Ewolucja ratownictwa

Ratownictwo to działanie w stanach nagłego lub nadzwyczajnego zagrożenia życia i zdrowia człowieka oraz jego mienia, realizowane w trybie natychmiastowym. Powołana 25 lat temu Państwowa Straż Pożarna to wiodąca służba ratownicza w Polsce.

Państwowa Straż Pożarna jest podstawowym filarem krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego. Kontynuuje zadania zawodowej straży pożarnej, której początki sięgają XIX w. Realizuje działania ratownicze w następujących obszarach:

• gaszenie pożarów,
• ratownictwo techniczne w zakresie komunikacji drogowej i kolejowej, działania poszukiwawczo-ratownicze, ratownictwo wysokościowe i na akwenach,
• ratownictwo chemiczne,
• ratownictwo ekologiczne,
• ratownictwo medyczne (kwalifikowana pierwsza pomoc).

Należy podkreślić, że w początkowym okresie istnienia PSP gaszenie pożarów było jej podstawowym zadaniem. Na przestrzeni 25 lat liczba pożarów spadła o 37%. Wzrasta natomiast systematycznie liczba miejscowych zagrożeń. Wśród nich dominują interwencje spowodowane zjawiskami pogodowymi oraz zdarzenia na szlakach komunikacyjnych. Corocznie odnotowywanych jest kilka tysięcy interwencji związanych ze zdarzeniami chemiczno-ekologicznymi, zdarzeniami na akwenach i udzielaniem kwalifikowanej pierwszej pomocy. Zmiana charakteru zagrożeń i działania podejmowane w ciągu 25 lat funkcjonowania PSP miały istotny wpływ na zmiany regulacji prawnych dotyczących ratownictwa.

Zmiany w przepisach

Obecnie w polskim systemie prawnym funkcjonuje szereg aktów prawnych regulujących kwestie ratownictwa. Fundamentem dla naszej formacji jest ustawa z 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej [1], która weszła w życie 1 stycznia 1992 r. Na przestrzeni 25 lat podlegała ona wielu zmianom i z tego powodu pięciokrotnie wydano jej tekst ujednolicony (w latach 2002, 2006, 2009, 2013 i 2016).

Kluczowy dla PSP akt prawny stanowi też ustawa z 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej [2], obowiązująca od 26 września 1991 r. Była ona ujednolicana trzykrotnie – w latach 2002, 2009 oraz 2016. Zawiera delegację dla ministra właściwego do spraw wewnętrznych do określenia szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego. Aktem wykonawczym w tym zakresie jest rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z 18 lutego 2011 r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego [3]. Ma obowiązywać do 2 lipca 2017 r.

Na podstawie delegacji ustawowych wydano wiele innych aktów wykonawczych, doprecyzowujących istotne zagadnienia z dziedziny ratownictwa. Zaliczyć do nich można obowiązujące rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych z 21 listopada 2014 r. w sprawie szczegółowych zasad wyposażania jednostek organizacyjnych Państwowej Straży Pożarnej [4]. Należy nadmienić, że w analizowanym okresie ten akt wykonawczy był dwukrotnie zmieniany (2000 i 2014 r.), a jego pierwowzór stanowiło rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych z 7 sierpnia 1992 r. w sprawie udziału Państwowej Straży Pożarnej w akcjach ratowniczych w zakresie ratownictwa chemicznego i technicznego oraz zasad szkolenia i wyposażenia Państwowej Straży Pożarnej w sprzęt i środki techniczne.

Zagadnienia z zakresu bhp w PSP normuje obecnie rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z 16 września 2008 r. w sprawie szczegółowych warunków bezpieczeństwa i higieny służby strażaków Państwowej Straży Pożarnej [5]. Obowiązuje ono od 11 stycznia 2009 r. Aktem poprzedzającym w tym obszarze było rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z 17 listopada 1997 r. w sprawie szczegółowych warunków bezpieczeństwa i higieny służby strażaków oraz zakresu ich obowiązywania w stosunku do innych osób biorących udział w akcjach ratowniczych, ćwiczeniach lub szkoleniu.

