu aluminium, zabrakło systemów izolowania wybuchu itd. Zjawisko samozapalenia pyłu w beczce umieszczonej na końcu instalacji odpylającej było najprawdopodobniej przyczyną tragedii. Beczka ta opróżniana była w regularnych odstępach czasu, jednak okazało się, że pojawił się w niej tlenek żelaza, co doprowadziło do silnie egzotermicznej reakcji termitowej. Artykuł to obowiązkowa lektura dla osób odpowiedzialnych za zapewnienie bezpieczeństwa w zakładach przemysłowych.

Autorzy: bryg. dr inż. Waldemar Jaskółowski, kpt. dr inż. Paweł Gromek i kpt. Szymon Ptak są pracownikami Szkoły Głównej Służby Pożarniczej

styczeń 2017