Bon ton

Ogólnie akceptowanych formuł grzecznościowych nie zaważamy do momentu, gdy ich zabraknie – pisze we wstępie do nowego cyklu artykułów Tatiana Sokołowska, znawczyni savoir-vivre’u. Podejmujemy temat etykiety z myślą o Czytelnikach, którzy chcieliby dobrze wypaść zarówno w towarzyskich, jak i służbowych sytuacjach.

Kreując własny wizerunek, budujemy autorytet – zarówno osobisty, jak i instytucji, w której pracujemy. Poprzez nasze odpowiednie zachowanie możemy sprawić, że osoby, z którymi będziemy się stykali w sytuacjach prywatnych i zawodowych, będą liczyli się z naszym zdaniem, darzyli nas szacunkiem i zaufaniem, a także stawiali za przykład.

Warto też pamiętać o zasadzie „Jak cię widzą, tak cię piszą”. Ubierając się stosownie do sytuacji – w strój cywilny lub mundur, dbając o jego nienaganny wygląd, pokazujemy szacunek dla służby. Im bardziej oficjalna uroczystość, tym większą wagę należy przykładać do stroju.

Siła w dobrym wychowaniu

Budowaniu autorytetu, prestiżu i szacunku dla nas i naszej służby sprzyja także przestrzeganie etykiety. Niektórzy postrzegają ją jako puste zasady i nikomu niepotrzebne formuły. Jednak savoir vivre nie jest zbiorem bezcelowych słów i gestów, lecz dbaniem o to, by inni dobrze czuli się w naszym towarzystwie, okazywaniem im bezinteresownego szacunku. Zasady dobrego wychowania uczą nas grzeczności, stawiania potrzeb innych przed własnymi, traktowania z równą uprzejmością wszystkich, niezależnie od ich pozycji.
Przebywanie z innymi ludźmi nakłada na nas wiele obowiązków. Jeśli będziemy wiedzieli, jak zachować się w każdej, choćby najbardziej skomplikowanej sytuacji i wykażemy się znajomością zasad etykiety, to obowiązki te staną się dla nas przyjemnością. Kluczem do czerpania przyjemności z kontaktów z ludźmi jest życzliwość, uprzejmość i uważność. Stosując reguły etykiety, zyskamy poczucie pewności siebie w każdej sytuacji oraz szacunek i uznanie innych.

Najpowszechniejsze normy

Każde społeczeństwo i grupa społeczna tworzą zbiór reguł, w których określają zasady postępowania. Szanowanie ich, nawet jeśli nie zostały spisane, zapewnia bezkonfliktowe współistnienie i czyni życie łatwiejszym na co dzień. Lekceważenie zasad, które obowiązują wszystkich, obraca się przeciwko nam. W tradycji europejskiej istnieje wiele takich norm. Warto przytoczyć choćby kilka z nich. Podstawową z nich jest zasada starszeństwa, którą stosujemy nie tylko wobec osób starszych wiekiem, lecz także stopniem czy stanowiskiem oraz wybitnie zasłużonych. W naszej narodowej tradycji szczególne formy szacunku okazuje się kościołowi rzymskokatolickiemu. Na przykład dziekanem korpusu dyplomatycznego korzystającym z pierwszeństwa przed innymi ambasadorami jest przedstawiciel dyplomatyczny papieża – nuncjusz apostolski.
W życiu prywatnym stosowana jest zasada ustępowania pierwszeństwa kobietom. Pamiętajmy jednak, że nie ma ona zastosowania w sytuacjach służbowych.  Zasada tolerancji przejawia się w akceptacji różnych poglądów politycznych, religijnych, stylów życia, gustów, wartości, kultur. Zgodnie z zasadą wzajemności powinniśmy zachowywać się wobec drugiej osoby tak, jak sami chcielibyśmy być traktowani. Źle pojęta zasada wzajemności prowokuje do zachowań odwetowych i nieodpowiedniego zachowania wobec innych. Zasada dyskrecji oznacza zachowanie dla siebie informacji, które uzyskuje się z tytułu wykonywanego zawodu i zajmowanego stanowiska. Niedopuszczalne jest rozgłaszanie niesprawdzonych czy zniekształconych wiadomości o innych.

Punktualność dowodzi naszej słowności i rzetelności. Jeśli zdarzy się sytuacja nadzwyczajna, wykonajmy telefon do osoby, z którą mieliśmy się spotkać. Uwaga – punktualność to również nieprzychodzenie przed czasem!
„Nie lekceważcie drobnostek, ponieważ od drobnostek zależy doskonałość, a doskonałość nie jest drobnostką”. Maksyma ta dotyczy wszystkich aspektów naszego zachowania i sposobu, w jaki reprezentujemy naszą jednostkę. Ważna jest, gdy myślimy o sposobie ubierania, zachowania w trakcie służbowych spotkań oraz o sposobie prowadzenia konwersacji. Szczególnie konwersacji dotyczy uważność, z jaką łączymy treść z formą. Od umiejętnego prowadzenia rozmowy może zależeć nie tylko uznanie w towarzystwie, lecz także pozyskanie względów osób, na których nam zależy.

Cywilna etykieta obejmuje także kanony witania się, przedstawiania, ubierania się stosownie do okazji, norm zachowania na przyjęciach i bankietach, umiejętności kulturalnego jedzenia, posługiwania się wizytówkami. W życiu zawodowym niewątpliwie przydatna będzie wiedza dotycząca precedencji oraz sposobu i kolejności wieszania flag. W kolejnych artykułach zajmiemy się tymi zagadnieniami szczegółowo.

Tatiana Sokołowska jest ekspertem etykiety w biznesie i polityce, autorką wielu programów szkoleniowych w zakresie dress code’u, savoir vivre’u oraz wystąpień publicznych. Doradza w kreowaniu biznesowego wizerunku w TVP i radio