Na uwagę zasługują także inne, równie istotne przepisy dotyczące ratownictwa, w tym odnoszące się do zagadnień związanych z kierowaniem działaniami ratowniczo-gaśniczymi i współdziałaniem z innymi służbami przy ich organizacji oraz uprawnieniami kierującego działaniem ratowniczym (KDR). W zakresie kierowania i współdziałania jednostek ochrony przeciwpożarowej zastosowanie mają przepisy określone w rozporządzeniu ministra spraw wewnętrznych i administracji z 31 lipca 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad kierowania i współdziałania jednostek ochrony przeciwpożarowej biorących udział w działaniu ratowniczym [6], obowiązującego od 25 sierpnia 2001 r. Zastąpiło ono rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych z 11 czerwca 1992 r. w sprawie szczegółowych zasad kierowania i współdziałania jednostek ochrony przeciwpożarowej biorących udział w działaniu ratowniczym [7], które obowiązywało od 23 lipca 1992 r. do 25 sierpnia 2001 r.

Problematykę związaną z kierowaniem działaniem ratowniczym reguluje w różnych aspektach zarówno ustawa o ochronie przeciwpożarowej, ustawa o Państwowej Straży Pożarnej, rozporządzenie Rady Ministrów z 4 lipca 1992 r. w sprawie zakresu i trybu korzystania z praw przez kierującego działaniem ratowniczym [8] (obowiązujące od 30 lipca 1992 r.), jak i rozporządzenie o KSRG. Zagadnienie to nie jest uregulowane całościowo w jednym akcie prawnym.

Procesy legislacyjne skutkują poszerzaniem zakresu zadań Państwowej Straży Pożarnej. Wejście 10 czerwca 2016 r. w życie ustawy o działaniach antyterrorystycznych [9] rozbudowuje katalog działań ratowniczych o współpracę z właściwymi organami i podmiotami podczas zdarzeń nadzwyczajnych wywołanych zagrożeniem czynnikiem biologicznym, również o charakterze terrorystycznym. Obowiązek ten wejdzie w życie 2 lipca br. roku.

Krajowy system ratowniczo-gaśniczy

Państwową Straż Pożarną 1 stycznia 1992 r. tworzyły następujące jednostki organizacyjne:

• Komenda Główna PSP,
• 49 komend wojewódzkich PSP,
• 262 komendy rejonowe PSP,
• 488 jednostek ratowniczo-gaśniczych,
• Szkoła Główna Służby Pożarniczej,
• dwie szkoły aspirantów PSP,
• trzy szkoły podoficerskie PSP,
• Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej.

Ponadto, biorąc pod uwagę dane z 1992 r., na terenie Polski funkcjonowało 18 761 ochotniczych straży pożarnych.

Krajowy system ratowniczo-gaśniczy (KSRG) zaczął funkcjonować w 1995 r. Stanowi on integralną część systemu bezpieczeństwa wewnętrznego państwa, obejmuje prognozowanie, rozpoznawanie i zwalczanie pożarów, klęsk żywiołowych lub innych miejscowych zagrożeń. Głównym filarem, na którym opiera się KSRG, jest Państwowa Straż Pożarna z całym jej zapleczem kadrowym, sprzętowym i logistycznym. System ten skupia jednostki ochrony przeciwpożarowej, inne służby, inspekcje, straże, instytucje oraz podmioty, które dobrowolnie, w drodze umowy cywilnoprawnej zgodziły się współdziałać w akcjach ratowniczych. Do systemu z dniem 1 stycznia 1995 r. włączono 1664 jednostki OSP. Przez ostatnie 20 lat ewoluował zarówno w aspekcie ilościowym (kolejne włączenia jednostek ochrony przeciwpożarowej do KSRG), jak i jakościowym (wyszkolenie i nowej generacji wyposażenie).

