"Bezdomność" Podchorążego

Kiedy strażak jest „bezdomny, bezrobotny, bez świadczeń”? Zdaniem naszego czytelnika Tomasza taki okres istnieje - od obrony pracy inżynierskiej do momentu podjęcia służby we wskazanej jednostce ochrony przeciwpożarowej. W tym czasie strażak nie ma gdzie mieszkać (wyprowadza się z pokojów uczelnianych) i za co żyć (bez zgody rektora-komendanta SGSP nie może podjąć dodatkowej pracy zarobkowej, a pierwszą pensję dostanie, gdy zacznie służbę w jednostce). Czy faktycznie wygląda to tak demonicznie? Wątpliwości rozwieje st. ogn. Dorota Mastalińska z Biura Kadr Komendy Głównej PSP.
Zgodnie z art. 113 ust. 1-3 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (DzU z 2022 r. poz. 1969) strażak w służbie kandydackiej pełni służbę w systemie skoszarowanym.

Strażak w służbie kandydackiej otrzymuje:

• zakwaterowanie, umundurowanie, odzież specjalną i ekwipunek osobisty oraz wyżywienie w naturze albo równoważnik pieniężny w zamian za wyżywienie,
• świadczenia pieniężne składające się z zasadniczej należności pieniężnej w wysokości uzależnionej od roku nauki, dodatku za stopień i kosztów podróży przy przejazdach na praktyki.

Strażak w służbie kandydackiej może otrzymać:

• nagrodę pieniężną lub rzeczową,
• zasiłek na utrzymanie rodziny.

Zgodnie z art. 114d ust. 4 cyt. ustawy wobec strażaka w służbie kandydackiej w okresie od dnia zakończenia nauki w szkole Państwowej Straży Pożarnej do dnia mianowania na stałe nie mają zastosowania przepisy art. 113 ust. 1-3, a więc wskazane powyżej. Oznacza to, że w ściśle określonym ustawowo czasie (trwającym maksymalnie trzy miesiące) nie otrzymuje on świadczeń, o których mowa powyżej, nie jest też zakwaterowany w szkole PSP. Nie oznacza to jednak, że strażacy w służbie kandydackiej od dnia zakończenia nauki w szkole Państwowej Straży Pożarnej do dnia mianowania na stałe pozostają osobami bezdomnymi czy pozbawionymi jakichkolwiek środków finansowych. Praktyka wskazuje, że mają gdzie mieszkać. Najczęściej mieszkają z rodzicami. Wielu z nich ma już własną rodzinę i mieszka np. u teściów, żony, partnerki. Biuro Kadr nie spotkało się dotychczas z sytuacją, aby strażacy w służbie kandydackiej zgłaszali problem „bezdomności”, zwłaszcza że okres, o którym mówi autor zapytania, to maksymalnie trzy miesiące (do czasu podjęcia służby stałej). Okres ten może być również krótszy, w zależności od terminu podjęcia służby stałej w jednostce, do której strażak został skierowany. Termin ten uzgadniany jest najczęściej przez strażaka podejmującego służbę stałą z kierownikiem danej jednostki organizacyjnej PSP. Wobec powyższego używanie sformułowania „bezdomność” wobec podchorążych SGSP czy innych szkół PSP zdaniem Biura Kadr nie jest trafne.

Mianowanie do służby stałej zapewnia natomiast strażakom otrzymywanie comiesięcznego uposażenia oraz innych świadczeń określonych w ustawie o PSP. Mianowanie nie jest jednak równoznaczne z obligatoryjnym przydziałem mieszkania. Jednakże, zgodnie z art. 74 ust. 1 ustawy o PSP, strażakowi mianowanemu na stałe przysługuje prawo do lokalu mieszkalnego w miejscowości, w której pełni służbę, lub w miejscowości pobliskiej, z uwzględnieniem liczby członków rodziny oraz ich uprawnień wynikających z przepisów odrębnych.

Należy podkreślić, że służba kandydacka odbywa się na podstawie dobrowolnego zgłoszenia. Bez względu na rodzaj pełnionej służby (kandydacka, przygotowawcza, stała) oprócz pewnych przywilejów nakłada ona na strażaków wiele ograniczeń i wyrzeczeń, również przekładających się na sferę życia prywatnego/rodzinnego.