Ocena wpływu środków gaśniczych na dobra kultury

Assessing the Impact of Fire Extinguisher Agents on Cultural Resource Materials, Matthew Benfer, Emily Williams, Fire Technology 54 (2018), s. 289-311.

Gaśnice przenośne pełnią nieocenioną rolę w ochronie przeciwpożarowej dóbr kultury. Pozwalają na błyskawiczne podjęcie działań gaśniczych, a więc ograniczenie zasięgu pożaru jeszcze w początkowej fazie. Dzięki temu mogą zostać ocalone dzieła sztuki, często bezcenne, ale także elementy wyposażenia wnętrz, które w obiektach muzealnych zwykle same w sobie stanowią dziedzictwo kulturowe. W prezentowanym artykule podjęto próbę oceny wpływu działań gaśniczych z użyciem podręcznego sprzętu gaśniczego na dzieła sztuki. Autorzy usystematyzowali swoje podejście, tworząc metodę badawczą, która dzięki wysokiej uniwersalności pozwoliłaby na jej odtworzenie w ośrodkach badawczych na całym świecie. Ponadto zaproponowali metody usuwania środków gaśniczych z powierzchni dzieł sztuki. Przeprowadzono jedenaście testów, w których oceniono następujące zmienne: ekspozycja w trakcie pożaru i bez niego, rodzaj gaśnicy, rodzaj materiału, sposób narażenia (bezpośredni, pośredni). Ocenie poddano trzynaście materiałów, co odpowiada znacznej liczbie potencjalnych obiektów, które są typowe dla obiektów kultury.

Okazuje się, że zaproponowane metody badawcze cechuje wysoki uniwersalizm, więc z łatwością można je implementować do różnych materiałów. Jednym z najważniejszych wniosków płynących z przeprowadzonej pracy badawczej jest fakt, że żaden z testowanych środków gaśniczych nie pozostawał bez efektu na testowane materiały. W niektórych przypadkach występował silny efekt korozyjny. Bardzo praktycznymi wnioskami z pracy są także proponowane metody usuwania środków gaśniczych. Także i tutaj udowodniono, że nie ma metody uniwersalnej, a pewne podejście okazuje się lepsze przy czyszczeniu pewnych grup materiałów. Niestety w wielu przypadkach zniszczenia dóbr kultury pojawiają się niezwłocznie po kontakcie materiału ze środkiem gaśniczym i nie zależą od czasu ekspozycji.

bryg. dr inż. Waldemar Jaskólski, kpt. dr inż. Paweł Gromek i kpt. dr inż. Szymon Ptak są pracownikami Szkoły Głównej Służby Pożarniczej

kwiecień 2018