Dziś na terenie kraju funkcjonuje około 16 100 ochotniczych straży pożarnych (dane na 1 stycznia br.), z czego 4339 włączonych jest do KSRG. Państwową Straż Pożarną tworzy Komenda Główna PSP, komendy wojewódzkie, których liczba po reformie administracyjnej kraju zmniejszyła się z 49 do 16. Zwiększono liczbę komend miejskich/powiatowych PSP do 335, a liczbę jednostek ratowniczo-gaśniczych do 496. Ponadto w każdej z pięciu szkół PSP funkcjonuje jednostka ratowniczo-gaśnicza, co w sumie daje 501 JRG PSP na terenie kraju.

Statystyki działań

Ogólna liczba interwencji z udziałem Państwowej Straży Pożarnej w ciągu ostatnich 25 lat wzrosła ponad trzykrotnie (o 322%) – z 100 005 do 332 525 zdarzeń. Należy zaznaczyć, że maksymalną liczbę interwencji odnotowano w 2015 r. Było ich 338 684, z czego ponad połowa (183 162) to miejscowe zagrożenia.

Stosunek liczby pożarów do liczby miejscowych zagrożeń został odwrócony: z 63% pożarów i 28% miejscowych zagrożeń w 1993 r. do 30% pożarów i 61% miejscowych zagrożeń w 2016 r. Liczba miejscowych zagrożeń chemicznych wzrosła kilkunastokrotnie, ekologicznych – ponad dwukrotnie, a radiologicznych sześciokrotnie.

Analiza liczby alarmów fałszywych wykazała ich wzrost, choć udział procentowy tych alarmów malał z 9,4% w 1993 r. do najniższego poziomu (3,4%) w 2003 r., by w 2016 r. osiągnąć 8,7%.

Interwencje Państwowej Straży Pożarnej w latach 1993-2016

źródło danych: SWD PSP

Rozkład zdarzeń (pożary, miejscowe zagrożenia, alarmy fałszywe)

źródło danych: SWD PSP

Miejscowe zagrożenia (chemiczne, ekologiczne, radiologiczne)

źródło danych: SWD PSP (*dane z 1993 r. – udział wszystkich jednostek ochrony przeciwpożarowej)

Grupy specjalistyczne

Państwowa Straż Pożarna ma w swoich zasobach wydzielone siły do realizowania specjalistycznych czynności ratowniczych, składające się ze strażaków o ponadstandardowym wyszkoleniu wyposażonych w wysoko specjalistyczny sprzęt ratowniczy.

Wyżej wymienione siły PSP skupione są w 159 specjalistycznych grupach ratowniczych, a mianowicie w:

1. 45 grupach wodno-nurkowych (SGRW-N),
2. 28 grupach wysokościowych (SGRW),
3. 23 grupach technicznych (SGRT),
4. 15 grupach poszukiwawczo-ratowniczych (SGPR),
5. 48 grupach chemicznych (SGRChem).

Każda ze specjalizacji rozwijała się na przestrzeni ostatnich 25 lat w inny sposób. Niektóre z nich miały swoje początki wcześniej niż powstała PSP np. ratownictwo wysokościowe 37 lat temu. W 2011 r. nastąpiło uregulowanie organizacji wszystkich specjalizacji poprzez zatwierdzenie przez komendanta głównego PSP „Zasad organizacji ratownictwa wysokościowego, chemicznego i ekologicznego; technicznego; medycznego, wodnego, działań poszukiwawczo-ratowniczych w krajowym systemie ratowniczo-gaśniczym”. Zasady ujednoliciły m.in. organizację specjalistycznych grup ratowniczych, zasady ich dysponowania, standardy bezpieczeństwa, wymagania kwalifikacyjne dla ratowników, minimalny standard wyposażenia jednostki, dokumentację z działań oraz wskazały zadania dla wojewódzkich koordynatorów poszczególnych specjalności. Określone zostały także dla wszystkich grup specjalistycznych obszary chronione. Za podstawę ich wyznaczenia przyjęte zostało kryterium najszybszego czasu dotarcia sił specjalistycznych do miejsca zdarzenia bez względu na podział administracyjny kraju. Należy nadmienić, że gotowość specjalistycznych grup ratowniczych jest monitorowana na bieżąco poprzez Stanowisko Kierowania Komendanta Głównego PSP, które jest także punktem kontaktowym w zakresie współpracy z organizacjami międzynarodowymi i organami centralnymi służb ratowniczych państw, z którymi Polska ma podpisane umowy o wzajemnej pomocy i do których w przypadku katastrofy dysponuje siły i środki z pomocą ratowniczą bądź humanitarną.

Na przestrzeni 25 lat strażacy PSP uczestniczyli w wielu działaniach, które ze względu na swoje rozmiary, specyfikę i skutki poruszyły opinię publiczną. Po każdym takim zdarzeniu w PSP prowadzono analizy, których wynikiem były zmiany zarówno w zakresie wyposażenia i wyszkolenia strażaków, jak i organizacji działań. Skuteczność akcji ratowniczo-gaśniczych uzależniona jest m.in. od profesjonalnego przygotowania dowódców i ratowników, ale także od właściwego funkcjonowania procesu powiadamiania, dysponowania i alarmowania sił i środków. Oto charakterystyczne zdarzenia, które wywarły największy wpływ na organizację i rozwój Państwowej Straży Pożarnej w ciągu ostatnich 25 lat:

1992 – pożar lasu w Kuźni Raciborskiej: największy pożar wewnątrz kompleksu leśnego o powierzchni 50 tys. ha. Trwał od 26 sierpnia do 12 września, objął teren trzech nadleśnictw w woj. opolskim. W akcji brało udział 859 zastępów PSP i OSP oraz ponad 4600 ratowników. Zginęło dwóch ratowników, spłonęło 10 tys. ha lasu, uratowano 12 wsi i trzy duże zakłady przemysłowe.

1993 – katastrofa lotnicza Airbusa A-320: 14 września na warszawskim lotnisku Okęcie miało miejsce awaryjne lądowanie samolotu pasażerskiego, który nie wyhamował i uderzył w wał ziemny, a następnie zapalił się. Śmierć poniosły dwie osoby, a 55 zostało rannych.

1994 – pożar hali widowiskowej w Gdańsku: podczas koncertu muzycznego 24 listopada doszło do zaprószenia ognia. Zaczął się on bardzo szybko rozprzestrzeniać, wybuchła panika. Zginęło siedem osób, a ponad 300 zostało rannych.

1995 – wybuch gazu w Gdańsku: w budynku mieszkalnym 17 kwietnia doszło do wybuchu gazu, który zniszczył trzy kondygnacje obiektu, a pozostałe spoczęły na powstałym rumowisku. Przez 86 godzin w działaniach udział brało 1676 ratowników. W wyniku katastrofy zginęło 22 osoby a 20 zostało rannych.

1997 – powódź: na skutek intensywnych opadów deszczu w południowej i południowo-zachodniej części kraju doszło do katastrofalnej w skutkach powodzi. Działania trwały 33 dni. Każdego dnia brało w nich udział od 2 do 5 tys. ratowników. Uszkodzeniu uległo 1115 km wałów przeciwpowodziowych, 480 mostów i blisko 1500 km dróg. Ponad 2500 miejscowości zostało dotknięte skutkami powodzi. Zginęły 54 osoby, a ponad 38 tys. ewakuowano.

1998 – pożar szpitala w Szczecinie: w nocy 23 kwietnia doszło do pożaru w budynku głównym szpitala klinicznego. Akcja trwała około 13 godz. Dzięki sprawnym działaniom służb ewakuowano wszystkich pacjentów (630 osób) i nikt nie został poszkodowany. Łącznie działania prowadziło 225 ratowników.

1999 – katastrofa kolejowa w Tomaszowie Mazowieckim: 11 marca na dworcu kolejowym w Tomaszowie Mazowieckim wykoleiły się cysterny z olejem napędowym. Przez 43 godz. z zagrożeniem walczyło 129 ratowników.

2000 – zawalenie się stropu hali hipermarketu w Szczecinie: do zdarzenia doszło 7 grudnia. Zginęły dwie osoby, a 10 zostało rannych. W działaniach udział brało 17 zastępów i 58 ratowników.

2001 – zagrożenie powodziowe spowodowane intensywnymi opadami deszczu i gwałtownymi burzami, w dniach 8-9 lipca na terenie woj. pomorskiego, a następnie między 15 i 23 lipca na południu Polski. Do walki z żywiołem skierowano siły centralnego odwodu operacyjnego z województw nieobjętych zagrożeniem. Działania jednostek ratowniczych polegały przede wszystkim na ewakuacji ludzi z zagrożonych budynków mieszkalnych i publicznych, udrażnianiu przepustów, usuwaniu zatorów, uszczelnianiu wałów, a w następnej kolejności usuwaniu skutków powodzi. Dziennie zaangażowanych było w nie około 8 tys. ratowników PSP i OSP. Ewakuowano około 20 tys. osób.

2002 – pożar zbiornika z ropą naftową w Trzebini: 5 maja miał miejsce pożar zbiornika z ropą naftową o pojemności 10 000 m³. Akcja trwała 23 godz. Główne działania polegały na podawaniu prądów w obronie sąsiadujących zbiorników oraz schładzaniu płaszcza palącego się zbiornika. Po około 4 godz. przystąpiono do generalnego natarcia za pomocą działek wodno-pianowych o dużej wydajności – pożar został ugaszony. W działaniach brało udział 363 ratowników PSP, OSP i ZSP.

2003 – pożar w Rafinerii Gdańskiej: 3 maja na skutek wybuchu powstał pożar zbiornika o poj. 20 tys. m³ wypełnionego benzyną. Dwaj pracownicy, którzy w tym czasie pobierali próbki do badań, zginęli. Do głównego natarcia zgromadzono siły w liczbie 400 ratowników i środki w postaci zestawów pompowych dużej wydajności, 25 działek wodno-pianowych i statku pożarniczego. Pożar ugaszono w trakcie trwającego ponad godzinę głównego natarcia.

2004 – pożar w hucie miedzi w Legnicy: w akcji gaszenia pożaru instalacji odsiarczania spalin, który miał miejsce 19 września, brało udział 133 ratowników. Akcja trwała 9 godz.

2005 – pożar remontowanego statku w Szczecinie: 29 października w szczecińskiej Stoczni Remontowej „Gryfia” doszło do pożaru bardzo dużego chłodnicowca. Pożar powstał w ładowni, na skutek prac spawalniczych. Głównym zamiarem taktycznym było niedopuszczenie do rozprzestrzenienia się pożaru na pomieszczenia maszynowni, nadbudówki i rufowych zbiorników paliwa, a także na suchy dok. Po blisko 15 godz. działań pożar został ugaszony.

2006 – katastrofa budowlana w Chorzowie: 28 stycznia na terenie Międzynarodowych Targów Katowickich zawalił się dach hali wystawowej. Śmierć poniosło 65 osób, a 141 zostało rannych. W działaniach brało udział 100 zastępów PSP i ponad 930 ratowników.

2007 – pożar targowiska miejskiego w Słubicach: do pożaru doszło 10 stycznia. Na powierzchni ok. 16 tys. m² znajdowało się 1200 stoisk handlowych. W działaniach trwających około 20 godz. udział brało ponad 180 ratowników. Spłonęły stoiska handlowe na powierzchni 12 tys. m².

2008 – pożar centrum handlowego M1 w Zabrzu: 26 grudnia spaleniu uległo około 60% budynku centrum (10 000 m²). W działaniach gaśniczych, które trwały ponad 108 godzin, uczestniczyło 40 zastępów PSP i siedem OSP.

2009 – budynek socjalny w Kamieniu Pomorskim: do pożaru doszło 13 kwietnia. Śmierć poniosło 21 osób, a 20 zostało rannych, wśród nich dwaj strażacy. W działaniach udział brały 23 zastępy straży pożarnej i 110 ratowników. Po ponad 20 godz. pożar został ugaszony.

2010 – powódź: w związku z intensywnymi opadami deszczu w dniach 17 maja – 30 czerwca jednostki KSRG oraz spoza systemu interweniowały w ponad 77 tys. zdarzeń. Łącznie w akcji przeciwpowodziowej na terenie kraju brało udział około 23 039 strażaków PSP i ponad 240 tys. członków OSP. Najwięcej interwencji związanych z usuwaniem skutków powodzi miało miejsce na terenie województw: małopolskiego, podkarpackiego, świętokrzyskiego i lubelskiego. Zginęło 29 osób, 17 172 osoby zostały ewakuowane.

2011 – pożar klasztoru w Alwerni: 6 marca w godzinach wieczornych doszło do pożaru dachu klasztoru ojców bernardynów. Spalił się dach budynku klasztoru i przyległego kościoła. W działaniach ratowniczo-gaśniczych uczestniczyło 60 zastępów PSP – 212 ratowników, 29 zastępów OSP – 123 druhów oraz dwa zastępy ZSP.

2012 – katastrofa kolejowa w Chałupkach: 3 marca w okolicach miejscowości Chałupki pod Szczekocinami, w woj. śląskim doszło do czołowego zderzenia dwóch pociągów osobowych: relacji Warszawa–Kraków i Przemyśl –Warszawa. Z uwagi na skalę zdarzenia i dużą liczbę poszkodowanych do zdarzenia dysponowane były siły i środki KSRG z województw: śląskiego, małopolskiego, świętokrzyskiego i łódzkiego (łącznie 115 zastępów i 518 ratowników). W działaniach udział brały, PRM, Policja, GOPR, PCK oraz dwa śmigłowce LPR. Na skutek tego zdarzenia 16 osób poniosło śmierć, a 59 zostało rannych.

2013 – pożar instalacji przesyłowej gazu w Jankowie Przygodzkim (woj. wielkopolskie): na skutek wybuchu gazu doszło do pożaru na rurociągu wysokiego ciśnienia. Pożar objął 10 budynków mieszkalnych i cztery budynki gospodarcze. Działania polegały na ewakuacji osób poszkodowanych, gaszeniu pożaru budynków, monitorowaniu kontrolowanego spalania gazu po zakręceniu zasuw na rurociągu przez służby gazowe oraz przeszukiwaniu pogorzeliska. W pożarze dwie osoby poniosły śmierć, a 13 osób zostało poszkodowanych. W trwających 29 godz. działaniach uczestniczyło 262 ratowników.

2015 – pożar mostu Łazienkowskiego w Warszawie: do pożaru doszło 14 lutego, do jego gaszenia pożaru użyto 17 prądów gaśniczych wody i trzech prądów piany. Zniszczeniu uległa konstrukcja stalowa mostu oraz jego infrastruktura techniczna. W działaniach wykorzystano specjalistyczne grupy ratownictwa wysokościowego, wodno-nurkowego oraz chemiczno-ekologicznego. Brało w nich udział 106 zastępów PSP i ponad 302 ratowników. Pożar udało się ugasić po niespełna 42 godz. działań.

2016 – zabezpieczenie Światowych Dni Młodzieży i wizyty papieża w Polsce: na poziomie krajowym działania koordynował sztab komendanta głównego PSP. Ponadto straż pożarna realizowała dodatkowe zadania, m.in.: dostarczała wodę dla pielgrzymów, kierowała ruchem pielgrzymów przy napełnianiu i opuszczaniu sektorów, pełniła funkcję służby informacyjnej, a także służby porządkowej na trasie przejazdu papieża między sektorami. Dodatkowo w ramach wsparcia ratownictwa medycznego strażacy PSP tworzyli patrole piesze wyposażone w podstawowe środki medyczne, udzielając kwalifikowanej pierwszej pomocy. Został też rozwinięty komponent medyczny PSP. Łącznie w zabezpieczeniu dni diecezjalnych oraz wizyty papieża Franciszka i ŚDM w poszczególnych dniach brało udział ok. 16 tys. ratowników PSP i OSP oraz ok. 2500 pojazdów.

Wachlarz zadań

Działania Państwowej Straży Pożarnej na przestrzeni ostatnich 25 lat zmieniły się diametralnie. W pierwszych latach formacja uczestniczyła w interwencjach przy ponad 11 tys. zdarzeń, z czego 64% stanowiły pożary. Na koniec 2016 r. pożary to już tylko około 27% wszystkich interwencji PSP. Nowe zagrożenia związane ze zmianami cywilizacyjnymi, a także stopniowe poszerzanie kompetencji PSP determinowały ewolucję tej formacji w zakresie organizacji, wyposażenia i wyszkolenia. Przykładem jest chociażby wpisanie w zakres zadań PSP likwidację zagrożeń biologicznych. Powoduje to konieczność doposażenia formacji w sprzęt specjalistyczny, zatrudnienia specjalistów z tej dziedziny ratownictwa oraz przeprowadzenia szkoleń specjalistycznych dla ratowników już pełniących służbę. Poszerzenie zakresu zadań realizowanych przez PSP o ten obszar wynika z zapisów ustawy z 10 czerwca 2016 r. o działaniach antyterrorystycznych [10], która wprowadziła zmiany w art. 14 ustawy z 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej w zakresie współpracy z właściwymi organami i podmiotami podczas zdarzeń nadzwyczajnych wywołanych zagrożeniem biologicznym, w tym podczas zdarzeń o charakterze terrorystycznym. Powyższe zapisy spowodowały potrzebę zmiany rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad organizacji KSRG, w celu doprecyzowania zakresu zadań realizowanych przez podmioty tworzące system.

Należy także wspomnieć o zmianach zadań przewidzianych w ramach prowadzonego przez KSRG ratownictwa medycznego, które ustawą z 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym [11] i rozporządzeniem ministra zdrowia z 20 kwietnia 2016 r. w sprawie medycznych czynności ratunkowych i świadczeń zdrowotnych innych niż medyczne czynności ratunkowe, które mogą być udzielane przez ratownika medycznego [12] umożliwiły wykonywanie zadań zawodowych ratownika medycznego w jednostkach ochrony przeciwpożarowej (o których mowa w art. 15 ustawy z 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej) włączonych do KSRG.

***

25 lat funkcjonowania Państwowej Straży Pożarnej to okres ciągłego i dynamicznego rozwoju ratownictwa, a także szczegółowo je regulujących przepisów prawnych. O dobrym kierunku tej ewolucji świadczy stały wysoki poziom zaufania społeczeństwa do tej służby ratowniczej. Strażacy, zgodnie z rotą ślubowania, ratują zagrożone życie, nawet z narażeniem własnego.

Tadeusz Jopek, Jacek Zalech, Damian Witczak, Marek Marzec

Przypisy

[1] DzU z 2016 r., poz. 603 ze zm.
[2] DzU z 2016 r., poz. 191 ze zm., zwana dalej ustawą o ochronie przeciwpożarowej.
[3] DzU z 2011 r., Nr 46, poz. 239, zwane dalej rozporządzeniem o KSRG.
[4] DzU z 2014 r., poz. 1793.
[5] DzU z 2008 r., Nr 180, poz. 1115.
[6] DzU z 2013 r., poz. 709.
[7] DzU z 1992 r., Nr 52, poz. 244.
[8] DzU z 1992 r., Nr 54, poz. 259.
[9] DzU z 2016 r., poz. 904.
[10] DzU z 2016 r., poz. 904.
[11] DzU z 2016 r., poz. 1868 ze zm.
[12] DzU z 2016 r., poz. 587.

maj 2017